ХэбзэухъумэнымкIэ республикэм щызэхащэгъэ Координационнэ советым зичэзыу зэхэсыгъоу тыгъуасэ иIагъэм тхьа­мэ­тагъор щызэрихьагъ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.

Гъэсэныгъэм иорганизациехэм егъэджэн IофшIэныр щы­нэгъончъэу ащызэхэщэгъэнымкIэ пшъэрылъхэр зэшIохыгъэхэ зэрэхъурэм къытегущыIагъ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэу КIэрэщэ Анзаур. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, мы ведомствэм епхыгъэ учреждение 303-рэ республикэм ит. Ахэм яматериальнэ-техническэ зытет шапхъэхэм адиштэным, ящы­кIэгъэ пстэумкIи зэтегъэпсыхьэгъэнхэм анаIэ тет. МэшIогъэ­кIосэныр щынэгъончъэнымкIэ еджапIэхэм щыкIагъэу яIэхэр дэгъэзыжьыгъэхэ хъугъэ. Видео­камерэхэр учреждение 295-мэ ачIэт. Гъэсэныгъэм иорганизациехэм террористическэ актхэр къащымыхъунхэм ыкIи ахэр къэухъумэгъэнхэм афэшI ящы­нэгъончъагъэкIэ куп-купэу зэты­раутых. Апэрэм — учреждениехэм япроцент 11-р, ятIонэрэм — процент 54-р, ящэнэрэм — процент 35-р хэхьагъэх. Купэу зыхэтхэм емылъытыгъэу псэуа­лъэхэр зэкIэ шэпхъэ гъэнэ­фагъэхэм адиштэнхэ фае. Ар гъэ­цэкIэгъэным сомэ миллион 23-м ехъу тефэщтэу къалъы­тагъ. Джащ фэдэу еджапIэхэр къэ­гъэгъунэгъэнхэр зэхэщэгъэным ахъщэшхо пэIухьащт.

Мы Iофыгъом епхыгъэу нэ­ужым къэгущыIагъэх АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ иминист­рэу Владимир Алайрэ УФ-м илъэпкъ гвардие республи­кэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэ ипшъэрылъхэр зыгъэцэкIэрэ Иван Гричановымрэ. Гъэсэныгъэм иучреждениехэр щынэ­гъончъэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэхэр хэбзэухъумэкIо къулыкъухэм зэрэзэхащэхэрэр ахэм къаIуагъ. Зыныбжь имыкъугъэхэм хабзэр амыукъоным, бзэджэшIагъэхэр зэрамыхьанхэм анаIэ анахь тырагъэты.

Гъэсэныгъэм иучреждениехэм ящынэгъончъагъэ ухъумэгъэнымкIэ IофшIэныр гъэлъэшы­гъэн, ащкIэ екIолIакIэу щыIэхэм зэхъокIыныгъэр афэшIыгъэнхэ зэрэфаер АР-м и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ. АщкIэ профильнэ министерствэм, муниципалитетхэм япащэхэм пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр афишIыгъ.

