Урысыем и Къыблэ Парламентхэм я Ассоциацие изичэзыу я XXX-рэ конференцие блэкIыгъэ тхьамафэм къалэу Шъачэ щыкIуагъ. Къыблэ шъолъырым исубъекти 9-мэ япарламентхэм ялIыкIохэу хэлэжьагъэхэм ащыщых АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм идепутатхэри.

Конференциер зэрэкIуагъэм, Адыгеим и Парламент кIэщакIо зыфэхъугъэу ащ къыхилъхьа­гъэхэм тащигъэгъозагъ ащ ипресс-къулыкъу. ПстэумкIи Iофыгъо 60-мэ конференцием щатегущыIагъэх. Ахэр спортым епхыгъэхэ псэуалъэхэр субъект­хэм нахьыбэу къащызэIухыгъэн­хэм, кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ япатриотическэ пIуны­гъэ, банкхэм яIофшIэн, страхованиемкIэ пенсиехэм, фэгъэ­кIотэнхэр зиIэхэм чIыгу Iахьхэу аратыхэрэм инженернэ сетеу ащагъэпсыхэрэм апае субсидиехэр федеральнэ бюджетым къыщыдэлъытэгъэнхэм, фэтэрыбэу зэхэтхэм унэхэм яIыгъын пае ахэм ачIэсхэм атырэ ахъщэм ишапхъэхэм ягъэнэфэн, спирт хэмытэу, ау узгъэчэфхэрэ шъонхэр зыныбжь имыкъугъэ­хэм зэраращэхэрэм, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъагъэх.

АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм идепутатхэр федеральнэ хэбзэгъэуцугъэхэм афэшIы­гъэн­хэ фэе зэхъокIыныгъи 7-мэ кIэщакIо афэхъугъэхэу ЮРПА-м иконференцие халъхьагъэх. Мэкъумэщ чIыгухэр зыпкъ игъэ­уцожьыгъэнхэм, лэжьыгъэшIу къатэу шIыжьыгъэнхэм фэгъэ­хьыгъэ джэпсалъэм нэIуасэ фишIыгъэх Къэралыгъо Советым – Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу, мэкъумэщ политикэмкIэ, мылъку ыкIи чIыгу зэфыщытыкIэхэмкIэ и Комитет ипащэу Шъэо Аскэр.

Мэкъумэщ чIыгухэм лэжьыгъэшIу къахьыжьыным пае шIэгъэнхэ фаехэм афэгъэхьыгъэ федеральнэ законыр гъэкIэжьыгъэныр, ащ фытегъэпсыхьэгъэ къэралыгъо программэ зэхэгъэ­уцогъэныр, лэжьыгъэшIу къащыкIыным пае щэнаут зыхэлъ чIыгъэшIухэу непэ агъэфедэ­хэрэм къатекIынхэшъ, чIыгум нахь макIэу зэрар къыфэзыхьыщтхэ агробиологическэ амалхэу шIэныгъэлэжьхэм къаугупшысыгъэхэм атехьэгъэныр тидепутатхэм игъоу зэралъытэрэр ащ къыIуагъ. Дзэ щытхъум и Мафэ ыкIи шIэжь мафэхэм афэгъэхьыгъэ федеральнэ законым зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэ­хьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм ипроектэу кIэщакIо зыфэхъугъэхэм къытегущыIагъ бюджет-финанс, хэбзэIахь ыкIи экономикэ политикэхэмкIэ, предпринимательствэмкIэ ыкIи IэкIыб экономикэ зэфыщытыкIэхэмкIэ Парламентым и Комитет ипащэ игуадзэу Шэуджэн Сэфэр. Чъэпыогъум и 9-р Хэгъэгу зэошхом илъэ­хъан Кавказ щыкIогъэ заор заухыгъэ ыкIи Темыр Кавказыр шъхьафит зашIыжьыгъэ мафэу гъэнэфэгъэнэу ащ къыщеIо.

Шэуджэн Сэфэр мафэр аущтэу гъэнэфэгъэн фаеу зыкIа­лъы­тэрэм лъапсэу фэхъугъэм щигъэгъуазэхэзэ, Кавказым зэ­рэ­фэбэнагъэхэм фэгъэхьыгъэу тарихъым къыхэнэжьыгъэхэм кIэкIэу къатегущыIагъ, къыткIэхъухьэхэрэ лIэужхэм патриотизмагъэ ахэлъхьэгъэным мы зэхъокIыныгъэр зэрэфытегъэ­псыхьагъэр кIигъэтхъыгъ.

ГъэсэныгъэмкIэ, наукэмкIэ, ныбжьыкIэ IофхэмкIэ, спортымкIэ, СМИ-кIэ ыкIи общественнэ организациехэм адыряIэхэ зэпхыныгъэхэмкIэ Парламентым и Комитет ипащэу Шэуджэн Тембот кIэлэцIыкIухэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ УФ-м и Уполномоченнэ фэгъэ­хьыгъэ федеральнэ хэбзэгъэуцугъэм зэхъокIыныгъэу фэшIыгъэнхэ фаехэм ащигъэгъозагъэх.

Мы уахътэм УФ-м и Уполномоченнэ ыкIи субъектхэм яупол­номоченнэхэм яIофшIэн 2009-рэ илъэсым УФ-м и Президент иунашъоу къыдэкIыгъагъэм диштэу зэхэщагъ. Ащ шапхъэхэу щыгъэнэфагъэхэр 2018-рэ илъэ­сым итыгъэгъазэ и 27-м кIэлэцIыкIухэм яфитыныгъэхэр къэу­хъумэгъэнхэмкIэ УФ-м и Уполномоченнэ фэгъэхьыгъэ законэу къыдэкIыгъэм къыщыдэлъытагъэхэп. Ащ фэшI, зэхъокIыныгъэхэр фэшIыжьыгъэнхэм тидепутатхэр кIэщакIо фэхъугъэх.

ХэбзэгъэуцунымкIэ, законностымкIэ ыкIи чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэхэм яIофхэмкIэ АР-м и Парламент и Комитет ипащэу, ЮРПА-м и Комитетэу мы лъэныкъохэм афэгъэзагъэм хэтэу Александр Лобода нэIуасэ зыфишIыгъэхэ инициативэхэр административнэ хэукъоныгъэ­хэмкIэ УФ-м и Кодекс, къэралыгъо ыкIи муниципальнэ щыкIагъэхэм апае товарэу, Iоф­шIэнэу ыкIи фэIо-фашIэхэу къащэфыхэрэм (госзакупки) алъэныкъокIэ зэзэгъыныгъэ шIыкIэу щыIэм фэгъэхьыгъэ федеральнэ хэбзэгъэуцугъэм, федеральнэ законэу «О стратегическом планировании в РФ» зыфиIорэм зэхъокIыныгъэхэр афэшIыгъэнхэм афэгъэхьыгъэх. Административнэ хэукъоныгъэхэмкIэ Кодексым зэхъокIыныгъэхэу фэшIыгъэнхэ фаехэр ащ фэдэ хэукъоныгъэ зышIы­гъэм иIофшIэн ыгъэцэкIэн фимытыжьэу (дисквалификация) шIыгъэным фэгъэхьыгъ. Ащ фэдэ пшъэдэкIыжь цIыфым егъэхьыгъэнэу хьыкумыр ары изыхъухьэрэр ыкIи пIэлъэ гъэ­нэфагъэ пылъэу щыт. Кодексым ия 2-рэ часть истатьяу 3.11-м зэритхагъэмкIэ, ар мэзихым къыщыублагъэу илъэсищым нэсы. Ащ дакIоу нэмыкI статьяхэм дисквалификациер зэрагъэнафэрэр мэзихым нэсырэп. Аущтэу пIалъэ­хэр зэрэзэтекIыхэрэм фэшI, Кодексым истатьяхэм ащыщхэм цIыфэу административнэ хэукъо­ныгъэ зышIыгъэм мэзихым къыкIоцI иIофшIэн ыгъэцэкIэн фимытэу ащыгъэтэрэзыжьыгъэнэу законопроектым къыщеIо. Хэдзынхэм афэгъэ­хьыгъэ законым ахэм языфэгъэхьазырын ыкIи язэхэщэн епхыгъэхэ Iоф­тхьабзэхэм апае пIэлъэ гъэнэфагъэ къегъэуцу. Къэралыгъо закупкэхэм яшIын шапхъэу пылъхэр зэрэпхъашэхэм къы­хэкIыкIэ, Iофтхьэбзэ пстэоу ищыкIагъэр а пIалъэм зэшIохыгъэныр къин мэхъу. Ащ фэшI, хэдзынхэм язэхэщэн пае къэралыгъо закупкэхэм яшIыни нахь къызэрыкIо ыкIи гъэцэкIэгъошIу шIыгъэным фэгъэхьы­гъэхэ зэхъокIыныгъэхэр фэ­шIыгъэнхэм Адыгеим и Парламент идепутатхэр кIэщакIо фэхъугъэх.

Стратегическэ планированием ыкIи чIыпIэ зыгъэIоры­шIэжьыпIэхэм язэхэщэн афэ­гъэхьыгъэхэ федеральнэ хэбзэгъэуцугъэхэм шапхъэхэу къащыдэлъытагъэхэм зэтекIыхэрэ чIыпIэхэр яIэх. Ахэр зэдиштэхэу шIыжьыгъэнхэм пае зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэ фаеу тидепутатхэм алъытагъ.

Мыхэм зэкIэми Урысыем и Къыблэ Парламентхэм я Ассоциацие иконференцие хэлажьэхэрэр ахэплъагъэх, атегущыIагъэх, къадырагъэштагъ ыкIи Федеральнэ Гупчэм иведомствэу ахэм афэгъэзагъэхэм афарагъэхьынхэу унашъо аш­тагъ.

Джащ фэдэу Краснодарскэ псыIыгъыпIэм игъэкIэжьын фэгъэхьыгъэ предложениеу Адыгеимрэ Краснодар краимрэ ядепутатхэр кIэщакIо зыфэхъугъэхэми Урысыем и Къыблэ шъолъыр исубъектхэм язакон­ихъухьэ органхэм ялIыкIохэм къыдырагъэштагъ. ПсыIыгъыпIэм экологическэ ыкIи техническэ лъэныкъохэмкIэ шапхъэхэу иIэхэр зыпкъ игъэуцожьыгъэнхэм пае ащ ипсэуалъэу псыр зэрытыр (чаша) гъэкIэжьыгъэн зэрэфаер, ащ ищыкIэгъэ мылъкумкIэ IэпыIэгъу къафэхъунхэр шIокI зимыIэ Iофэу зэрэхъу- гъэр къызщиIорэ джэпсалъэкIэ ЮРПА-м УФ-м и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Алексей Гордеевым зыфигъэзэнэу рахъу­хьагъ.

ХЪУТ Нэфсэт.