Адыгэ Республикэм и Прокуратурэ иколлегие тыгъуасэ зэхэсыгъоу иIагъэм ведомствэм икъулыкъушIэхэм 2018-рэ илъэсымкIэ яIофшIагъэ зэфэхьысыжьхэр щыфашIыгъэх, мы илъэсымкIэ пшъэрылъхэр агъэнэфагъэх.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, УФ-м и Генеральнэ Прокуратурэ Къыблэ федеральнэ шъолъырымкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Константин Сомовыр, федеральнэ инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, хэбзэухъумэкIо къулыкъу­хэм япащэхэр, нэмыкIхэри.

Зэхэсыгъор рагъэжьэным ыпэкIэ хэбзэухъумэкIо системэм хэхъоныгъэхэр ышIынхэм зиIахьышIу хэзылъхьагъэу, ­илъэс пчъагъэ хъугъэу щытхъу хэлъэу зипшъэрылъхэр зыгъэцэ­кIэрэ АР-м ипрокурор игуадзэу КIыкI Исмахьилэ УФ-м и Правительствэ ирэзэныгъэ тхы­лъэу къыфигъэшъошагъэр ратыжьыгъ, ащ фэгушIуагъэх.

УФ-м и Президентэу Владимир Путиным шъолъырхэм къафигъэуцугъэ пшъэрылъ шъхьа­Iэм — илъэсих зэкIэ­лъыкIохэм щыIэныгъэм илъэ­ныкъо пстэуми хэхъоныгъэхэр ягъэшIыгъэным игъэцэкIэн — анахьэу анаIэ тырагъэтын зэ­рэфаер АР-м и ЛIышъхьэ пэублэм къыIуагъ. Ащ фэIорышIэщтых Адыгеир зыхэлэжьэрэ фе­деральнэ проектхэр. А илъэс­хэм зэшIуахын фэе Iофыгъуабэ, пшъэрылъ къинхэр щыIэх. Ахэм ягъэцэкIэн шъолъырым ихэбзэ къулыкъухэм ямызакъоу, об­щественнэ институтхэр, бизнесыр, цIыфхэр къыхагъэлэ­жьэнхэ зэрэфаер республикэм ипащэ хигъэунэфыкIыгъ. Мы пшъэрылъыр зэрифэшъуашэу гъэцэкIэгъэнымкIэ мэхьанэшхо зиIэщтхэм ащыщ хэбзэухъумэкIо къулыкъухэм, ахэм ахэхьэ прокуратурэри, шIуагъэ къытэу яIофшIэн зэхащэным.

БзэджэшIагъэхэм апэшIуекIогъэным ыкIи хэбзэгъэуцугъэр къэухъумэгъэным афэшI блэ­кIыгъэ илъэсым республикэм ипрокуратурэ икъулыкъушIэхэм Iофышхо зэрашIагъэр, ащкIэ ахэм зэрафэразэр АР-м и ЛIышъхьэ къыIуагъ. Къэралы­гъом ыкIи цIыфхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэр пшъэ­рылъ шъхьаIэу зыфэзгъэуцу­жьырэ къулыкъум непэ мэхьа­нэшхо зэриIэм къыкIигъэтхъыгъ.

— БлэкIыгъэ илъэсым хэ­бзэгъэуцугъэр гъогогъу мин 11-м ехъурэ аукъуагъэу ведомствэм икъулыкъушIэхэм агъэунэфыгъ, нэбгырэ 1200-м ехъумэ яфитыныгъэхэр зэ­тырагъэуцожьыгъэх, лэжьа­пкIэм итынкIэ организациехэм ателъыгъэ чIыфэу сомэ миллион 30-м шIокIырэр Iоф­шIакIохэм афызэкIагъэкIожьыгъ. Зянэ-зятэ зимыIэжьхэм псэупIэхэр ягъэгъотыгъэн­хэм, сабыибэ зэрыс уна­гъо­хэм атефэрэ чIыгу Iахьхэр игъом ятыгъэнхэм, джащ фэ­­дэу ныр ыкIи сабыигъор, сэкъатныгъэ зиIэхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэм, шэпхъэшIухэм адиштэрэ медицинэ IэпыIэгъур цIыфхэм зэралъыIэсырэм, Iэзэгъу уц­хэр зэраIэкIахьэрэм пытагъэ хэлъэу алъыплъэгъэным мэхьанэшхо иI. А пстэури гъэцэкIагъэ зыхъукIэ, тицIыфхэм ягъашIэ нахьыбэ хъущт, демографием хэхъоныгъэхэр ышIыщтых, ащкIэ пшъэрылъэу тапашъхьэ щытхэр зэшIотхынхэ тлъэкIыщт, — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

