Сомэ миллиарди 4,7-рэ халъхьагъ

Социальнэ мэхьанэ зиIэ псэуалъэхэм яшIын ыкIи ягъэцэкIэжьын япхыгъэхэ пшъэрылъхэр зэрифэшъуашэу гъэцэкIэ­гъэн­хэм Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ынаIэ тет. Аужырэ илъэсхэр пштэхэмэ, мы лъэныкъомкIэ шъолъырым щызэшIуахыгъэр бэ. БлэкIыгъэ илъэсым изэфэ­хьы­сыжьхэм къызэрагъэлъа­гъорэмкIэ, объектхэм яшIын ыкIи ягъэцэкIэжьын къэралыгъо инвестициеу халъхьанэу щытыгъэр сомэ миллиарди 4,7-рэ фэдиз мэхъу. Ащ щыщэу сомэ миллиарди 2,25-р — федеральнэ гупчэм, сомэ мил­лиарди 2,45-р — республикэ бюджетым къатIупщыгъэх. Зэ­кIэмкIи агъэфедагъэр сомэ мил­­лиарди 4-м кIахьэ.

Республикэ инвестиционнэ программэм къыдыхэлъытагъэу псауныгъэр къэухъумэ­гъэным, культурэм, зекIоным, транспорт инфраструктурэм ипсэуалъэхэхэм яшIын ыкIи ягъэцэкIэжьын фытегъэпсыхьагъэхэ проектхэм язэшIохын ары мыщ дэжьым анахь шъхьаIэу щытыр.

Мы инвестиционнэ программэм псэолъэ 20 хахьэщтыгъ, ащ щыщэу 18-м — социальнэ мэхьанэ яI, 4-р — гъогу инфраструктурэм епхыгъ.

Адыгеим и Лъэпкъ музейрэ кушъхьэфэчъэ спортымкIэ олимпийскэ резервым иеджапIэ ивелотрекрэ гъэцэкIэжьынхэр яшIылIэгъэнхэм, мыл площадкэ зыхэт спорткомплекс шIыгъэным фытегъэпсыхьэгъэ проект IофшIэным ыкIи экспертизэм апэIухьащт мылъкоу къатIупщыгъэр зэкIэ гъэфедагъэ хъугъэ. Джащ фэдэу АР-м и Лъэпкъ архив зычIэтыщт псэуалъэм ишIын, республикэм иIэпэчIэ­гъэнэ фонд къыхэхыгъэ ахъщэм­кIэ Шэуджэн районым пхырыкIырэ псыхъоу Фарзэ (къуа­джэ­хэу Пщычэу, Къэбэхьаблэ, Хьа­тыгъужъыкъуае адэжь) идам­бэ изэтегъэпсыхьан аухыгъэх.

ПсэолъэшIыныр

БлэкIыгъэ илъэсым респуб­ликэм псэупIэ квадратнэ метрэ мини 187-рэ щатыгъ. ЦIыфхэм ямылъку Iахь хэлъэу псэупIэхэр зышIыхэрэ организацие 27-мэ Адыгеим Iоф щашIэ. Мыщ епхыгъэ зэзэгъыныгъэ 1755-рэ лъэ­ныкъохэм зэдашIыгъ.

Федеральнэ хэбзэгъэуцугъэм къызэригъэнафэу, фэгъэкIотэныгъэ зиIэ цIыфхэм псэупIэхэр ягъэгъотыгъэнхэм фытегъэ­псыхьэгъэ къэралыгъо пшъэ­рылъым игъэцэкIэн къыдыхэ­лъытагъэу сомэ миллион 14,8-рэ зытефэрэ сертификати 7 аратыгъ.

Зянэ-зятэ зимыIэжьхэм ыкIи ахэр зышъхьащымытыжьхэм псэупIэхэр ягъэгъотыгъэнхэм ипрограммэ игъэцэкIэн блэкIыгъэ илъэсым сомэ миллиони 113-рэ республикэм щыпэIуа­гъэхьагъ. Ащ щыщэу сомэ мил­лиони 100-р — республикэм, сомэ миллион 13-р — федеральнэ гупчэм ябюджетхэм къахэхыгъэх. 2018-рэ илъэсым мы купым хахьэхэрэм фэтэр 97-рэ атырагощагъ.

