Тигъэзет къызэрэхиутыгъэу, Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат мы ма­фэ­хэм Тэхъутэмыкъое районым щыIагъ. IофшIэгъу дэкIыгъом къыдыхэлъытагъэу зянэ-зя­тэхэр зимыIэжьхэм ыкIи ахэр зышъхьащымытхэм къафащэфыгъэхэ фэтэрхэм яIун­кIыбзэхэр аритыжьыгъэх. Федеральнэ ыкIи чIыпIэ хэбзэгъэуцугъэхэм ягъэ­цэ­кIэн къыдыхэлъытагъэу, зя­нэ-зятэхэр зимыIэжьхэм ыкIи ахэр зышъхьащы­мыт­хэм фэтэрхэр игъом ягъэ­гъотыгъэнхэм рес­публикэм ипащэхэм анаIэ тет.

АР-м и ЛIышъхьэ мэфэкI шIыкIэм тетэу кIогъэ зэхахьэм къыщыгущыIэзэ, псэупIэ зиIэ хъугъэхэм игуапэу къафэгушIуагъ, ахэмкIэ мы мафэр мэфэкI шъыпкъэу зэрэщытыр хигъэунэфыкIыгъ. НыбжьыкIэ нэбгырэ 13-мэ мы мафэм фэтэрхэр яIэхэ хъугъэ.

— Социальнэ пшъэ­рылъхэр дгъэцэкIэнхэр анахь мэхьанэшхо зиIэ лъэныкъохэм ащыщ. Ащ хэхьэ зянэ-зятэхэр зимыIэжьхэм ыкIи зышъхьащымытхэм яфэIо-фашIэ- хэр зэрифэшъуашэу зэшIохыгъэнхэр. Непэ псэупIэ зиIэ хъугъэхэр ныбжьыкIэх, республикэм ине­ущырэ мафэ лъагъэ­кIотэщт, арышъ ахэм IэпыIэгъу тафэхъун, алъэ тедгъэуцонхэ фае. Iоф­тхьабзэм къекIолIагъэхэм гъэсэныгъэ зэрагъэгъоты е IофшIапIэм Iутых, ащи мэхьанэшхо иI. Ныбджэгъу лъапIэхэр, псауныгъэ шъуиIэу, гъэхъагъэхэр шъу­шIыхэзэ шъуищыIэныгъэ гъогу шъурыкIонэу, шъуныбжьыкIэшъ, зэкIэми унэгъо дахэхэр шъушIэнхэу, шъуисабыйхэр шъу­пIунхэу шъуфэсэIо, — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.Предпринимательствэм, унэгъо ныбжьыкIэхэм, специалист ныбжьыкIэхэм, нэмыкIхэм IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ къэралыгъо программэ зэфэшъхьафыбэм республикэм Iоф зэрэщашIэрэр, ахэм шIуагъэу къатырэр ныбжьыкIэхэм ашIэным, къафаIотэным мэхьанэшхо зэриIэр АР-м и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ.

Зянэ-зятэхэр зимыIэжьхэм ыкIи ахэр зышъхьащымытхэм яфэIо-фашIэхэр гъэцэкIэгъэнхэм, IэпыIэгъу афэхъугъэным республикэм мэхьанэшхо щыраты. БлэкIыгъэ илъэсым мы купым къыхиубытэхэрэ ныбжьыкIэ 97-мэ псэупIэхэр арагъэгъотыгъэх, мы илъэсымкIэ гухэлъыр — нэбгыри 115-рэ.

Спорт псэуалъэхэр

Поселкэу Инэм дэт физкультурнэ-псауныгъэр зыщагъэпытэрэ комплексым ишIын ыкIэм фэкIуагъ. Мы проектым игъэцэкIэн пэIухьащт сомэ миллион 72-р — федеральнэ гупчэм, сомэ мил­лион 11,6-р — шъолъыр бюджетым къатIупщыгъэх.

Псэуалъэр игъом ухы­жьыгъэн, ащ дакIоу комплексым къыпыщылъхэ чIыпIэхэри зэтегъэпсы­хьэгъэнхэ, лъэсрыкIо гъо­гухэр ыкIи екIолIапIэхэр гъэпсыгъэнхэ зэрэфаер республикэм ипащэ къыхигъэщыгъ.

