Хышхор тазыфагу, ау…

УсакIоу Еутых Турхьан Тыркуем Кайсэр къалэ пэгъунэгъу Хьатикъое чылэм щыщ. БэмышIэу ащ итхылъэу «Гум ипыт­кIуа­фэхэр» зыфиIорэр Тыркуем къыщыдэкIыгъ.

Тхылъым къыдэхьэгъэ усэ заулэрэ профессорэу Унэрэкъо Рае ахэм къариIолIэрэ гупшы­сэхэмрэ мыщ къыкIэлъыкIоу къыхэтэутых.

Учыжьэми укъыспэблагъ псэкIэ, синыбджэгъу. Тызэнэ­Iуасэп, ау усэхэм гупсэ ты­зэфашIыгъ. Моу сыплъэмэ — Шъхьэ­гощэ Iушъо уIут. Ныбжьи умылъэгъугъэ Мыекъуапэ удэт къэлэ урамхэм атекIутэгъэ нэфыпсыр къызэпщэкIыгъэу.

Сыомыджэзэ укъызэплъэ­кIыщт, сыкъэпшIагъэу гукIэ, а зы­бзэм тырэпсалъэшъ, а зы нэхэмкIэ тыхэплъэшъ дунаим.

Хымэ шъофхэм уарыт, синыбджэгъу, ау Iошъхьэмафэ уипкIыхьэлъэгу. Лэбэпс иты- жьын жъгъырыу макъэ уиусэхэм къахэIукIы. Хьатыкъоябзэу Хэкужъым щыпсэхыжьрэм псэ Iоолъхьажьы.

Гум ипыткIуафэх уиусэхэр: нэшхъэих, ау нурэр ашъхьарехы. Адыгэ гъашIэр гукIэ зэогъэзафэ. Нэ чанкIэ КъэкIощтым упэплъэ, блэкIыгъэм псэкIэ уедао.

Ары шъхьае, синыбджэгъу, умыгъэшIагъо, джыри Истамбыл гъогужъым тызэрэтет. Сыд къытажэрэр? Нэфынэ маха, хьауми шIункIы гуиха? УсакIом нэмыкIэу хэт зэхишIэна тызэ­кIурэ Чыжьэр зыфэдэр. Къэдгъотрэм нахьыб тшIокIодрэр. ТазыкIэлъэныкъо гозыгъэу зы тамэм зетэгъэIэты. Ау чыжьэу тынэсрэп. ХыкIыбым щыIэри лъэсы-лъэбыIоу имыгъогухэм атет, зыдежьагъэм нэмысышъоу. Ауми тыщыI. ТэщыIэ.

Тыхэт тэ, адыгэр? ТиIэп джэуап. Игъо тифэрэп зытшIэ­жьынэу. Зыбзэрэ зихабзэрэ щызынэжьхэрэм уагъэтхьауе. Тэри тикъин ар, тигухэкI. Сыдэу тыхъущта зэрэдунаеу агъэшIагъо икъун кIуачIэ зыхэлъ адыгагъэр тшIокIодмэ? Джынэс лъэпкъыр къезыхьакIыгъэ адыгабзэмрэ адыгэ хабзэмрэ якъарыу мэкIуасэ. Хэт кIэгъэкъон афэхъущтыр?

Тэщ нахь лъэш Лъэхъанэу тезыхьыжьагъэр. Тызхилъэсагъэр — хыуай, нахьыпэрэм фэдэу. Тщымыщхэм тызэра­шIошIрэр идгъэкъоу тэпсэу, гуныкъоу.

Ары шъхьае, синыбджэгъу, орырэ сэрырэ хышхор тазыфагуми тыгухэр къызэдытеох. Зы щэчалъ тызэрытыр. ТигумэкIхэм зы напэ яI, тигушIуагъохэри зы джэныкъо зэдыIусых. Еутых Аскэрырэ орырэ афэдэу «тигупшысэхэр зэхэлъэу зэ­дэпсэух».

