Ихудожественнэ псалъэ уегъэдаIо, узэрегъэплъыжьы
Зыгорэм кIырымыплъэу, зыгорэм кIэмыдэIукIырэр ежь-ежьырэу зэгоожьы. Тызхэт уахътэм укIэдэIукIынэу, укIырыплъынэу макIэп хэтыр, художественнэ гущыIэр, гупшысэр зылъэпсэ произведениехэр, фильмэ зэфэшъхьафхэу щыIакIэм тешIыкIыгъэхэр ыкIи ежь гъашIэр IэубытыпIэшIух, щысэтехыпIэх.
Ауми, непэ анахь шIэныгъэ къэкIопIэ инэу тхылъыр, ыпэкIэ фэмыдэжьэу, IэкIыб зэрэхъурэр тэрэзэп, Iэнтэгъур благъэми, уецэкъэжьынэу щытэп.
Тхылъыр, зышIэрэмкIэ, гушъхьэбайныгъэ лъапI. ЯмэхьанэкIи, къаIуатэрэмкIи, бзэу зэрэтхыгъэмкIи ахэр зэтекIых, ауми, тхылъ пэпчъ умышIэрэ шIыкIэкIэ, акъылкIэ, гупшысэкIэ къыотэ. Анахьэу къыхэгъэщыгъэн фаер художественнэ произведение ушъэгъэ гъэшIэгъоныр, еджэрэ пэпчъкIэ, гъомылэ дэгъу папкIэу, къыхахьэу, кIуачIэ фэхъоу зэрэщытыр ары. Лъэпкъ литературэр ифэшъуашэм тетэу зылэжьэу, лъызыгъэкIуатэрэ пэпчъ мы зэкIэми япхыгъэу уасэ фэшIыгъэныр епэсыгъ. ЦIыфым иIэкIоцI дунай зэкIэ зэпырызыгъазэу, тхылъеджэр зылъищэу, щыIэныгъэр мафэ къэс емызэщэу, сурэт ышIырэм фэдэу, уанэIу къыригъэуцоу тинепэрэ мафэхэм ахэт. ЦIыфым ышъхьэ къырыкIоу, ыщэчырэр ыкIи сыд гумэкIи, лъэпэогъуи теубытагъэ хэлъэу къызэпичызэ, игъэшIэ лъэоянэ зэрэлъигъэкIуатэрэр къэгъэлъэгъошIоу, къиIотыкIыгъошIоу щымытми, ащ фэдэ гупшысакIэ ыкIи тхэкIэ амал гъэшIэгъон къэзыгъотыгъэу непэ зыцIэ къесIощт бзылъфыгъэ тхакIом, щэч зыхэмылъыр, тхэн IэпэIэсэныгъэ дэгъури зэригъотыгъэр ары.
Хэгъэгушхоу Урысыем икъэлэ шъхьаIэу Москва щэпсэу зигугъу къэсшIырэ тхакIоу Гъыщ Рахьмэт. Литературнэ институтэу М. Горькэм ыцIэ зыхьырэм щеджагъ ыкIи къычIитIупщыгъэхэм ащыщ, художественнэ рассказхэу кIэлэцIыкIухэм афитхыгъэхэмкIэ тхылъеджэхэм ашIэ.
Бзылъфыгъэ тхакIом итхылъыкIэу «Букет сирени» зыфиIорэр Адыгэ республикэ тхылъ тедзапIэм 2018-рэ илъэсэу икIыгъэм пчъагъэмкIэ 300 хъоу къыщыдэкIыгъ. Ар инхэми цIыкIухэми атегъэпсыхьагъ, гъэпсыкIэ-шIыкIэшIухэм зызэрафэппIущтыр, дэим зызэрэщыуухъумэщтыр художественнэ щысэ-псалъэкIэ къыщыриIотыкIыгъ.
Гъыщ Рахьмэт Нурбый ыпхъур Шэуджэн районым ит къуаджэу Хьакурынэхьаблэ къыщыхъугъ, щапIугъ, щеджагъ. Иапэрэ тхыгъэхэр Шэуджэн район гъэзетэу «Зарям», гъэзетэу «Пионерская правда», край ныбжьыкIэ гъэзетэу «Комсомолец Кубани» ыкIи 1988-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу ирассказхэр журналэу «Зэкъошныгъэм», кIэлэцIыкIухэм апае къыдэкIырэ «Жъогъобыным» къащыхаутых. 1991-рэ илъэсым Р. Гъыщым кIэлэцIыкIухэм апае ытхыгъэ рассказхэр зыдэтэу «Пшэсэн щынагъу» («Злая крапива») зыфиIорэр адыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ Адыгеим къыщыдэкIыгъэх. Джы итхылъыкIэу «Букет сирени» зыфиIоу повестэу «Аминат», «Рассказхэр» (6) ыкIи кIэлэцIыкIухэм апае рассказхэр (14) зыдэтыр тапашъхьэ къырилъхьагъ. НэкIубгъо 200 хъурэ тхылъым бзылъфыгъэ тхакIом щыIэныгъэр ыкIи ащ цIыфыр зэрехъулIэрэр къызыщызэхифыгъэу, къызщыриIотыкIыгъэ художественнэ тхыгъэхэр щызэгъэзэфагъэх.