ПсэупIэ-коммунальнэ хъыз­мэтым, бюджетым, бизнесым хэщагъэхэм, гумэкIыгъо зиIэу прокуратурэм зыкъыфэзыгъа­зэхэрэм яIофыгъохэр зэхэфыгъэнхэр, яфитыныгъэхэр укъуа­гъэ мыхъунхэм лъыплъэгъэныр пшъэрылъ шъхьаIэу рес­публикэм ипащэ къыгъэнэфа­гъэх. Непэ Адыгеим ибаиныгъэ шъхьа­Iэ — лъэпкъ ыкIи дин зэгурыIоныгъэр гъэпытэгъэным мэхьанэшхо иIэу ылъытагъ.

Зэхахьэм къыщыгущыIэхэзэ ведомствэм иIофшIэн зэригъэцакIэрэм уасэ фашIыгъ АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм, Адыгеим и Апшъэрэ хьыкум и Тхьаматэу Трахъо Ас­лъан, цIыфхэм яфитыныгъэхэмкIэ Уполномоченнэу респуб­ликэм щыIэ Анатолий Осокиным.

Нэужым АР-м ипрокурор шъхьаIэу Игорь Шевченкэм илъэсым изэфэхьысыжьхэр къышIыгъэх, тапэкIэ анахьэу ана­Iэ зытырагъэтыщт лъэны­къохэр къыхигъэщыгъэх. Ащ къы­зэриIуагъэмкIэ, 2018-рэ илъэсым федеральнэ хэбзэгъэуцугъэм къыгъэнэфэрэ шапхъэхэр мин 11-м ехъурэ республикэм зэрэщаукъуагъэхэр дэгъэзыжьыгъэнхэмкIэ унэшъо гъэнэфа­гъэхэр ашIыгъэх. Прокурорхэм къагъэхьазырыгъэ материалхэмкIэ уголовнэ Iоф 60 къызэIуа­хыгъ, сомэ миллион 59-рэ зытефэрэ Iоф 1600-м ехъу зэхафынхэу хьыкумхэм аIэкIагъэ­хьагъ. Предпринимательхэм, сэкъатныгъэ зиIэхэм, зыныбжь хэкIотагъэхэм, сабыйхэм яфитыныгъэхэр укъуагъэ мыхъунхэмкIэ, цIыфхэм игъом лэжьа­­пкIэр ятыгъэнымкIэ, нэ­мыкI лъэ­ныкъохэмкIи IофшIэныр нахь агъэлъэшыгъ.

— ЛэжьапкIэм итынкIэ предприятие 35-мэ хэбзэгъэуцугъэр ащаукъуагъэу къыхэдгъэщыгъ, ахэр дэдгъэзыжьхэзэ, цIыфхэм къагъэхъэгъэ сомэ миллион 32-рэ фэдиз афызэкIэдгъэ­кIожьыгъ. Анахьэу тызгъэгумэкIыхэрэм ащыщ коммунальнэ фэIо-фашIэхэм апэIухьэрэ ахъ­щэр къызэралъытэрэ шIыкIэр шапхъэхэм адиштэныр, мы лъэ­ныкъомкIэ цIыфхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэр, — къыIуагъ прокурорым.

2017-рэ илъэсым егъэпшагъэмэ, республикэм щызэрахьэгъэ бзэджэшIагъэхэм япчъагъэ проценти 2-кIэ нахьыбэ хъугъэ, ахэм япроцент 70-р зэхафын алъэкIыгъ. Къолъхьэ тын-Iыхыным ылъэныкъокIэ хэбзэгъэуцугъэр гъогогъу 1266-рэ аукъуа­гъэу къыхагъэщыгъ, нэбгырэ 484-мэ административнэ ыкIи дисциплинарнэ пшъэдэкIыжь арагъэхьыгъ.

БлэкIыгъэ илъэсым ведомст­вэм иIофшIэн зэфэхьысыжьэу фэхъугъэхэм уагъэрэзэнэу щыт нахь мышIэми, джыри гумэкIыгъо зыдэщыIэ лъэныкъохэр зэ­рэ­щыIэхэр, ахэр дэгъэзыжьыгъэн­хэм фэшI къатефэрэр зэкIэ зэ­рагъэцэкIэщтыр, пшъэдэкIыжьыр зэрагъэлъэшыщтыр АР-м ипрокурор кIэухым къыIуагъ.

ТХЬАРКЪОХЪО Адам.