Уиусэхэр Iэзэгъух. Угу ипыткIуафэхэм къагъэущыни къэ­хъущт. КъэкIощт лIэужхэм тащыгъэгугъ. ТегъэлъэIу ти Тхьэшхо о уихъохъукIэ:

Титхьэу Тхьэшхо, КъэгъэшIыгъэу щыIэр зэкIэ КъэзгъэшIыгъэу щызыгъаIэу, ЩыIэр зэкIэ зэлъэIоу, Зыми емылъэIужь! Тыбзэ гъэпсалъи, Тыпсэ гъэбагъо, ТицIыф унагъоу, Унагъор хьаблэу, Хьаблэхэр чылэу, Лъэпкъыр зы хэкоу, Хэкур Iодышъэу, Дышъэр тихъоеу, Хъохъур тикIасэу, КIасэр тигъусэу, Гъусэр тигуапэу, Гуапэр тынапэу, Напэр тилъапIэу, ЛъапIэр тилъэпкъэу, Тилъэпкъ адыгэу, Гъэ минкIэ тыгъэпсэу! Типсауи типсэхыгъи О гукIэгъу къафэшI, Тыпщэгугъы, тыкъэухъум, Хъохъур уикIасэшъ, Тихъохъу къыддэгъэхъу!

Лъытэныгъэшхо къыпфэзышIэу Унэрэкъо Рай.

Еутых Турхьан

Адыгабзэ ШъукъэдаIох ныуи, ныси, КъэсIощтэп гущыIэ дыси, Шъуисабыйхэр шъумгъэмысэу ЯжъугъашI ахэм Адыгабзэ.

Бзэ пIумылъэу лъэпкъ ухъуна? Ныдэлъфыбзэр бгъэкIоды хъуна? А кIалэхэр сыдэу хъунха? ЯжъугъашI ахэм Адыгабзэ.

ИIэн фай тыбзэ тетыгъо, Къэсыгъэба хьауми игъо, МэкIодыжы Адыгэ мыгъор, ЯжъугъашI кIалэмэ Адыгабзэ. 12.06.1998

Еутых Аскэр итхылъитIу афэсэтхы

«ТищыIакI» Зы илъэс иIэу Сыкъызыхъущтым Ыгуи хэмылъэу Сыкъызфэхъущтым, Ори умышIэу Илъэс минитIум ЗыщыбгъашIэрэ ГъашIэм щыхъущтыр, Тхылъ цIыкIоу птхыгъэм ФэпшIыгъ цIэ: «ТищыIакI». А тхылъыр, мары, Джы сигужъуакI… ЩыIэкIэжъэу щымыIэжьым КъакIэныгъэу къэоIуатэ Къоджэ лIыжъитIу ящыIакIэ СищыкIагъэу зы щыIакIэ, ХапIэ сфашIыгъэу ХамэчI Лабэ Iушъо сигукъэкIэу, Синылъфыбзэ сыгу имыкIэу, «Хэхэс» аIомэ сыпсэ IукIэу, Сигухэлъхэр сфэмыукIочIэу, Стхыгъэ сэри усэ, кIэкIэу. ЩыIэкIэжъэу щымыIэжьым КъакIэныгъэу къэсэIуатэ Къоджэ лIыжъитIу ящыIакIэ.

Сшынахьыжъ ГъэшIэгъонэу гъэшIэгъуай, ГъэшIэ тхыдэ къэшIэгъуай, Тыхьатыкъуай, Къэбэртай, Тыабадзэ тыабдзах, Зытыугощызэ тэбзэх — Джары Адыгэм ищыIакIэ. УмышIэрэ пшынахьыкIэ Хамэ чIылъэ щэусэ, ИмыIахэу зы гъусэ Хэхэсышъ агъэмысэ, Илэгъумэ загъэгусэ, АIумылъэу ныдэлъфыбзэ, Ахэмылъыжьэу хабзэ, Ори ащ фэдэкъабзэ КъыуашIагъэу, Сшынахьыжъ, Къетхы Мыхьамэт Къуныжъ. ТитIуи ты Еутых, Ох, ох, ох, Тигупшысэхэр зэхэлъэу зэдэпсэух, О упсэхыгъ, уигуи псэфыгъ, Сэри сыпсау, ау Сыпсэурэп. Сигъэгупсэфырэп тищыIакIэ, СШЫНАХЬЫЖЪ.