Адыгеим икъыдэгъэкIыжьын лъэныкъо щыцIэрыIоу Цундышк Юрэ ыныбжь илъэс 80 хъугъэ. Ащ ищыIэныгъэ гъогу гъэшIэгъоны, хъугъэ-шIагъэхэмкIэ баи. Цехым иинженер къызэрыкIоу ригъажьи, гъомылэпхъэшI хъызмэтшIэпIэшхом ипэщэ IэнатIэ нэсыгъагъ. ИIофшIэгъу илъэсхэр гъомылэпхъэ къыдэгъэкIыным кIэу хилъхьащтым, псэуалъэу ышIыщтым арипхыгъ. Джыдэдэми гупсэфэу щысышъурэп, чан, изыгъэпсэфыгъо хьаулыеу ыгъакIорэп.

УблапIэр
Промышленник цIэрыIор Пэнэжьы­къуае къыщыхъугъ, сабыих зыщапIугъэ унэгъо Iужъу къихъухьагъ. Ны-тыхэм ялъфыгъэ­хэр яцIыкIугъом къыщыублагъэу IофшIэным фащагъэх, хабзэхэр арагъэшIагъэх, нахьыжъхэм афэсакъынхэу, зыфагъазэ­хэрэр агъэцэкIэнэу, пшъэдэкIыжь ахьын алъэкIынэу агъэсагъэх.
Юрэ гурыт еджапIэр къызеухым, ракетэшIыным ищыIэныгъэ рипхынэу рихъу­хьэгъагъ. 1965-рэ илъэсым ушэтынхэм апхырыкIи къалэу Днепропетровскэ дэт горнэ институтым имеханическэ факультет ракетышI сэнэхьат щызэригъэгъотынэу чIэхьэгъагъ.
Арэу щытми, щыIэныгъэр ежь зэриIоу зэпыфагъэп, аущтэу иунэ пэчыжьэу еджэнэу мыхъоу Краснодар иполитехническэ институт зыкъыгъэзэжьи «гъомылэпхъэшIыным щагъэфедэрэ машинэхэмрэ аппаратхэмрэ» зыфиIорэ сэнэхьатыр щызэригъэгъотыгъагъ.
Ащ дакIоу дзэ къулыкъумкIэ кафедрэри къыухи ракетыдзэхэм ахэтэу 1970 — 1972-рэ илъэсхэм Германием къулыкъу щихьыгъ, взводым икомандирыгъ, капитанэу къыгъэзэжьыгъагъ. А уахътэм зэхэщэн IофымкIэ, мыбэдэдэми, IэпэIэсэныгъэу иIэ хъугъэр нэужыми къышъхьэ­пэжьыгъ.
ИIофшIэн зыщыригъэжьэгъагъэр станицэу Ханскэм дэтыгъэ консервышI заводыр ары. Апэ цехым иинженерыгъ, 1976-рэ илъэсым заводым иинженер шъхьаIэ ашIыгъагъ. Ащ пэщэныгъэр дызэрихьэзэ мы псэупIэм псыр зыщаукъэ­бзырэ псэуалъэхэр щашIыгъагъэх, кIымэфэ уахътэм «асептическэ» зыфаIорэ шIыкIэм тетэу гъомылапхъэхэр аIыгъынхэм ыкIи мыIэрысэм къыкIафыгъэ псыр арагъэхъоным пае ящыкIэгъэ системэхэр гъэпсыгъэ хъугъагъэх.
Адыгэ автоном хэкум ипащэхэм анахь пшъэдэкIыжьышхо зыпылъ IофшIэным Юрэ фагъазэщтыгъ. ШIэныгъи, акъыли, кIуачIи зэрэхилъхьащтым, хэзыгъэ имыIэу зэригъэцэкIэщтым яцыхьэ сыдигъокIи телъыгъ. Ар ыгъэпцIыжьыгъэу зыпарэкIи къыхэкIыгъэп.
Хэхъоныгъэу аригъэшIыгъэхэр
1977-рэ илъэсым Цундышк Юрэ Мые­къопэ консервышI заводым пащэ фашIыгъагъ. ИлъэсипшIым ехъу ащ ритыгъ. А уахътэр ары зэлъашIэрэ минеральнэ псэу «Майкопскэр» тимэкIайхэм къызатехьэгъагъэр. Илъэс 35-м ехъугъэшъ, ар зэращэфырэм зыпарэкIи къыщыкIагъэп.
Джащ фэдэу къэбжъыем хэшIыкIыгъэ икрам, помидорыпсым якъыдэгъэкIын Юрэ пэщэныгъэр зыщызэрихьэгъэ уахътэм рагъэжьэгъагъ, заводыр ыгъэкIэжьи, чIыпIэу къызэлъиубытырэр зэтыригъэ­псыхьэгъагъ.

1989-рэ илъэсым щэм хэшIыкIыгъэ гъомылапхъэхэр къэзышIырэ заводэу «Адыгейскэм» пэщэныгъэр дызэрихьанэу хадзыгъагъ. А лъэхъаным хъызмэтшIапIэм щылажьэхэрэм амакъэ атын фэягъ. ИIофшIэн хэшIыкI ин фызиIэ хъызмэтшIэкIо чанэу, иIофышIэхэм ягумэкIыгъо­хэм сыдигъуи зынаIэ атет пащэр апэ итынэу зэдаштэу къыхахыгъагъ. Зэрэхэмыукъогъагъэхэр Iоф дэзышIагъэхэу, я 90-рэ илъэс къинхэм пащэм унашъо къышIи гъомылапхъэхэмкIэ зыдеIэгъагъэ­хэм непэ къызнэсыгъэм агу къэкIыжьы.
