Адыгеим илIыкIо купэу Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зипащэр Дюздже щызэхэщэгъэ Адыгэ Ха­сэм хэтхэм аIукIагъ.

Мы хасэм нэбгырэ мин 40-м нэс хэхьэ. Тыркуем ит къоджэ заулэмэ адыгэхэр зэхэубыта­гъэу ащэпсэух. Адыгеим и ЛIышъхьэ къуаджэхэу ХьакIэмзыерэ Максудийрэ ащыIагъ.

Къоджэдэсхэм къэралыгъуитIум язэпхыныгъэ зырагъэушъом­бгъунымкIэ амалхэу щыIэхэр, та­рихъ чIыгужъым псэукIэу илъыр зэрагъашIэ ашIоигъуагъ.

Адыгеим и ЛIышъхьэ зэIукIэм хэлажьэхэрэм шIуфэс къарихи, лъэпкъ хабзэхэр къызэраухъу­мэхэрэм фэшI зэрафэразэр ариIуагъ. КъумпIыл Мурат на­хьыжъхэм акIэлъырыхьэзэ аIапэ ыубытыгъ.

Адэжь къызэрэкIуагъэхэм фэшI Адыгэ Хасэмрэ къуаджэ­хэмрэ япащэхэм КъумпIыл Му­рат «тхьауегъэпсэу» къыраIуагъ, Адыгеим и ЛIышъхьэрэ респуб­ликэм ихэбзэ къулыкъухэм япа­щэхэмрэ зэраIукIагъэхэм мэхьанэшхо зэриIэр, тарихъ чIыгужъым къызэрэфэзэщыхэрэр къыхагъэщыгъ.

«Фабэу шъукъызэрэтпэгъокIыгъэм фэшI тышъуфэраз. IэкIыб къэралыгъохэм ащыпсэухэрэ адыгэхэм ялъэпкъ культурэ, яныдэлъфыбзэ зэрагъэлъапIэрэр гушIуагъоу щыт. Лъэпкъым къы­рыкIуагъэм шъузэригъэгумэ­кIырэр тигуап, ащкIэ ищыкIэгъэ IэпыIэгъур шъодгъэгъотыщт. Тыр­­куем, ащ ишъолъырхэм яхэбзэ къулыкъухэм ялIыкIохэм, провинциеу Дюздже игубернатор, къалэм имэр зэдэгущыIэгъухэр задэтэшIхэм, а Iофыгъо­хэм татегущыIагъ. Тиреспубликэ лъэныкъуабэхэмкIэ Тыркуем зэдэлэжьэныгъэ дыриIэ, гумани­тар, экономикэ проектхэр пхырищыхэ шIоигъу. Адыгэхэу мыщ щыпсэухэрэми IэпыIэгъу къытфэхъунхэу тащэгугъы», — хигъэ­унэфыкIыгъ КъумпIыл Мурат.

Тыркуем щыпсэухэрэ адыгэ­хэм тарихъ чIыгужъым исхэ ялъэпкъэгъухэм зэпхыныгъэ пы­тэ адыряIэ ашIоигъу. Джары зэIукIэм илъэхъан ахэр Адыгеим щыIэкIэ-псэукIэу илъым, республикэм хэхъоныгъэ ышIынымкIэ амалхэу щыIэхэм, IэкIыб къэралыгъохэм арысхэ тилъэпкъэгъу­хэм IэпыIэгъу зэрафэхъухэрэ программэхэм, тарихъ чIыгу­жъым къэзыгъэзэжьынэу изыхъу­хьагъэхэм нэмыкI щыIакIэм хэгъэгъозэ­гъэнхэмкIэ IэпыIэгъоу къаратырэм къызыкIыкIэупчIагъэхэр. Илъэси 10 хъугъэу тиреспубликэ къэралыгъо программэу щыпхыращырэм тетэу ­Адыгэ Республикэм ихэбзэ къулыкъухэм Iоф­тхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зэ­рахьэх. Тыркуем щыпсэухэ-рэ адыгэхэр Адыгеим щызэрахьэхэрэ Iофтхьабзэхэм, фес­тивальхэм, зэнэкъокъухэм къа­рагъэблагъэх. НыбжьыкIэхэр зэлъэIэсых, тарихъ чIыгужъым нэIуасэ фашIынхэу зекIохэр къырагъэблагъэх.