Рахьмэт ытхыхэрэр 1979-рэ илъэсым къыщыублагъэу къыхеутых, 1996-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу УФ-м итхакIохэм я Союз хэт. Илъэпкъ хэмысэу, пэчыжьэ хьазырэу зыщеджэгъэ къэлэшхоу Москва щэпсэуми, ыгукIэ сыдигъуи иадыгэ лъэпкъ зэрэпэблагъэр, ащ ишэн-хабзэхэр, игъэпсыкIэ-шIыкIэхэр бгъэшIагъоу, кIэзыгъэнчъэу ихудожественнэ произведениехэм къащыриIотыкIыныр фызэшIокIы, зэчый зэрэхэлъыр ыкIи тхэкIэ къулаир икъоу зэригъотыгъэр мыгъуащэу, гум щыщ хъухэрэ образ зэфэшъхьафхэу щыIакIэм щыIорышIэхэрэр танэIу къырегъэуцох. Рахьмэт ыбзэ зэфэдэу адыгабзэкIи, урысыбзэкIи IупкIэ, гурыIогъошIу, къабзэ, мэхьанэ кIоцIылъ. ГъашIэ бгъэшIэныр зыфэдэ шъыпкъэр ипсалъэкIэ къыдгурегъаIо, цIыфым ышъхьэ къырыкIорэ пстэур ыкIи а зэкIэ къызэрэзэпичырэм гъэпсыкIэу, пкъэу яIэр (сюжетэу яIэр) итхыгъэхэм, зэкъодзэпIэ-гъэзэпIэ гъэшIэгъонхэр къыгъотхэмэ, афишIыхэзэ, игерой зэфэшъхьафхэм псынкIэу тхылъеджэр агуигъэуцоныр ыкIи афигъэгумэкIыныр фызэшIокIы, ар тхэкIо дэгъум инэшан.
Къыхэзгъэщымэ сшIоигъор къыIэтырэ Iофыгъохэу хэтрэ цIыфи зэутэкIхэрэр къэIотэгъэ е къыкIэIотыкIыжьыгъэу щымытхэу, тхакIом ыгу ыкIи ыкIуачIэ икъоу зэрахилъхьэрэр къапшIэу, хъугъэ-шIагъэхэр къызэрэплъигъэIэсыхэрэр, ахэм ахэт образыбэр гум екIоу нэм къыкIигъэуцонхэм зэрэфэамалыр, психолог инэу, гузэхэшIэ лъэшхэм зэрэзэлъаIыгъыр, хэукъогъэнчъэу произведением къыIуатэрэм купкIэу иIэри, хэт геройхэу щызэблэкIыхэрэри фигъэIорышIэнхэр, а зэкIэ зы гупшысэ инэу ыгъэпсыныр зэрэфызэшIокIырэр ары. ТхылъыкIэм къыдэхьагъэхэм зызафэдгъазэкIэ, а зэкIэ хэти нахь ынэ къыкIэуцощт.
Адыгэ тхыгъэ литературэм ихэгъэхъон-лъыгъэкIотэнкIэ, лъэпкъ гупшысэм иухъумэнкIэ тхакIоу Гъыщ Рахьмэт ихудожественнэ псалъэ осэшхо иIэу сэ сеплъы, етIани ныбжь зиIи, ны-тыхэри, еджакIохэри, кIэлэцIыкIухэри, ныбжьыкIэхэри ахэмкIэ ппIунхэ, бгъэсэнхэ зэрэплъэкIыщтыр къыдэплъытэмэ, осэнчъэх.
Тхылъэу «Букет сирени» зыфиIорэм лъэпэ мафэ ыдзынэу, ифэшъошэ уасэр ыгъотынэу ар зытхыгъэу, сичIыпIэгъу IэпэIасэу Гъыщ Рахьмэт сыфэлъаIо.
Мамырыкъо Нуриет.