Илъэс 40-м ехъурэ мы гущыIэхэмкIэ ЛъэпцIэрышэ Къун­чыкъо ирадиокъэтынхэр къызэIуихыгъэх. Мафэ къэс эфи­рым гъогогъу заулэрэ къихьэщтыгъ. Ащ пэпчъ ыгу етыгъэу, къэбарэу ыгъэхьазырырэм хэшIыкI фыриIэу цIыфхэм къадэгущыIэщтыгъ.

«Сэнэхьатым фытегъэпсыхьагъ» зыфаIохэрэм Къунчыкъо ащыщ. ИIофшIэн шIу зэрилъэгъугъэм къыхэкIэу, радиор ищыIэныгъэ изы лъэныкъо инэу, изы пычыгъо дахэу хъугъэ.
Къунчыкъо цIыфыбэ ыгъэсагъ, къеуа­лIэхэрэм упчIэжьэгъу афэхъущтыгъ.
Мы мафэхэм ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо зыIудгъэкIагъ, ыныбжь илъэс 75-рэ зэрэхъурэмкIэ тыфэгушIуагъ, зэдэгущыIэгъу дэтшIыгъ.
— Къунчыкъу, зыщебгъэжьэгъэ лъэхъаным радиом Iоф щы­пшIэ­ныр къызэрыкIоу щыты­гъэп. О сыдэущтэу ащ ухэщагъэ хъугъа?
— Тыгъуасэ фэдэу сыгу къэкIыжьы мы гъогум сытехьанэу зэрэхъугъэр. Ап­шъэрэ еджапIэм ыуж илъэс заулэрэ си­къуаджэ дэт еджапIэм кIэлэегъаджэу Iоф щысшIагъэу радиом сырагъэблэгъагъ.
Хэку къэбарыкIэхэр а лъэхъаным зыгъэхьазырыщтыгъэр нэужым тхэкIо цIэрыIо хъугъэу Цуекъо Юныс. Ар хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» Iухьажьынэу щытыгъэти, а илъэсхэм радиом ипэщагъэу ХъутIыжъ Кимэ нэмыкI горэм лъыхъущтыгъ.
КIэлэегъэджэ институтым къыщыздеджэгъэ Унэрэкъо Рае радиом Iоф щишIэнэу а уахътэм ригъэжьэгъагъ. Ар тхьаматэм дэжь кIуагъэ ыкIи сикъэбар фиIотагъ. Пащэр щигъэгъозагъ апшъэрэ еджапIэр къызысэухым, Джамбэчые кIэлэегъаджэу зэрэзгъэзэжьыгъэм. Радиом сиштэмэ, зэрэхэмыукъощтыр игу­щыIэ пигъэхъожьыгъ.
— УплъэкIун горэхэр ­пкIугъэха?
— Адэ, ащ фэдэ хэмытэу ащыгъум IофшIапIэм уаштэщтыгъэп. А илъэсхэм радиом иадыгэ отдел ипэщагъэр Къуекъо Налбый. Бэ темышIэу тхьаматэм ар сичылэ къыгъэкIуагъ ыкIи гурыт еджапIэм ипащи иIофышIэхэми адэгущыIагъ, нахь игъэкIотыгъэу сызфэдэри сиIофшIакIи зэригъэшIагъ. Нэужым къы­сэджагъэх ыкIи радиом Iоф щысшIэнэу сыфаемэ упчIэ къысатыгъ.
— Адэ джэуапым бэрэ ебгъэжагъэха?
— Хьау, джащ лъыпытэу а IофшIэныр сыгу зэрэрихьырэмкIэ джэуап ясты­жьыгъ. Апэрэ къэтыныри кIыхьэ зесымыгъэшIэу згъэхьазырыгъ. Ар Джамбэчые гурыт еджапIэм имузей фэгъэ­хьыгъагъ.
