Top.Mail.Ru

Якъоджэгъухэм яшIэжь агъэлъапIэ

1918-рэ илъэсым Теуцожь районым ит къуаджэу Джэ­джэхьаблэ щыщхэу лажьэ зимыIэ нэбгыри 101-рэ аукIы­гъагъэх.

Ахэм яшIэжь агъэлъапIэу джэджэхьаблэхэу Мыекъуапэ щыпсэурэмэ зэхащэгъэ хасэм хэтхэм ягукъэкIыкIэ илъэсипшIыкIэ узэкIэIэбэжьмэ саугъэт агъэуцугъ.
Джэджэхьаблэхэр зыщаукIыгъэгъэ чIыпIэу къуа­джэу Гъобэкъуае дэжь къыщыхагъэщыжьыгъэм, Iэшъынэхьаблэмэ якъэхалъэ исэмэгубгъукIэ зы километрэ фэдиз узыкIокIэ щыIэм ар щагъэуцугъагъ. Джэджэхьаблэ щыщхэу Мыекъуапэ щыпсэурэмэ зэхащэгъэ Хасэм ипащэу Нэхэе Аслъан Анзаур ыкъор апэрэ мафэхэм къащегъэжьагъэу мы Iофым ыуж итыгъ, чылэм щыщхэми къалэм дэсхэми ахъщэу къаугъоигъэмкIэ саугъэтыр агъэпсыгъагъ. Непэ къызнэсыгъэми ащ игъэкIэжьын, игъэкъэбзэн, къыпэIулъ шъолъырыр къэшIыхьэгъэным япхыгъэ IофшIэнхэр кIалэмэ ямылъ­кукIэ ыкIи акIуа­чIэкIэ зэшIуахы.
Мары бэмышIэу сау­гъэтым екIурэ гъогоу зы километрэ фэдиз зикIы­хьагъэр ашIыгъ, ар зыпшъэ дэкIыгъэр Джэджэхьаблэ щыщэу, сатыушIэу Мыгу Алик Якъубэ ыкъор ары. Аужырэ уахътэм Джэ­джэ­хьаблэ изэтегъэпсы­хьан, ащ культурэм и Унэу дэ­тым ищагу игъэкIэрэкIэн, икъэшIыхьан Алик имылъкукIэ зэшIуихыгъ. НэмыкI IофшIэнышхохэри ыгъэцэкIагъэх.
Нэхэе Аслъан къызэриIуагъэмкIэ, Алик ышэу Мыгу Руслъан Якъубэ ыкъом мыжъосыныр зыдэтыщт чIыпIэм икъэшIы­хьан имылъку хилъхьагъ, ишIын ыпшъэ дэкIыгъ.
Мы зыцIэ къетIуа­гъэмэ афэшъхьафэу чы­лэм щыщхэу Тыгъужъ Ва­лер, Зэрамыку Валер, Нэхэе Рэджэб, Хьашхъуа­нэкъо Аскэр, Хъут Адам, Хьашхъуанэкъо Илья, СтIашъу Аскэр, Джанхъот Ращыд, Хьашхъуанэкъо Ахьмэд ыкIи нэмыкIхэм яахъщэ ащ къыхалъхьагъ, шIыхьафхэм ахэлэжьагъэх, къеIуатэ Нэхэе Ас­лъан. Тятэжъ пIашъэ­хэу ла­жьэ зимыIэу а ­лъэ­хъанэ хьылъэм аукIыгъагъэхэр тыщэIэфэ тщыгъупшэщтхэп, нэбгыри 101-р чылэ цIыкIумкIэ бэ­дэд, ар тхьамыкIэгъо­шхуагъ, ащ фэдэ къин тикъуаджи тилъэпкъи рерэмыхьылIэжь. Саугъэтыр дгъэуцунэу тыгу къызэ­кIым, тэ тикъуаджэ щыщ­хэм язакъоп, Гъобэкъуае щыпсэухэрэм, нэмыкI псэупIэмэ ащыщхэм къыд­дырагъэштагъ, хэти иамал къызэрихьэу яшIуагъэ къы­тагъэкIыгъ, зэкIэхэми «Тхьашъуегъэпсэу» ятэIо. Тэ тыщэIэфэ ащ тыфэса­къыщт, ыуж титыщт, тэгугъэ тауж къикIырэ лIэуж­хэм тиIоф лъагъэкIотэнэу, а чIыпIэм фэсакъынхэу, хахъохэри фашIынхэу.