Урысые муниципальнэ тынэу «Служение» зыфиIорэм икъыдэхынэу къэралыгъом ишъолъырхэр зэкIэ зыхэлажьэхэрэм Адыгеим илIыкIохэми зыкъыщагъэлъагъо. Ахэм ащыщ зекIо Iофтхьабзэу «Мые гъэхъун» («Долина мые») зыфиIорэм икIэщакIоу, Мыекъопэ администрацием культурэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Цэй Розэ.

А проектыр ары Розэ ыцIэ бэмэ зэлъязыгъэшIагъэр. Ащ ихьатыркIэ рес­публикэм икъэлэ шъхьаIэ итыгъуасэрэ инепэрэ нэIуасэ уафэзышIырэ зекIо гъогууанэхэр Розэ щыпхырищыгъэх. Проектыр зырехьыжьакIэм, 2019-рэ илъэсым, ащ фэдэ IофшIэныр АдыгеимкIэ кIэу щытыгъ. Къалэм зекIохэр къыщезыщэкIыщтыгъэхэр нэбгырэ зытIугъ ныIэп, ари загъорэ. ЗекIозещэхэр нахьыбэм зыщылажьэщтыгъэхэр къушъхьэлъэ чIыналъэр ары. Ау Цэй Розэ ишIуагъэкIэ зы лъэныкъоу, зэтегъэуцуагъэу къэлэ экскурсиехэр тиIэхэ хъугъэ.
— ЗекIозещэ сыхъунэу, экскурсиехэр зэхэсщэнхэу сыгу къэкIыщтыгъэп. Ау Ялтэ сыщыIэу ахэр зыщысэлъэгъухэм, тэ тикъалэкIи дгъэлажьэмэ дэгъу хъунэу слъытагъэ. ЦIэу фэсшIыщтым бэрэ сылъы­хъугъ. «МыIэрысэр» зэрэхэтыщтыр сшIагъэ, ау къэIуакIэр къысфэгъотыщтыгъэп. ЕтIанэ къекIун фэдэхэр къыхэстхыкIыхэзэ, «Мые гъэхъунэм» сыкъыфэкIуагъ. СэркIэ цIэм зэкIэ къыщежьэн фае, ащ ыуж IофшIэныр къызэпэуцо, — еIо Розэ.
Непэ ащ ыгъэпсыгъэу зекIо лъэгъуиплI Мыекъуапэ щэлажьэ. Къалэм итарихъ гупчэ ахэр пхырэкIых. «Культурнэ чIы­налъэу» алъытэрэ къэлэ Iахьэу «Зэкъош­ныгъэм», «ЗыкIыныгъэмрэ ЗэгурыIоныгъэмрэ» ягупчэхэр, мэщытым, къэлэ зыгъэпсэфыпIэм, Шъхьэгощэ Iушъо ыкIи нэмыкIыбэхэм ахэм нэIуасэ уафашIы, тарихъэу апылъым ущагъэгъуазэ. ГъогуонакIэмэ ащыщ Мэздахэ пхырыщыгъэ лъагъор. Къалэм, республикэм щыпсэухэрэм афэшъхьафэу тикъэралыгъо ичIы­пIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIырэ зе­кIохэри а гъогууанэхэм арэкIох. Аужырэ экскурсиеу иIагъэхэм нэбгыри 100-м нахьыбэ къаугъоигъ.
— Проектыр гъэцэкIагъэ зэрэхъурэр къэзгъэлъэгъонымкIэ Урысые муниципальнэ тынэу «Служение» зыфиIорэм икъыдэхын ухэлэжьэныр амалышIу. ЦIыфхэм агу зыкIырихьырэр, къэралыгъом инэмыкI къалэхэм къарыкIхэрэмкIэ гъэшIэгъон зышIырэр къэпIотэшъущт. Ау ащи имызакъоу, сэркIи шIэныгъэ къэ­кIуап. Шъолъырхэм мы лъэныкъомкIэ IофшIэкIэ амалэу агъэфедэхэрэр зэзгъэ­шIэнхэ слъэкIыщт, — къыхигъэщыгъ Розэ.
Къалэм итамыгъэ, мыIэрысэм ыцIэ ыгъэIунэу Розэ гухэлъ зишIыгъагъэр зекIо проектыр зэхищэным ыпаIу. 2008-рэ илъэсым, къэлэ администрацием Iофшэныр зыщырегъажьэм, ар пшъэрылъэу зыфигъэуцужьыгъагъ. Ащ къыдыхэлъытагъэу непэ иэкскурсиехэм ахэлажьэ­хэрэм шIухьафтынэу аритырэ пхъэ мы­Iэрысэ цIыкIухэр ыгъэхьазырхэу ыублэ­гъагъ, нэмыкI нэпэеплъ пкъыгъохэри игукъэкIыгъэх. Илъэс зэкIэлъыкIохэм мыIэрысэр къалэм гопчын умылъэкIыщт гъусэ хъугъэ. Ащи изакъоп. Розэ изекIо гъогууанэхэм яшIуагъэкIэ къэлэ зекIо­зещэ сэнэхьатми бэмэ анаIэ тырари­гъэдзагъ.
— Ары, ащ дэжьым зекIохэр жъугъэу зыщылажьэщтыгъэхэр къушъхьэлъэ чIыналъэр ары. Сэ сапэкIэ, илъэситIукIэ нахьыжьэу, Ирина Константиновам апэрэхэм ащыщэу Е. Шварц фэгъэхьыгъэ зекIохэр зэхищэщтыгъэх. Ольга Ивановар зыхэт «ЗекIо Адыгеими» зырызхэр ригъэкIокIыщтыгъэх. ЗекIозещэу НэпшIэ­къуй Ольгэ ахэр зэрищэщтыгъэх. Ары нахь мышIэми, ащ дэжьым цIыфхэр экскурсиехэм ащ фэдизэу къакIэупчIэщтыгъэхэп, агъэкъэбарыщтыгъэхэп. Сэри илъэсихэу а лъэныкъом сызыдэлажьэрэм узырыплъэжькIэ, егъэжьапIэм цIыфыр симэкIагъ. Сыд фэдэрэ Iофи уахътэ ищы­кIагъ, — еIо сигущыIэгъу.
Джы непэ «Мые гъэхъунэм» иэкскурсиехэр къалэм хэпчын умылъэкIыщт Iахьых. Ар къагъэбаи ыкIи къагъэдахэ. Урысые муниципальнэ тынэу «Служением» икъыдэхын нэбгырэ мин 5-м нахьыбэ хэлажьэ. Апэрэ къекIокIыгъом къыдыхэлъытагъэу IофшIэгъишъэ анахь дэгъур агъэнэфэщт. Нэужым, гъэтхапэм, цIыфхэм ямэкъэтынкIэ анахь дэгъухэр а пчъагъэм къыхахыщтых. Цэй Розэ ахэм ахэфэщтмэ 2026-рэ илъэсым имэлылъфэгъу мазэ къэнэфэщт.
Анцокъо
Ирин.