Тыркуем щыпсэухэрэ адыгэ­хэм ныдэлъфыбзэр зэрагъэшIэным пае методическэ IэпыIэгъу­хэмрэ тхылъхэмрэ аратыгъэх. Адыгабзэр дунэе интернет-проектэу «Вооk2» зыфиIорэм зэрэхагъэхьагъэм IэкIыб къэралы­гъохэм ащыпсэухэрэ адыгэхэм яныдэлъфыбзэ зэрагъэшIэнэу амал аригъэгъотыгъ. Республикэ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» къыщыхаутхэрэ статьяхэм ащыщхэр тыркубзэкIэ ащ исайт къехьэх, журналэу «Зэкъошныгъэм» адыгэ хэхэсхэм ятхыгъэхэр къыдахьэх, адыгабзэкIэ зэхащэхэрэ радиокъэтынхэм IэкIыб къэралыгъохэм арысхэри ядэIунхэ алъэкIы. Къэралыгъо телерадио­компаниеу «Адыгеим» тилъэпкъэгъухэм яхьылIэгъэ фильмхэр зэхигъэуцуагъэх. Урысыемрэ Адыгеимрэ ящытхъу зыIотэхэрэ къэбархэр, Адыгеим изекIо лъа­гъохэм, иинвестиционнэ про­ектхэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр общественнэ организациехэм алъагъэIэсых.

IэкIыб къэралыгъохэм арысхэ адыгэхэм зэрафэгумэкIырэм пае КъумпIыл Мурат зэрэфэразэхэр Дюздже щызэхэщэгъэ Адыгэ ­Ха­сэм хэтхэм джыри зэ къа­Iуагъ. Адыге­им илIыкIо куп Тыркуем къызэрэкIуагъэми ар къеушыхьаты.

«Адыгэ лIэужыбэ мыщ къызэрэщыхъугъэм емылъытыгъэу Адыгеир тэркIэ тарихъ чIыгу­жъэу сыдигъуи щытыщт. Тлъапсэ джащ къызэрэщежьэрэр зыкIи зыщыдгъэгъупшэрэп, лъэпкъ культу­рэр, бзэр, шэн-хабзэхэр къэтэ­ухъумэх. Лъытэныгъэ зыфэтшIырэ Мурат Къэралбый ыкъор, къызэрэддебгъаштэрэм фэшI тхьауегъэпсэу. Непэрэ тизэIукIэ зэпхыныгъэ тазыфагу зэрилъыр дэгъоу къеушыхьаты. Тарихъ чIыгужъым зэпхыныгъэу дытиIэр ащ нахь зэригъэпытэщтми ти­цыхьэ телъ», — къыIуагъ Кавказ хасэхэм яфедерацие итхьаматэу Йылдыз Шекерджи.

Къоджэдэсхэм Адыгеим илIыкIо куп хэтхэм ялъэпкъ IэшIагъэхэмрэ, общественнэ IофшIэнымкIэ гъэхъагъэхэу яIэхэмрэ къа­рагъэлъэгъугъэх. Республи­кэм и ЛIышъхьэ къуаджэу Хьа­кIэмзые зэкIом, адыгэм и Унэ ращагъ. КъумпIыл Мурат къуа­джэу Максудийе чинарэу щигъэ­тIысхьагъэр къоджэдэсхэр тарихъ чIыгужъым зэрепхыгъэхэм итамыгъэу щытыщт.

«ЯшIэныгъи, яамали Адыгеир нахь зэтегъэпсыхьагъэ хъуным фагъэIорышIэным тилъэпкъэгъу­хэр зэрэфэхьазырхэр гушIуа­гъоу щыт. Мыщ тыкъызэкIом тиунэ тис фэдэу къытщыхъугъ. Ар тэ­­зыгъаIорэр къуаджэхэм ацIэ за­къоп, гуфэбэныгъэшхо ахэ­лъэу къызэрэтпэгъокIыгъэхэри, тызэрагъэлъэпIагъэри, тыдэкIи ­лъэпкъ шэн-хабзэхэм атетэу къызэрэщыддэзекIуагъэхэри ары. Ащ фэдэ зэкъотныгъэ-зэдегъэштэныгъэр непэкIэ ищыкIэгъэ дэдэу щыт», — хигъэунэфыкIыгъ Къум­пIыл Мурат.

Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу