АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм я XXXVIII-рэ зэхэсыгъоу иIагъэм цIыфхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ АР-м и Уполномоченнэ иIофшIэн, 2019-рэ илъэс бюджетыр апэрэ мэзищым гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэм, нэмыкI лъэныкъохэм ащытегущыIагъэх. Ар зэрищагъ Парламентым и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм.

Пстэумэ апэу АР-м и ЛъытэкIо-уплъэ­кIокIо палатэ и Тхьаматэ игуадзэ хадзы­жьыгъ. Шъэф шIыкIэм тетэу депутатхэм амакъэхэр атыхи, аужырэ илъэсхэм а IэнатIэм Iутыгъэ Павел Стаценкэр джыри Iугъэхьажьыгъэнэу зэдаштагъ.

Нэужым хэушъхьафыкIыгъэ чIыгу Iахь купхэм ягъунапкъэхэм ягъэнэфэнкIэ кадастровэ уасэу агъэуцухэрэм, къэлэгъэпсыным, мэз, чIыгу зэфыщытыкIэхэм, цIыфыбэ зыхэлэжьэрэ Iофтхьабзэхэм язэхэщэн, къэралыгъо мылъкум игъэIорышIэн, нэмыкI лъэныкъохэм афэгъэ­хьыгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм зэхъокIыныгъэхэр афэшIыгъэнхэм афэгъэхьыгъэ законхэм, законопроектхэм атегущыIагъэх, аштагъэх.

ЦIыфхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ АР-м и Уполномоченнэу Анатолий Осокиным блэкIыгъэ 2018-рэ илъэсым Iофэу ашIагъэм депутатхэр къыщигъэгъозагъэх. Социальнэу нахь макIэу ухъумагъэхэр, пенсионерхэмрэ сэкъатныгъэ зиIэхэмрэ, нахьыбэу къызэряуалIэхэрэр ащ къыхигъэщыгъ. ИкIыгъэ илъэсым тхьаусыхэ тхылъхэр къязыхьылIагъэхэм япроцент 52-р ащ фэдэх.

ПсэупIэ-коммунальнэ фэIо-фашIэхэр зэрагъэцакIэхэрэр, ахэм ауасэу атырэр, фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ягъэкIэжьын ыуас, ащ къыдэлъытэгъэ IофшIэнхэр зэрэзэшIуахырэр ары къяуалIэхэрэм янахьыбэр зыгъэгумэкIырэр. Джащ фэдэу псауныгъэм икъэухъумэн, медицинэ IэпыIэгъум, социальнэ фэIо-фашIэхэр къызэрафагъэцэкIагъэхэм япхыгъэ тхьаусыхэ тхылъхэр бэу къарахьылIэх. Гурыт еджапIэхэм якIэлэеджакIохэм ягъэшхэн ымыгъэразэуи нэбгырабэ къызэряолIагъэри Уполномоченнэм идоклад къыщыхигъэщыгъ.

Хэзыгъэ имыIэу тхьаусыхэ тхылъэу къырахьылIагъэхэм зэкIэми ахэплъа­гъэх, зыщищыкIагъэм Iофыгъор зэхэзыфын фэе органым IэкIагъэхьагъ, дэгъэзыжьыгъэ зэрэхъугъэм лъыплъэжьыгъэх. Джэ­уапынчъэу зыпари къагъэнагъэп, нахьыбэм IэпыIэгъу агъотыгъ.

ЦIыфхэм гумэкIыгъоу къарахьылIэ­хэрэм ядэгъэзыжьын АР-м и ЛIышъхьэ лъэшэу ынаIэ зэрэтетым, ахэм язэшIохын къызэрэхэлажьэрэм Анатолий Осокиным къыкIигъэтхъыгъ, республикэм ипащи, нэмыкIэу зишIуагъэ къэзгъа­кIохэрэми цIыфэу зифитыныгъэ къыухъу­мэхэрэм ацIэкIэ «тхьашъуегъэпсэу» къариIуагъ.

2019-рэ илъэс бюджетыр апэрэ мэзищым гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэм къытегущыIагъ АР-м финанс IофхэмкIэ иминистрэу Долэ Долэтбый. А уахътэм хахъохэмкIэ сомэ миллиарди 3-рэ миллион 912-рэ бюджетыр зэрэхъугъэр. ХэбзэIахьэу ыкIи мыхэбзэIахьэу сомэ миллиарди 2-рэ миллион 980-м ехъу, зымыгъэзэжьыщт мылъкоу зы миллиардрэ миллион 630-м ехъу къыхэлъхьагъэ хъугъэ. Хъарджхэр мэзищымкIэ сомэ миллиарди 3-рэ миллион 921-м ехъу. Министрэм къызэриIуагъэмкIэ, ащ инахьыбэр, сомэ миллиарди 2-рэ миллион 684-р, социальнэ лъэныкъор ары зыпэIуагъэхьагъэр.

Мыхэм аужым НыбжьыкIэ парламентэу АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм щызэхащагъэм хэтыщтхэм, закон­ихъухьан ыкIи уплъэкIун IофшIэнэу Парламентым ыгъэцакIэрэмкIэ планэу агъэнэфагъэм зэхъокIыныгъэу фашIыщтхэм, УФ-м инэмыкI субъектхэм язаконихъухьэ органхэр кIэщакIо зыфэхъу­гъэхэм, федеральнэ законхэм ащыщхэм япроектхэм еплъыкIэу афыряIэхэм депутатхэр атегущыIагъэх, адырагъэштагъ.

ПстэумкIи повесткэм Iофыгъо 47-рэ щыгъэнэфэгъагъ.

ХЪУТ Нэфсэт.