Къэбэртэе-Бэлъкъарым и Къэралыгъо академическэ къэшъокIо ансамблэу «Кабардинкэм» ипчыхьэзэхахьэ Мыекъуапэ гъэшIэгъонэу щыкIуагъ.

Къош республикэм иансамблэ шэнышIу зэрэфэхъугъэу, илъэс къэс иконцертхэр Адыгеим икъэ­лэ шъхьаIэ игъэкIотыгъэу щызэхащэх. Зэлъэпкъэгъухэм якъашъохэм уяплъы зыхъукIэ, гукIэ зэгъэпшэнхэр ошIых. ГущыIэм пае, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсымрэ» «Кабардинкэмрэ» къашъохэу «ЗэфакIу», «Ислъамый», «Псыхъом дэжь», нэмыкIхэри къашIых.

Ансамблэхэр зэрэзэфэ­шъхьафхэм фэдэу къашъохэри зэтекIых. «Ислъамыер» «Нал­мэсым» къызэриухыжьырэр «Ка­бардинкэм» зэришIырэм фэдэп. Арышъ, концертым уеплъы­зэ, лъэпкъ искусствэр зэрэбаир, фольклорым джыри къыхэпхынэу хэлъыр зэрэбэр пчыхьэзэхахьэм къыхэщы.

Пэсэрэ къашъоу хъулъфы­гъэхэр зэфилъыгъэхэу Iашэр къызаштэм, бзылъфыгъэр азыфагу ихьи, шъхьэтехъор захе­дзэм, кIуачIэкIэ зэпэуцугъэхэр нэплъэгъукIэ зэгурыIуагъэх, Iа­шэр щагъэзыезэ акъылыр зэкIэми апшъэ зэрашIырэм щыIэныгъэм нахь куоу ухещэ, уегъэгупшысэ. ШIу плъэгъугъэ пшъашъэм о укъызэрэхимы­хыгъэм фэшI узэоныр щыIэныгъэм диштэрэп.

Дунэе классикэм къыхэхыгъэ тхыгъэм щыщ едзыгъоу Бэлэ ищыIакIэ ехьылIагъэри уеплъын­кIэ дахэ, ау гумэкIыгъор къызыдехьы. Хъулъфыгъэхэр шIу­лъэгъум ыбзэкIэ зэдэгущыIэ­хэ­рэп. Пшъашъэр бырсырым хэфэ, Iашэм екIодылIэ… Гъэретышхо зиIэ хъулъфыгъэм зызэтыриIэжэн ымылъэкIэу ынэхэр нэпсым къегъэушынэх.

«ЗэфакIом» узэфещэ

Дахэу къашIырэ зэфэкIо къа­шъом къыIуатэрэм уегъэгъуазэ. Цыехэр ашъохэмкIэ зэфэшъхьафых, лъэгъупхъэх. Пшъашъэхэм саер «къагъэгущыIэу» тэлъытэ.

Фыжьышъохэр нахь къякIу. Пчэгум нэфынэу щыплъэгъурэм шъуашэм идэхагъи нахьышIоу къыщэлъагъо. Пшъэшъэ къэ­шъуакIор нэгушIоу, пкъыр ищыгъэу лъэпкъ искусствэр къызэIуехы. ГущыIэкIэ къыпфэмы­Iорэр къашъом къыщыпIотэн зэрэплъэкIырэм уегъэгушхо, уиIэпэIэсэныгъэ хэогъахъо.

Шъонтырпаохэр, орэдыIохэр…

Кавказым щыпсэурэ лъэпкъхэм ямэкъамэхэр шъонтырпао­хэм агъэжъынчых. Къушъхьэ лъагэм утетэу къыпщагъэхъу, псыхъо чъэрым уинэплъэгъу фэогъазэ. Артистхэм сэнаущыгъэ ин ахэлъ, шъонтырыпхэр агъэчэрэгъух, макъэм узыIэ­пещэ. Пэсэрэ лъэпкъ шIэжь орэдхэр зэхахьэм щыIугъэх. МэщбэшIэ Исхьакърэ Тутэ Зауррэ зэдаусыгъэ орэдэу адыгэхэр ячIыгу зэрэщыпсэухэрэм фэгъэхьыгъэр «Кабардинкэм» иконцертхэм сыдигъуи ащызэхэпхын плъэ­кIыщт. Ащ фэдэ орэдыр щыIэныгъэм егъашIи хэкIокIэщтэп.

Зэфэхьысыжьхэр

«Кабардинкэр» илъэс 85-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ пчы­хьэзэхахьэу Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние щыкIуагъэм лъэпкъ искусствэм пыщагъэхэр ыгъэгушIуагъэх. Урысыем культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, Адыгэ Рес­публикэм инароднэ артистэу Къулэ Амэрбый «Кабардинкэм» ипащэхэм, артистхэм гу­щыIэгъу афэхъугъ. Ащ иеплъыкIэхэм къащыхигъэщыгъ Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым иансамблэ шIыкIэшIухэм зэралъыхъурэр.