Къэтыныр радиом иунэ сыкъакIуи щытестхагъ. Ар хьазыр зэхъум, ХъутIыжъ Кимэ IофышIэ купыр ыугъои, сиапэрэ къэтын ригъэдэIугъ. Шъыпкъэ, къэтыныр агу рихьыгъагъ ыкIи ащ нэужым са­штэнэу унашъо ашIыгъ.1979-рэ илъэсым гъэтхапэм и 1-м Адыгэ хэку радиом Iоф щысшIэнэу езгъэжьагъ.
ЩыIэныгъэм илъэныгъо зэфэшъхьаф­хэм япхыгъэу Адыгэ радиом отдел пчъагъэ иIагъ. Апэрэ илъэсхэм къэбарыкIэхэм ягъэхьазырын Къунчыкъо Iоф дешIэ. Ащ ыуж гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» мэкIожьышъ, Мырзэ Дзэпщ ычIыпIэ ехьэ ыкIи мэкъу-мэщым епхыгъэ къэтынхэм афагъазэ. Журналист ныбжьыкIэр мы лъэныкъом лъэшэу зыIэпещэ. Лэжьыгъэр къэзы­гъэкIырэ цIыфхэм аIокIэ, хэкум илъ къэбархэр къеугъоих ыкIи ахэр цIыфхэм алъегъэ­Iэсых.
Зэфэхьысыжь фэпшIымэ, Адыгэ радиом Къунчыкъо гъогу ин къыщикIугъ. Редактор къызэрыкIоу апэ аштэгъагъ, нэужым, иIофшIэн дэгъоу зэригъэцакIэ­рэм къы­хэкIэу, IэнэтIэ зэфэшъхьафхэр къыра­пэсыгъэх. Отделым ипащэу илъэс зау­лэрэ Iоф ышIагъ, редактор шъхьэ­Iагъ. 1993-рэ илъэсым зэхащэгъэ Адыгэ къэ­ралыгъо телерадиокомпанием ра­диомкIэ икъулыкъу итхьамэтагъ.
Ау мы пстэуми Къунчыкъо анахь лъэшэу къахигъэщырэр иIофшIэн гъогу зэрэрыразэр ары. ЦIыфэу Iоф зыди­шIагъэхэр егъэлъапIэх, ышъхьэкIэ къыдэхъугъэри шIомакIэп.
— Хэта непэ уикIэлэегъэджагъэхэу зыцIэ къепIон плъэ­кIыщтхэр?
— А илъэсхэм яшIогъэшхо къыса­гъэкIыгъ радиом итхьаматэ игуадзэу Дыхъу Хьисэрэ радиом иадыгэ отдел ипащэу Къуекъо Налбыйрэ. Игугъу къэс­шIынэу сыфай а илъэсхэм къэтынхэр эфирым къизгъахьэщтыгъэ редакторэу Хьанэхъу Адам.
Диктор цIэрыIоу Цурмыт Бибэрэ сэрырэ зы кабинет тызэдычIэсэу Iоф зэдэтшIагъ, радиокъэтын пчъагъэ нэбгыритIум зэдытеттхагъ.
СызIухьагъэм ыуж бэ темышIэу Бэгъ Сими тиIофшIэгъу хъугъагъ. Арырэ Къум­пIыл Светланэрэ илъэсыбэрэ Iоф адэс­шIагъ.
А уахътэм узгъэсэнэу щыIагъэр мэкIагъэп, ахэр IэпэIэсагъэх, щыIэныгъэми ясэнэхьати хэшIыкI куу афыряIагъ, япшъэрылъхэр тэрэзэу зэрагъэцэкIэщтхэм пылъыгъэх, къызэкIакIощтыгъэхэп.
— Сыд фэдэ мэхьана а лъэхъаным радиом иIагъэр?
— Сэ IофшIэныр зесэгъажьэм, ра­диом хэкум ищыIэныгъэ чIыпIэшхо щи­убытыщтыгъ. Ежь хэкур мыиныгъэми, ащ «радиоточка» зыфаIорэм фэдэу ми­нишъэм ехъу ращагъэу итыгъ. ЗэкIэ унагъохэм радиор яIагъ.
