Мэкъумэщ лIэуж
Лэжьыгъэм и Мафэ Адыгеим джырэблагъэ зыщыхагъэунэфыкIым, «Мэкъумэщ лIэуж» зыфиIорэ лъэныкъомкIэ къыхагъэщыгъ Тэхъутэмыкъое районым щыщ Шъхьэлахъохэм яунагъо. ПстэумкIи зэхэубытагъэу илъэс 81-рэ хъугъэ ахэр чIыгулэжьыным зыпылъхэр.
Шырахьмэт
2002-рэ илъэсым Шъхьэлэхъо Шырахьмэт Афыпсыпэ псэупIэ коим щигъэпсыгъагъ ылъэкъуацIэ зыфиусыжьыгъэ мэкъумэщ-фермер хъызмэтшIапIэр. А уахътэм ащ мэкъумэщ хъызмэтым епхыгъэ шIэныгъэ куу, IэпэIэсэныгъэ IэкIэлъ хъунэу игъо ифагъэу щытыгъ.
1960-рэ илъэсэу Пэнэхэс игурыт еджапIэ къызиухыгъэм къыщегъэжьагъ пIоми хъунэу, ищыIэныгъэ мы лъэныкъом епхыгъагъ. А лъэхъаным IофшIэгъэ илъэсхэр уиIэнхэ фэягъ мэкъумэщ хъызмэтым зыщыфырагъэджэхэрэ апшъэрэ еджапIэм учIэхьаным пае. Ащ фэшI, еджапIэм дэгъоу щеджагъ нахь мышIэми, къызычIэкIым, Хьахъуратэм ыцIэ зыхьырэ колхозэу икъуаджэ зыхэтым хэхьэгъагъ. ИлъэситIурэ ащ щылэжьагъэу Пшызэ мэкъумэщ университетым, ащыгъум институтыгъ, чIахьи агроном сэнэхьатыр щызэригъэгъотыгъагъ. 1967-рэ илъэсым къызеухым, иколхоз гупсэ къыгъэзэжьыгъагъ.
Шырахьмэт отделением иагрономэу ригъэжьэгъагъ, илъэсныкъо нахьыбэ темышIэу колхозым иагроном шъхьаIэ ашIыгъагъ. 1972-рэ илъэсым къоджиплIыр — Афыпсыпэ, Пэнэхэс, Псэйтыку ыкIи Хьащтыку — зыхэхьэхэрэ мэкъумэщ хъызмэтшIэпIэшхоу Хьахъуратэм ыцIэ зыхьырэм ипащэу агъэнэфэгъагъ.
Шырахьмэт пэщэныгъэ зыдызэрихьэрэ хъызмэтшIапIэм кIочIаби, чэщ мычъыяби хилъхьагъ, ау зыпарэкIи икъэгъэлъэгъонхэм къащигъэкIагъэп, хэхъоныгъэхэр ышIызэ, пэрытныгъэр зыIыгъхэм ясатырэ хэтэу лъыкIотагъ. Лэжьыгъэ бэгъуагъэ сыдигъокIи къырахыжьыным зэрэфэбанэщтыгъэм имызакъоу, цIыфэу щылажьэхэрэм ящыIакIэ нахьышIу хъуным, псэукIэ амал тэрэзхэр яIэнхэм ар пылъыгъ. Ащ ишIушIагъэкIэ псэолъэ зэфэшъхьафыбэ, гъогухэм, псым икIуапIэхэм къащегъэжьагъэу, культурэм иунэхэм, еджапIэхэм анэсыжьэу, мы къуаджэхэм ащагъэуцугъ, ащагъэпсыгъ.
Руслъан
Шырахьмэтрэ ишъхьэгъусэу Сулыетрэ зы кIалэрэ пшъэшъитIурэ зэдапIугъ. ИцIыкIугъом къыщыублагъэу тыр щысэтехыпIэу зиIэгъэ Руслъани ищыIэныгъэ мэкъумэщ хъызмэтым рипхыгъ. Ятэ алъэкъуацIэ зыфиусыжьыгъэ хъызмэтшIапIэр зегъэпсым, ащ Пшызэ мэкъумэщ университетым псэолъэшI сэнэхьатэу щызэригъэгъотыгъэмкIэ Iоф ышIэнэу игъо ифагъэу щытыгъ. Ар къыгъэтIылъи ятэ игъусэу чIыгулэжьыныр зэдырагъэжьэгъагъ.
