Top.Mail.Ru

ЕджапIэ афэхъущт зэхахь

Image description

Театрэхэм я Дунэе фестивалэу «Кавказский меловой круг» зыфиIорэр мэлылъфэгъум и 22 — 28-м Мыекъуапэ щыкIощт.

— 2005-рэ илъэсым къыщыублагъэу фестивалыр зэхащэ, — къытиIуагъ Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм илитературнэ-драматическэ къутамэ ипа-щэу Къуижъ Нэфсэт.

— Фестивалым зи­ушъом­бгъугъ, Дунэе фес­тиваль хъугъэ. Хэлэжьэщтхэм тащыгъэгъуазэба.

— Темыр Осетиер — Аланиер, Къыблэ Осетиер, Чэчэныр, Да­гъыстаныр, Къэбэртэе-Бэлъкъарыр, Къэрэщэе-Щэрджэсыр, Къал­мыкъыр, Тыркуер, Абхъазыр, Адыгеир Дунэе фестивалым щы­зэIукIэщтых.

— Театрэхэм къагъэлъэгъощтхэ спектаклэхэр къышъуаIуагъа?

— УрысыбзэкIэ е ежьхэм яныдэлъфыбзэкIэ къэгъэлъэгъонхэр кIощтых. ЗэдзэкIакIохэр дгъэнэфэщтых.

— Тыркуем къикIыщтхэм Едыдж Мэмэт къатегущыIэу зэхэсхыгъ.

— АдыгабзэкIэ къэгъэлъэгъоныр къашIынэу тялъэIугъ. КъыдгурэIо Тыркуем ущыпсэузэ адыга­бзэр сценэшхом щыбгъэфедэныр зэрэкъиныр. Арэу щытми, тилъэпкъэгъухэр хэкIыпIэхэм алъэ­хъух. Ныдэлъфыбзэм мэхьэнэ ин зэрэратырэр фестивалым къыщагъэлъагъо ашIоигъу.

ШэкIогъум щегъэжьагъ

— ШэкIогъу мазэм Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние зэхахьэу щыкIуагъэм тытегъэ­гущыI.

— Сигуапэ ащ игугъу къызэ­рэпшIыгъэр. ШэкIогъу мазэм къыщыублагъэу 2019-рэ илъэсыр театрэм и Илъэсэу Урысыем унашъо щаштагъ. Филармонием щыкIогъэ зэхахьэм ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат къыщыгущыIагъ.

— Адыгабзэм, лъэпкъ шэн-хабзэхэм язэгъэшIэн афэгъэхьыгъэу КъумпIыл Мурат къыIуагъэм сыда шъузэригъэгупшысагъэр?

— Лъэпкъ театрэм ипшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ адыгабзэм изэгъэшIэн имэхьанэ зыкъегъэIэтыгъэныр. АдыгабзэкIэ къэгъэ­лъэгъонхэр зэхэтэщэх, тиныдэлъфыбзэ ибаиныгъэ спектаклэхэм къащытэгъэлъагъо.

— Дунэе фестивалым егъэджэн зэIукIэгъухэр щышъуиIэщтхэу зэ къы­сэпIогъагъ.

— Театрэ пэпчъ сурэтышI игъу­сэу Мыекъуапэ къэкIощт. Къэгъэлъэгъонхэм Iоф адашIэным фэшI амалхэу агъэфедэхэрэм тащагъэгъозэщт, щысэ зытырахыщтхэри къахэкIыщтхэу сэлъытэ.

— Режиссерхэр, драматургхэр, художественнэ пащэхэр Мыекъуапэ щытлъэгъущтхэу сэгугъэ.

— Искусствэм хэшIыкI фызиIэхэр фестивалым зэфищэщтых. Театрэм пае тхэхэрэр къетэгъэ­благъэх. Нахь ныбжьыкIаIохэм хэушъхьафыкIыгъэу Iоф адашIэщт. Адыгеим щыщхэр тинэплъэгъу итых, тхэныр езыгъэжьагъэхэр фестивалым хэлэжьэнхэу тяжэ. Режиссерхэм фестивалыр еджапIэ афэхъущтэу зылъытэхэрэм адесэгъаштэ.