— Физическэ культурэм ыкIи спортым пыщагъэхэм япчъагъэ ныхьыбэ шIы­гъэныр ары пшъэрылъ шъхьа­Iэу зыфэдгъэуцужьырэр. Ныбжь зэфэшъхьаф зиIэхэ цIыфхэм япсау­ныгъэ агъэпытэнымкIэ, спорт­смен ныбжьыкIэхэр гъэсэгъэнхэмкIэ мыщ фэ­дэ екIолIакIэм мэхьанэ-шхо иI, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Атлетикэ онтэгъум зы­фэгъэсэгъэным фытегъэ­псыхьэгъэ псэолъакIэу Инэм щашIыгъэми рес­публикэм ипащэ щыIагъ. Мы спорт лъэпкъымкIэ дунэе класс зиIэ мас­терэу, Урысыем ихэшыпыкIыгъэ командэ хэтэу Родион Бочковым зэIу­кIэгъу дыриIагъ. Мы илъэ­сым имэлылъфэгъум атлетикэ онтэгъумкIэ Ев­ропэм ичемпионатэу кIуа­гъэм тиспортсмен хэлэ­жьагъ ыкIи командэм хэ­тэу хагъэунэфыкIырэ чIыпIэр къыдихыгъ. Ащ ыпэкIэ Урысыем и Кубок къыфагъэшъошагъ.

Атлетикэ онтэгъум, спортым зэрэпсаоу, хэ­хъоныгъэхэр ышIынхэм зынаIэ тет АР-м и ЛIы­шъхьэ къэзэрэугъоигъэхэр къыфэрэзагъэх. Мы спорт лъэпкъымкIэ Iоф­шIэныр нахьышIоу зэхэщэгъэным фытегъэпсыхьэ­гъэ гухэлъэу, шIои­гъоныгъэу аIэкIэлъхэмкIэ рес­пуб­ликэм ипащэ къы­дэ­гощагъэх. Профильнэ Ко­митетым итхьаматэу Дэ­­гужъые Муратрэ район администрацием ипащэу Шъхьэлэхъо Азмэтрэ спорт­сменхэм предложениехэу къахьыгъэхэр зэхафынхэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ афишIыгъ.

Непэрэ мафэм ехъулIэу атлетикэ онтэгъум испорт еджапIэхэм якъутэми 5-мэ республикэм Iоф щашIэ, нэбгырэ 400-м ехъумэ ащ защагъасэ. 2018-рэ илъэсым изэфэхьысыжьхэм закъыфэбгъазэмэ, физическэ культурэм ыкIи спор­тым пыщагъэхэм япчъагъэ процент 38-м кIэхьагъ.

Общественнэ чIыпIэхэр зэтырагъэ­псыхьэх Тэхъутэмыкъое районым ипсэупIэхэм общественнэ чIыпIэхэр зэрэщызэтырагъэпсыхьагъэхэри КъумпIыл Мурат зэригъэлъэгъугъэх. Ащ епхы-гъэу район ыкIи поселковэ администрациехэм япа­щэхэм пшъэрылъхэр афишIыгъэх.

Къуаджэу Тэхъутэмыкъуае игупчэ парк блэ­кIыгъэ илъэсым агъэцэ­кIэжьыгъ. ЛъэсрыкIо гъогухэм плиткэ атыралъ­хьагъ, чъыгхэр ыкIи къэгъагъэхэр агъэтIысыгъэх, къэзыгъэнэфхэрэ пкъы­гъохэр агъэуцугъэх, нэ­мыкIэу зэшIуахыгъэр бэ.

Поселкэу Яблоновскэм иурамэу Гагариным ыцIэ зыхьырэм исквер зэрэзэтырагъэпсыхьэрэм рес­публикэм ипащэ зыщигъэ­гъозагъ. 2018 — 2022-рэ илъэсхэм ателъытэгъэ федеральнэ программэу «Непэрэ шапхъэхэм ади­штэрэ къэлэ щыIакIэр гъэ­­псыгъэныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу мы проектыр агъэцакIэ. ЦIыфхэм амакъэ ати, мы псэуалъэр агъэцэкIэ­жьы­нэу къыхахыгъ.

Джащ фэдэу «линие занкIэм» илъэхъан зы­къыфэзгъэзагъэхэ цIыф­хэми республикэм ипащэ шъхьэихыгъэ зэдэгущыIэгъу адыриIагъ. Поселкэу Яблоновскэм ынаIэ къызэрэтетымкIэ, ащ игу­мэкIыгъохэр дэгъэзыжьы­гъэнхэм зэрэпылъым афэшI ащ щыпсэухэрэ активистхэм АР-м и ЛIы­шъхьэ «тхьауегъэпсэу» къы­раIуагъ.

Республикэм ипащэ къызэриIуагъэмкIэ, муниципалитетым гумэкIыгъуа­бэ иI, ахэр чэзыу-чэзыоу зэшIуахых. ТапэкIи арэущтэу щытыщт. ГущыIэм пае, мыщ джыри зы еджэпIакIэ щагъэпсын гухэлъ щыI, «очистной» псэуа­лъэхэм яшIын фытегъэ­псыхьэгъэ проектнэ-сметнэ документациер агъэ­хьазыры.