А лъэхъаныр къэралыгъомкIэ къиныгъэми, Юрэ заводыр ыгъэкIэжьын, уахътэм диштэу зэтыригъэпсыхьан, оборудованиякIи щигъэуцун ылъэкIыгъ. Мороженэхэр къызщашIырэ цех иIэ хъугъагъэ, щэхэр зыщырагъэхъорэ, майонез къэзышIырэ линиехэр агъэуцугъагъэх, адыгэ къуаер фэдиплIыкIэ нахьыбэу къыдагъэкIыщтыгъ. Джащыгъур ары къуаем «Урысыем итовар анахь дэгъуи 100-р» зыфиIорэ зэнэкъокъум апэрэу пэрытныгъэр зыщиубытыгъагъэр. А зэпстэумэ анэмыкIэу мороженэр зэралъхьэрэ стэчан цIыкIухэу вафлэм хэшIыкIыгъэхэр, тхъур зыхэхыгъэ щэу IэкIыбым агъакIорэр къыдагъэкIынхэу рагъэжьэгъагъ.
Ежь Юрэ а зэпстэур изакъоу ишIушIагъэу ылъытэрэп. Ясэнэхьат хэшIыкI ин фызиIэ специалист дэгъухэр, технологхэр, яIофшIэн зыгу етыгъэ цIыфхэр игъусагъэхэу, зэкIэри зэдеIэжьхэзэ ащ фэдэ гъэхъагъэхэм анэсыгъагъэхэу еIо.
Нэужым Цундышк Юрэ Шытхьэлэ районым ит хъызмэтшIапIэу, пшъэдэ­кIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «ИНТЕРАГРОСИСТЕМЫ» зыфиIорэм иIофшIэн щылъигъэ­кIотагъ. Ащ ипащэ къыдэгъэкIынымкIэ ыкIи псэолъэшIынымкIэ игодзагъ. ГъэIорышIэкIо амалэу иIэр ыгъэфедэзэ сокхэр зыщырагъэхъорэ цехыр ащ щигъэкIэжьыгъагъ, кIэлэцIыкIухэм апае шхыныгъохэм якъыдэгъэкIын щагъэфедэрэ псыхэр зыгъэкъэбзэщтхэ линиер ыгъэпсыгъагъ.
Унэгъо хабзэхэр
Юрэрэ ишъхьэгъусэу Мэлайчэтрэ лIэшIэгъуныкъом ехъугъэу зэкIыгъух, шъэуитIу зэдапIугъ, джы япхъорэлъф цIыкIухэм, плIы яIэшъ, ауж итых.
— Тянэ-тятэхэр тищысэтехыпIэхэу тыкъэтэджыгъ. ЕджапIэм иапшъэрэ класс­хэм джыри тарысыгъ IофышIэ тыкIозэ тэ тищыкIэ­гъэщт ахъщэ тIэкIур къэд­гъахъэ зэхъум. Я 10-рэ классым сисэу заводым сыгуIэзэ сызэрэчъэщтыгъэр къэсэшIэжьы. Прородукциер зыдалъхьащт пхъэ къэмланхэр зэхэс­IулIэщтыгъэх, — къе­Iуатэ якIэлитIу язырэ Вячеслав. — Директорым сызэрикIалэм пае анахьэу сакъыхагъэщыщтыгъ шъушIошIа? Хьау. ЗэкIэми афэдэу Iоф сшIэ­щтыгъ, зыми фэгъэкIо­тэн къысфишIыщтыгъэп.
Юрэ икIалэхэм къызэра­IотэжьырэмкIэ, ятэ сыдигъокIи зэфагъэрэ шъыпкъагъэрэ къа­дыриIагъ. ИIофшIэн охътабэ ритыщтыгъ, ау яунагъокIэ зыщызэхэсыщтыгъэхэ мэфэ макIэхэр фабэу агу къинэжьы­гъэх. Шъэожъыябэмэ афэдэу, хьэ яIэным зэшитIур кIэхъопсыщтыгъ. Ятэ ар къафишIэгъагъ, «Кавказскэ» ыкIи «Восточнэ-европейскэ» зыфаIорэ овчаркэ лъэпкъ­хэм къатекIыгъэу хьэжъущыр цIыкIу къафихьыгъагъ.
— Хьэм ылъэныкъокIэ пшъэ­дэкIыжьыр тэ нэбгыритIум ттелъыгъ. Дгъашхэщтыгъ, итщыти, къедгъэкIухьэщтыгъ, тхылъхэр дгъэфедэхэзэ дгъасэщтыгъ, — ыгу къэ­кIыжьы Вячеслав.
Джы непэ икъорэлъфхэм Юрэ нэмыкIэу зэрафыщытыр Вячеслав къыхегъэ­хъожьы. Ахэм охътабэ атырегъэкIуадэ, зэнэкъокъоу зыхэлажьэхэрэм зэкIэми адакIо, ягъэхъа­гъэхэм ащэгушIукIы.
Галина Шевелева.