Адыгеим инароднэ артистхэу НэмытIэкъо Аслъанрэ Къулэ Мыхьамэтрэ «Кабардинкэм» июбилей пчыхьэзэхахьэу Налщык щыкIуагъэм хэлэжьагъэх. Мыекъуапэ концертыр дэгъоу щыкIуагъэу алъытэ. Ансамблэм артист ныбжьыкIэу аштагъэр бэ, яIэпэIэсэныгъэ хагъахъозэ нахьыжъхэм яопыт къызфагъэфедэ.

«Налмэсым» ихудожественнэ пащэу, Адыгэ Республикэм инароднэ артистэу Хъоджэе Ас­лъан къашъо пэпчъ уасэу фи­шIырэр лъэпкъ шIэжьым репхы. Зэкъош республикэхэм яан­самблэхэр зэрэзэIукIэхэрэм мэхьэнэ ин иIэу А. Хъоджаем къытиIуагъ. «Налмэсым» иартистхэр концертым къызэкIохэм, «Кабардинкэм» хэтхэм аIукIагъэх, гущыIэгъу афэхъугъэх.

Адыгэ Республикэм культу­рэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ «Кабардинкэм» къы­фэгушIуагъ. Илъэс 85-рэ хъугъэ ансамблэм игъэхъагъэхэм ахигъэхъонэу фиIуагъ.

ТизэдэгущыIэгъухэр

«Кабардинкэм» иартистхэм, ансамблэм ихудожественнэ пащэу, Адыгэ Республикэм ыкIи Къэбэртэе-Бэлъкъарым язаслуженнэ артистэу Iэтэбый Игорь гущыIэгъу тыфэхъугъ.

— Пчыхьэзэхахьэр шIукIэ тыгу къэкIыжьыщт, — къытиIуагъ Iэтэбый Игорь. — Концертыр къэтыухыгъ нахь мы­шIэми, цIыфхэр зэбгырыкIыжьхэрэп. Тиартистхэм агоуцохэзэ нэпэеплъ сурэтхэр атырахых, къэбархэр къызэфаIуатэх.

— Игорь, лъэпкъ къа­шъохэр Урысыем, IэкIыб къэралыгъохэм нахьы­шIоу ащашIэнхэм фэшI сыда анахьэу къыхэбгъэщы пшIоигъор?

— Илъэсыбэ хъугъэу «Кабардинкэм» художественнэ пащэу сыриI. Тыркуем, Израиль, Урысыем икъалэхэм, нэмыкIхэм тащыIагъ. Концертхэр къафэтэтых, ау ар мэкIаIо.

— Амалэу уиIэр бгъэфе­дэнэу пфэгъэхъурэба?

— Искусствэм лъэныкъуабэ иI. Тыкъызэрэшъорэм дакIоу тхылъхэр, нэрылъэгъу IэпыIэ­гъухэр къыдэгъэкIыгъэнхэ фае. Сценэм къашъор къызэрэща­шIырэм ехьылIэгъэ тхылъ къыдэзгъэкIыгъ. Тикъашъохэм афэ­гъэхьыгъэ тхыгъэу тиIэр макIэ, ныбжьыкIэхэр, еджакIохэр къыт­IокIэх, тиIофшIакIэ къыкIэ­упчIэх. Сыискусствовед, шIэныгъэхэмкIэ кандидат сыхъуным фэшI Москва сыкIощт, тхыгъэу сиIэхэм ащызгъэгъозэщтых.

— ИскусствоведениемкIэ шIэныгъэлэжь ухъу­мэ сыда анахьэу бгъэцэ­кIэщтыр?

— Езгъэджэщтых, «Кабардинкэм» Iоф щысшIэщт.

— Непэ сыкъыплъы­плъа­гъэшъ, къыбдэгущы­Iэ зышIоигъор макIэп.

— Къулэ Амэрбый, синыб­джэгъу благъэхэу НэмытIэкъо Аслъан, Къулэ Мыхьамэт, фэшъхьафхэм ягупшысэхэр сшIогъэшIэгъоных. Хъоджэе Аслъан хэушъхьафыкIыгъэу сыIукIэн симурад.

— Мыекъуапэ щыплъэгъугъэр зэфэпхьысы­жьы­нэу игъо уифагъа?

— «Ислъамыем» ипащэ игуа­дзэу Агъыржьэнэкъо Саныет, Къэбэртэе-Бэлъкъарым иза­слу­женнэ артистэу Къумыкъу Щам­судин, фэшъхьафхэр къызэрэтфэгушIуагъэхэр ори плъэгъугъэ. СадэгущыIэнэу игъо сифагъэгоп. Мыекъуапэ тыкъызыкIокIэ тишIэныгъэ хэдгъэхъуагъэу Налщык тэгъэзэжьы. ЗэкIэми «Тхьа­шъуе­гъэпсэу» ясIожьы сшIоигъу.

— Шъуигухэлъ благъэ­хэр къытаIохэба.

— Москва концерт заулэ къыщыттыщт, Мексикэм тырагъэблэгъагъэшъ, зэIукIэгъу гъэ­шIэгъонхэр тиIэщтых.

— Шъуимурадхэр къы­жъу­дэхъунхэу шъуфэтэIо.

— Тхьауегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэр зэхахьэм къыщытетхыгъэх.