Тэ ар къыдэтлъытэзэ къэбархэр дгъэ­хьазырыщтыгъэх, тикъэтынхэм цIыфхэр къяжэщтыгъэх. Эфирым занкIэу къихьэщтыгъэх тидикторхэу Цурмыт Бибэ, Уайкъокъо Айдэмыр ыкIи Людима Пугачевар.
Радиом ащыгъум художественнэ-­музыкальнэ редакцие иIагъ. Тикъэтынхэм ахэтыгъэх тикомпозитор цIэрыIохэм яорэдхэу цIыфхэм якIасэ хъугъэхэр. Шэмбэт пэпчъ радиокъэтынэу «Шъуи­кIэсэ орэдхэр» къыдэкIыщтыгъ, ащ лэжьакIохэр тхьамэфэ ренэм къежэщтыгъэх. Орэд зэфэшъхьафхэм къакIэлъэIухэу цIыфхэм письмабэ къытфат­хыщтыгъ.
Спектаклэхэр радиомкIэ къэттыщты­гъэх, цIыфхэм языгъэпсэфыгъо уахътэ ахэр тедгъафэщтыгъэх ыкIи ягуапэу къядэIущтыгъэх.
А лъэхъаным радиом мэхьанэшхо иIагъ. Адыгэ хэкум икультури ащ чIыпIэ гъэнэфагъэ щиубытыщтыгъ.
Къунчыкъо Iоф зыщишIэгъэ лъэхъаным компьютерымрэ Интернетымрэ щыIа­гъэхэп. Ау щытми, радиом иIофышIэхэм амалэу яIэмкIэ къэбархэр псынкIэу къызIэкIагъахьэщтыгъэх.
Анахь хъугъэ-шIэгъэ инхэм ащыщэу Къунчыкъо ыгу къэкIыжьырэр 1982-рэ илъэсым Адыгэ хэкум ирадио иунэ къызэрэзэIуахыгъэр ары. Ар къалэу Мыекъуапэ иурамэу Жуковскэм ыцIэ зыхьырэм тет, джырэ лъэхъаным телевидениемрэ радиомрэ зэгъусэхэу щэлажьэх.
— Командировкэ тызыкIокIэ, лэ­жьэкIо цIыф къызэрыкIохэм заIудгъакIэщтыгъ, ягъэхъагъэхэм такъытегущыIэщтыгъ. Тикъэтынхэр зэфэшъхьафыгъэх. ЦIыфхэм ягухэлъхэр, яеплъыкIэхэр, ящыIакIэ зыфэдэр къыдэтлъытэзэ Iоф тшIэщтыгъ. ЗэкIэри дэгъоу зэтегъэпсы­хьэгъагъ. Нэужым, илъэсипшI фэдиз тешIагъэу, телевидениери къызэIуахыгъ. Ащыгъум титхьамэтагъэр КIэрэщэ Ас­лъанбэч. Охътэ кIэкIым къы­кIоцI шэп­хъэшIухэм адиштэу телевидениер зэхищэн ылъэкIыгъ, — къеIуатэ Къунчыкъо.
Журналист сэнэхьатыр къызэрэхихыгъэмкIэ Къунчыкъо зыкIи кIэгъожьыгъэп. Ар зэблихъунэуи ыгу къыригъэхьагъэп. Къуаджэм удэсэу журналист узэрэмыхъу­щтыр къыгурыIощтыгъ. Ащ пае къалэу Мыекъуапэ къэкIожьыгъ, мыщ унагъуи щишIагъ. Ежьыррэ ишъхьэгъусэу Нурет­рэ тIысыжьыгъэхэу загъэпсэфы. ЯкIалэу СултIан унагъо ышIагъ, хэбзэухъумэкIо къулыкъум ищыIэныгъэ рипхыгъ. Ащ сабыитIу иI, ахэр Къунчыкъо игуIэтыпIэх.
Гъомлэшк Байзэт.