Гъэсэныгъэм иучреждениякIэхэр ашIых Поселкэу Инэм щашIырэ гурыт еджапIэу Советскэ Союзым и ЛIыхъу­жъэу А. Березовоим ыцIэ зы­хьырэр кIэлэеджэкIо 1100-мэ ателъытагъ. Мы проек­тым зэкIэмкIи сомэ миллион 720-рэ фэдиз те­фэщт, аужырэ шапхъэ­хэм ади­штэщт. Гъэсэныгъэм иучреждениякIэ спортзали 2, актовэ залышхо, шхапIэр, нэмыкIхэри къы­дыхэлъы­тэгъэщтых.

АР-м и ЛIышъхьэ псэо­лъэшI IофшIэнхэр зыгъэцэкIэрэ организацием ипа­щэу ДзэлI Аскэррэ псэупIэм иадминистрацие ипащэу Хъоткъо Хъызыррэ гущыIэгъу афэхъугъ. Бюджет ахъщэр шIуагъэ къытэу гъэфедэгъэныр ыкIи псэуалъэр игъом атыныр пшъэрылъ шъхьа­Iэу афигъэнэфагъ.

Непэрэ мафэм ехъулIэу еджэпIэжъыр Iуауты­жьыгъ, ащ ычIыпIэ уч­реж­дениякIэ къашIы. ЕджапIэу агъэпсырэм Анатолий Березовоир зэрыбыбыщтыгъэ самолет-саугъэтыр щыгъэуцугъэным респуб­ликэм ипащэ дыригъэ­штагъ.

Яблоновскэм щашIырэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэр мы илъэсым тыгъэгъазэм атынэу агъэнафэ, ащ зэ­кIэмкIи сомэ миллиони 150-рэ тефэщт. Джащ фэдэу АР-м и ЛIышъхьэ мы псэупIэм дэт гурыт еджапIэу N 5-м ихьакIагъ. Поселкэм щыпсэухэрэ кIэлэеджакIохэм къаратхэ­рэ шхыныгъохэм язытет ымыгъэразэхэу респуб­ликэм ипащэ пчъагъэрэ зыкъыфагъэзагъ. Мыщ епхыгъэу КъумпIыл Мурат профильнэ министерствэм ипащэ пшъэрылъ гъэ­нэфагъэхэр фишIыгъэх, мыщ дэжьым сабыибэ зэрысхэ унагъохэу гъот макIэ зиIэхэм анахьэу анаIэ атырагъэтынэу къа­фигъэпытагъ. Экономикэм хэхъоныгъэхэу ышIыхэрэмкIэ, ин­вестициехэмкIэ, нэмыкI лъэныкъохэмкIи Тэхъутэмыкъое районым рес­публикэм пэрытныгъэ щиIыгъ. ПсэупIэхэм яшIын зэрэлъыкIуатэрэм дакIоу, мыщ цIыфхэу исхэм япчъагъи хэпшIыкIэу хэхъо. Ащ къыхэкIыкIэ социальнэ мэхьанэ зиIэхэ псэуалъэхэр — кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэр, еджапIэхэр, поликлиникэхэр, нэмыкI­хэри къызэIухыгъэнхэм районым мэхьанэшхо щыраты.

Сыд фэдэрэ лъэныкъо­кIи муниципалитетым ама­лышIухэр зэрэIэкIэ­лъыр нафэ. Мыщ федеральнэ ыкIи республикэ гъогухэр пхырэкIых. Мы аужырэ илъэсхэр пштэ- мэ, районым иэкономикэ сомэ миллиард пчъагъэ инвестициеу къыхалъ­хьагъ. Ащ ишIуагъэкIэ предприятие инхэр къи­уцуагъэх, IофшIэпIэ чIыпIэхэр къызэIуахыгъэх, бюджетым къихьэхэрэ хэ­бзэIахьхэр нахьыбэ хъу­гъэх. Джащ фэдэу инвестициехэм яшIуагъэкIэ Iоф­шIэпIэ чIыпIэхэу щы­Iэхэр агъэкIэжьынхэ, зэтырагъэпсыхьанхэ алъэ­кIыгъ. Адыгеим и ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъэу къафигъэуцугъэм диштэу а IофшIэныр тапэкIи муниципалитетым лъигъэкIотэщт.

ТХЬАРКЪОХЪО Адам. Сурэтхэр А. Гусевым тырихыгъэх.