— Хэлэжьэщтхэм япчъагъэ къэпIуагъэп.

— Нэбгырэ 250-рэ фэдиз къе­тэгъэблагъэ.

— Къэгъэлъэгъонхэр ты­дэ щыкIощтха?

— Мафэ къэс къэгъэлъэгъони 2 тиIэщт. Лъэпкъ театрэр зычIэт унэр, филармониер, «Налмэсым» и Унэ фестивалым фэхьазырых.

— Нэфсэт, фестивалым пэщэныгъэ дызепхьанэу уагъэнэфагъ. КIэщакIо­хэм татегъэгущыIэба.

— Фестивалыр зэхащэным 2005-рэ илъэсым кIэщакIо фэ­хъугъагъэр ХьакIэгъогъу Къэсэй. Непэ ар Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэ ихудожественнэ пащ, режиссер цIэрыIоу зэрэщытыр гъэзетеджэхэм дэгъоу ашIэу сэлъытэ. Урысыем, Адыгеим культурэмкIэ яминистерствэхэр, Урысыем итеатрэхэм яIофышIэ­хэм я Союз икъутамэу Адыгэ Республикэм щыIэм итхьаматэу, зэлъашIэрэ артистэу Зыхьэ Заурбый, нэмыкIхэри IэпыIэгъу къытфэхъух. Анахьэу къыхэзгъэщмэ сшIоигъор ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат. Театрэм щыкIохэрэ спектаклэхэм ар яплъы, тиIофхэр зэрэлъыкIуатэхэрэм ащыгъуаз.

— Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэр къуаджэхэм алъыIэсынымкIэ непэ сыда къыдэ­хъурэр?

— «Театрэр къуаджэм пае» зыфиIорэ Iофтхьабзэм тыхэла- жьэ. БэмышIэу Кощхьаблэ, Красногвардейскэ тащыIагъ. Дэгъоу къызэрэтпэгъокIыгъэхэм фэшI район администрациехэм япащэхэу Хьамырзэ Заур, Осмэн Альберт лъэшэу тафэраз. Дунэе фестивалым ыуж къуаджэхэм къэгъэлъэгъонхэр ащызэхэтщэщтых.

— АдыгабзэкIэ агъэуцу­гъэ спектаклэхэр на­хьыбэрэ къэжъугъэлъэ­гъонхэм шъуфэхьазырба?

— Лъэпкъ театрэм ирепертуар баеу щыт. «Псэлъыхъохэр», «Дэ­хэбаринэ ихьакIэщ», фэшъхьаф­хэри жъы хъухэрэп. Мурэтэ Чэ­пай ипьесэу «IэнатIэм игъэр­хэр» нэмыкI шIыкIэм тетэу Нэгъой Инвер егъэуцужьы.

— «Кавказский меловой круг» зыфиIорэр адыга­бзэ­кIэ къэжъугъэлъэгъуагъ.

— ГъукIэлI Нурбый зэридзэ­кIыжьыгъ, «Лъэпкъ куцэм итеуцогъу» цIэу фиусыгъ.

— Уджыхъу Марыет шъхьа­лымкIэ зэрэхьа­джэ­рэм, Уайкъокъо Асыет кIэлэцIыкIур къызэриухъумэрэм, нэмыкIхэм уяплъы зыхъукIэ гур рэ­хьатырэп.

— Артист дэгъухэр тиIэх, щы­Iэныгъэм ехьылIэгъэ къэшIыгъо­хэр къагъэлъагъохэзэ, театрэм пIуныгъэ мэхьанэу иIэр нэгум къыкIагъэуцо. Хьакъуй Аслъан зэхэщакIохэм ахэтэу мультфильмэхэр тырахыгъэх. Къэгъэлъэ­гъонхэм тиартистхэр ахэлажьэх. Дунэе фестивалым IофшIэгъэ дэ­гъухэмкIэ тыпэгъокIын тимурад.

— Шъуигухэлъхэр къы­жъудэхъунхэу шъуфэсэIо.

— Тхьауегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэм арытхэр: Къуижъ Нэфсэт; Уджыхъу Марыет; Уайкъокъо Асыет.