— Iофыгъоу шъузытегущы­Iэхэрэм цIыфхэр къахэжъу­гъэлэжьэнхэ фае. Ащ фэдэ шIыкIэм шIуагъэ къызэритыщтым щэч хэлъэп. Ащ дакIоу хэбзэукъоныгъэхэр профи­лактикэ шIыгъэнымкIэ муниципалитетхэм ащызэхащэгъэ чIыпIэ комиссиехэм яIофшIэн джыри нахь агъэлъэшын фае, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат. Лъэпкъ ыкIи дин зэгурыIо­ныгъэр гъэпытэгъэным, экстремизмэ нэшанэ зиIэ зекIуакIэхэр ныбжьыкIэхэм къахэмыфэнхэм, радикализмэм пэшIуекIогъэным афэшI республикэм щызэшIуа­хырэм иIофыгъуи зэхэсыгъом къыщаIэтыгъ. Террористическэ актхэр къэхъунхэм ищынагъо зыдэщыIэ къэралыгъо зэфэ­шъхьафхэм къарыкIыгъэ студент 285-рэ республикэм иапшъэрэ еджапIэхэм ащеджэх. Лъэпкъ ыкIи дин зэмызэгъыныгъэхэр ныбжьыкIэхэм азыфагу къимы­тэджэнхэм, экстремизмэм ыкIи терроризмэм яидеологие пэ­шIуекIогъэным афытегъэпсы­хьэгъэ пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр бэу зэрэрагъэкIокIыхэ­рэр КIэрэщэ Анзаур хигъэунэфыкIыгъ. Анахьэу анаIэ зытырадзэрэр экстремизмэм епхыгъэ сайтхэм студентхэр арымы­хьанхэм, щынагъо зыпылъ къэ­бар­хэр къарамыхынхэм Iоф адэ­шIэгъэныр ары. Лъэпкъ зэ­фэшъхьафхэм къахэкIыгъэ лIы­кIохэм язэгурыIоныгъэ, языкIыныгъэ гъэпытэгъэным пае Iэнэ хъураехэр, фестивальхэр, нэмыкI Iофтхьабзэхэр апшъэрэ еджапIэхэм ащызэхащэх.

АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, Iэ­кIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Ко­митет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр къызэриIуагъэмкIэ, терроризмэм ыкIи экстремизмэм яидеологие пэшIуекIогъэным фытегъэпсыхьэгъэ IофшIэныр лъэныкъуитIукIэ зэхащэ: СМИ-хэм яамалкIэ ыкIи пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэм язэхэщэнкIэ. Илъэсыр къызихьагъэм къы­щыублагъэу мы Iофыгъом епхыгъэ тхыгъэ ыкIи къэгъэлъэгъон 28-рэ республикэм ижурналистхэм къагъэхьазырыгъ. А Iоф­шIэныр непи лъагъэкIуатэ.

— Психологическэ Iэпы­Iэгъу зищыкIэгъэ кIэлэеджа­кIохэр къыхэгъэщыгъэнхэм, ахэм ыкIи нахьыжъхэм яшIуа­гъэ арагъэкIыным афэшI социальнэ педагогхэм, психологхэм, медицинэм иIофы­шIэхэм хэушъхьафыкIыгъэ егъэджэнхэр афызэхэщэгъэнхэм мэхьанэшхо иI. ГумэкIыгъо зиIэ сабыйхэм ыкIи кIэлэ Iэтахъохэм яIофыгъохэр зэгъэшIэгъэнхэм, зэхэфыгъэнхэм, ахэм специалистхэм зафагъэзэн алъэкIын амал яIэ­ным афытегъэпсыхьэгъэ «цыхьэшIэгъу телефонхэм» Iоф зэрашIэрэ шIыкIэр джыри зэ тыуплъэкIун фае, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Тыкъэзыуцухьэрэ дунаир ыкIи чIыопс къэкIуапIэхэр къэухъу­мэгъэнхэмкIэ ГъэIорышIапIэм ипащэу Сергей Колесниковым анахьэу ынаIэ зытыридзагъэр зыми имые гидротехническэ псэуалъэхэм ящынэгъончъагъэ ухъумэгъэнымкIэ пшъэрылъхэр зэшIохыгъэхэ зэрэхъурэр ары.

Мы Iофыгъом пэIуагъэхьэрэ бюджет мылъкур шIуагъэ къытэу гъэфедэгъэн зэрэфаер АР-м и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ, ащкIэ ГъэIорышIапIэм ипащэ пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр фишIыгъэх. Къы­зэраIуагъэмкIэ, 2019-рэ ­илъэсым мы лъэныкъом сомэ миллион 90-рэ фэдиз пэIуагъэ­хьащт, ахъ­щэр федеральнэ ыкIи респуб­ликэ бюджетхэм къатIупщыщт.

ТХЬАРКЪОХЪО Адам.