Унэгъо ныбжьыкIэхэм псэукIэ амалхэу яIэхэр нахьышIу шIыгъэнхэм ипрограмми Адыгеим дэгъоу щагъэцакIэ. Ар зэшIохыгъэ зэрэхъурэм лъэплъэ АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат. БлэкIыгъэ илъэсым унэгъо 284-мэ IэпыIэгъу афэхъу­гъэх, ащ къыдыхэлъытагъэхэ Iофтхьабзэхэм сомэ миллион 204,6-рэ атефагъ.

Сабыищ е нахьыбэ зиIэхэ унагъохэм атырагощагъэхэ чIыгу Iахьхэм яинженернэ инфраструктурэ зэтегъэпсыхьэгъэным сомэ миллион 50-м ехъу пэIуа­гъэхьагъ. Мылъкур республикэ ыкIи чIыпIэ бюджетхэм къатIупщыгъ.

Фэтэрыбэу зэхэтхэ унэхэм игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр яшIылIэгъэнхэм ипрограммэ къыдыхэлъытагъэхэ Iофтхьа­бзэхэр гъэцэкIэгъэнхэм рес­публикэм мэхьанэшхо щыраты. 2018-рэ илъэсым псэупIи 106-рэ зэтырагъэпсыхьагъ, ащ сомэ миллиони 119-м ехъу пэIуагъэ­хьагъ. Ыпэрэ илъэсхэм ягъэ­пшагъэмэ, мы фэIо-фашIэм игъэ­цэкIэн пэIухьэрэ мылъкум иугъоинкIэ Iофхэм язытет бэкIэ нахьышIу хъугъэ, 2019-рэ илъэ­сым щылэ мазэм и 1-м ехъулIэу а къэгъэлъэгъоныр процент 83,7-м кIэхьагъ.

Гъогухэм яшIын, ягъэцэкIэжьын

Адыгеим икъэралыгъо программэхэм ягъэцэкIэн къыды­хэлъытагъэу мы пшъэрылъыр зэшIохыгъэ зэрэхъурэмкIэ пшъэ­дэкIыжь ехьы АР-м псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, гъогу ыкIи псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтымкIэ и Министерствэ. Транспорт системэм хэхъо­ныгъэхэр ышIынхэм ипрограммэу 2014 — 2021-рэ илъэсхэм ателъытагъэм къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэхэм ягъэцэкIэн блэкIыгъэ илъэсым сомэ миллиардитIум ехъу пэIуагъэхьагъ. Сомэ миллиард 1,5-р — рес­публикэм, сомэ миллион 542,9-р — федеральнэ гупчэм, сомэ миллиони 3,8-р — чIыпIэ бюджетхэм къатIупщыгъэх. Мыщ фэдэ IэпыIэгъум ишIуагъэкIэ республикэм игъогухэм игъэкIотыгъэ гъэцэкIэ­жьынхэр арашIылIагъэх, зэхэ­кIыпIэхэр ашIыгъэх, нэмыкIэу Iофыгъоу зэшIуахы­гъэр бэ. Федеральнэ ыкIи шъо­лъыр мэхьанэ зиIэхэ псэуалъэ­хэм ада­кIоу, къоджэ псэу­пIэхэм якIуа­лIэхэрэ гъогухэм язэте­гъэ­псы­хьани мэхьанэшхо ратыгъ.

Джащ фэдэу УФ-м икъэралыгъо программэу «Культу­рэмрэ зекIонымрэ хэхъоны­гъэхэр ашIынхэр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу автомобиль гъогоу «Гъозэрыплъ — Лэ­гъо-Накъ» (я 3-рэ едзыгъор, апэрэ егъэжьэпIэ комплексым иа 1-рэ уцугъо) ашIыгъ. Мы псэуа­лъэм ишIын сомэ миллион 540,2-рэ пэIуагъэхьагъ. Зигугъу къэтшIыгъэхэ программэхэм ягъэцэкIэн непи Адыгеим щылъагъэ­кIуатэ. Экономикэм хэхъоны­гъэ­хэр ышIынхэм, цIыфхэм ящы­IэкIэ-псэукIэ на­хьышIу хъуным а пстэури фэIорышIэщт.

ТХЬАРКЪОХЪО Адам. Сурэтхэр Iэшъынэ Аслъан тырихыгъэх.