АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Москва IофшIэгъу дэкIыгъокIэ зэкIом, Iахьзэхэлъ обществэу «Энергетическэ системэ зыкIым иоператор» зыфиIорэм идиспетчер гупчэ ШъхьаIэ щыIагъ. Системнэ операторым иIэшъхьэтетхэм IофшIэгъу зэIукIэгъу ащ щадыриIагъ.

АР-м и ЛIышъхьэ изэдэгущыIэгъу хэлэжьагъэх Системнэ операторым и ГъэIорышIапIэ и Тхьаматэу Федор Опадчэр, Тхьаматэм иапэрэ гуадзэу Сергей Павлушко, дирекцием ипащэу Денис Пилениекс ыкIи Пшызэ шъолъыр диспетчер ГъэIорышIапIэм ипащэу Сергей Антиповыр.
Адыгеим иэлектроэнергетическэ комплекс Iоф зэришIэрэм иIофыгъохэм ахэр атегущыIагъэх. Урысыем и Къыблэ изэхэт энергосистемэ ар хэхьэ.
Системнэ операторым къызэритыгъэм­кIэ, 2024-рэ илъэсым икIэуххэм нафэ къызэрашIыгъэмкIэ, республикэм иэлек­тростанциехэм МВт-ти 180,7-рэ къа­­тын фэягъ, ахэм ащыщэу процент 83-р жьым ыкIуачIэкIэ Iоф зышIэрэ электростанциехэу Адыгеим итхэм атефэ. 2020-рэ илъэсым ахэм Iоф ашIэу зы­рагъа­жьэм, электрогенерациер хэп­шIы­кIэу нахьыбэ хъугъэ. Зэхэубыта­гъэу къэпIон хъумэ, 2024-рэ илъэсым электро­энергиеу агъэ­фе­дагъэр зы сыхьатым киловатт миллион 1631-рэ. Адыгэ Республикэм щагъэфедагъэу 2025-рэ илъэсым бэ­дзэ­огъум и 30-м щагъэунэфыгъэм фэдиз ыпэ­кIэ къыхэкIыгъэп: МВт 313-м нэ­сыгъ.
ЗэIукIэгъум илъэхъан Адыгеим иэлек­троэнергетическэ комплекс хэхъоны­гъэу ышIыщтым иплан хэушъхьафыкIыгъэу тегущыIагъэх. 2031-рэ илъэсым нэс агъэ­фе­дэн алъэкIыщтыр зыфэдизри ащ къыщыдалъытагъ. Системнэ операторым зэригъэунэфыгъэмкIэ, къыкIэлъыкIощт илъэси 6-м электроэнергиеу агъэфедэрэр нахьыбэ хъузэ лъыкIотэщт ыкIи 2031-рэ илъэсым ехъулIэу процент 11-кIэ хэ­хъощт. Гъэмафэм – процент 13-кIэ, кIымафэм — проценти 7,6-кIэ нахьыбэ хъущт.

ЗэIукIэгъум зэрэщыхагъэунэфыкIыгъэм­кIэ, Адыгеир энергокомплексым ихэхъо­ныгъэкIэ хэпшIыкIэу лъыкIотагъ. ГущыIэм пае, илъэси 7-м къыкIоцI подстанциякIэу «Шапсыгъэр» (киловольти 110-рэ) ыкIи «Ветропаркыр» (киловольт 220-рэ) агъэ­псыгъэх. Кабельнэ линиеу «Яблоновскэр — Елизаветинскэр» зыфиIорэм кIуачIэу иIэр киловольт 220-рэ. Тыгъэм ыкIуа­чIэкIэ Iоф зышIэщт электростанциеу «Адыгейскэм» мегаватти 4 иIэщт, Шэ­у­джэнхьэблэ станциеми мегаватти 4,9-рэ. Ахэм анэмыкIэу подстанциитIумэ гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр арашIылIагъэх. 2026 – 2031-рэ илъэсхэм хэхъоныгъэмкIэ унэе хэушъхьафыкIыгъэ программэм ипроект къыделъытэ киловатти 110-рэ зиIэщт линиякIэу тIу агъэпсынэу, линиищ ыкIи подстанцииплI зэтырагъэ­псыхьанэу.
АР-м и ЛIышъхьэ къызэриIуагъэмкIэ, энергиеу агъэфедэрэр нахьыбэ зэрэхъу­рэм къыпкъырыкIыхэзэ, республикэм ихэхъоныгъэкIэ гухэлъхэри агъэнафэх. Ахэр зыфытегъэпсыхьагъэхэр хэгъэгум и Президент иунашъохэу цIыфхэм ящыIакIэ нахьышIу шIыгъэным, экономикэмкIэ проектышхохэр пхырыщыгъэн­хэм япхыгъэхэр ары.
«Анахь проект инхэм ащыщых Тэхъу­тэмыкое районым щашIырэ промышленнэ шъолъырэу мегаватт 50 зиIэщтымрэ илъэс псаум зэпыу имыIэу Iоф зышIэщт зыгъэпсэфыпIэу «Лэгъонакъэрэ» (мегаватт 16). КъыдэгъэкIыжьынымрэ зекIонымрэ зягъэушъомбгъугъэнымкIэ нэмыкI гухэлъхэри тиIэх. Мы аужырэ илъэсхэм логистическэ гупчэхэр зэхэщэгъэнхэм тынаIэ нахь тетэгъэты. ЦIыфхэр зычIэсыщтхэ унэхэр, социальнэ мэхьанэ зиIэ псэуалъэхэр игъэкIотыгъэу тэшIых. А пстэуми энергием икIочIа­кIэхэр ящыкIагъэх. Арышъ, Адыгеим иэлектросетевой комплекс гъэ­кIэжьыгъэным тынаIэ лъэшэу тетэгъэты. Мэхьанэшхо зиIэ а пшъэрылъым республикэм тапэкIи хэхъоныгъэу ышIыщтыр зыфэдэщтыр епхыгъ», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.
Республикэм и ЛIышъхьэ Системнэ операторым и ГъэIорышIапIэ и Тхьаматэ шIуагъэ зыхэлъ зэдэгущыIэгъоу зэдыряIагъэм пае зэрэфэразэр къыхигъэ­щыгъ. КъумпIыл Мурат къызэриIуагъэмкIэ, электроэнергетическэ комплексым ихэхъоныгъэ фытегъэпсыхьэгъэ зэдэлэжьэныгъэр тапэкIи лъыгъэкIотэгъэным мэхьанэшхо иI, сыда пIомэ республикэм исоциальнэ-экономикэ зытет ащ ифэмэ- бжьымэшхо къытырехьэ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ
Тхьаркъохъо Сафыет.