ХъызмэтшIапIэр загъэпсыгъэм ыуж илъэс нахьыбэ темышIэзэ, 2003-рэ илъэсым, мы Iофым хэшIыкI фызиIэ Шырахьмэт Адыгэ Республикэм мэкъумэщ хъызмэтымкIэ иминистрэу агъэнафи, Мыекъуапэ кIожьын фаеу хъугъагъэ. Руслъан тым ычIыпIэ иуцуагъ.
Уахътэр къызэрыкIуагъэп, мэкъумэщ хъызмэтым къиныгъуабэ къызэпичыщтыгъ, ом изэхъокIыныгъэхэм, чIыгум изытет яIофшIэн зэряпхыгъэм имызакъоу, чылэпхъакIэхэмкIи, чIыгъэшIухэмкIи, техникэмкIи зыпкъитыныгъэ къэралыгъом илъыгъэп, мы лъэныкъом щылажьэхэрэм Iофыгъуабэ апэ къикIыщтыгъ. Арэу щытми, Руслъан ишIэныгъи, ыкIуачIи, ищэIагъи икъугъэх, яунэе хъызмэтшIапIэ зэтыригъэзыгъэп, ары пакIошъ, хэхъоныгъэхэр ригъэшIыгъэх. 2006-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу ащ пэщэныгъэ дызэрехьэ.
Амран
Унагъом чэщи мафи зигугъу щашIэу, зыуж итхэу, ынэгу кIэт зэпытыр ыгукIэ къыхихыгъ Руслъан ишъэо закъоу Амрани. Ари ятэжърэ ятэрэ ягъогу техьагъ.
Ятэжъ фэдэу Амран Пшызэ мэкъумэщ университетым агроном сэнэхьатыр щызэригъэгъотыгъ. 2015-рэ илъэсым ар къыухи къызегъэзэжьым, иунагъо ыгъэпсыгъэ хъызмэтшIапIэм IофшIэныр щыригъэжьагъ. Ащ къыщыублагъэу ар игъэIорышIакIу. Джащ фэдэу заушъомбгъуи, Адыгеим и Красногвардейскэ ыкIи Краснодар краим и Шытхьэлэ районхэм ащагъэпсыгъэ хъызмэтшIапIэхэм яучредительхэм Амран ащыщ.
ХъызмэтшIапIэр
Шъхьэлахъохэм тызэрэщагъэгъозагъэмкIэ, непэ ежьхэм яунаеуи, Афыпсыпэ, Пэнэхэс, Псэйтыку ыкIи Хьащтыку ащыпсэухэрэм ячIыгу Iахьэу бэджэндэу аштагъэуи гектар 1780-рэ Тэхъутэмыкъое районым щалэжьы. Ащ ипроцент 77-м коц, хьэ, рапс, тыгъэгъазэ къыщагъэкIых, адрэ къанэрэр пынджлэжьыпI.
IофшIэнхэм япроцент 85-р ежьхэм акIуачIэкIэ зэшIуахы. Ащ ищыкIэгъэ техникэр аIэкIэлъ, имыкъумэ, нэмыкIхэр къырагъэблагъэх. Ялэжьыгъэ зыщаIыгъыщт гъэтIылъыпIэхэри яIэх.
Лэжьыгъэ чылэпхъакIэхэм якъыхэхын лъэшэу анаIэ зэрэтетыр хъызмэтшIапIэм къыщыхагъэщы. Игъом ахэр зэблахъунхэм, «элитнэкIэ» алъытэрэ лъэпкъхэр агъэфедэнхэм ыуж итых. Ащ имызакъоу, цифрэ шIыкIэр, IэрышI акъылыр агъэфедэзэ тыкъэзыуцухьэрэ дунаим иягъэу къэкIощтыр нахь макIэ шIыгъэным дэлажьэх. А зэпстэумэ яшIуагъэкIэ илъэс къэс лэжьыгъэу къырахыжьырэми, ащ идэгъугъи ахэхъо, пэрытныгъэр республикэм щызыIыгъхэм ащыщых.
ХЪУТ Нэфсэт.