Адыгэ литературэр нэмыкI лъэпкъ литературэхэм ягъэпшагъэмэ, ныбжьыкI, джыри илъэси 100 ныбжьым нэсыгъэп, ау щыIэ зыхъугъэм къыщыублагъэу литературэмкIэ мэхьанэ зиIэ лъэныкъохэу лъэпкъ-художественнэ, идейнэ-эстетическэ лъапсэхэр гъэпытэгъэнхэм ишъыпкъэу дэлажьэ.

ТхэкIо нахьыжъхэм ялъагъо рыкIуагъэх КъумпIыл Къадырбэч, Кощбэе Пщымафэ, Пэнэшъу Сэфэр, Къуекъо Налбый, Цуекъо Юныс, Бэгъ Нурбый, Нэхэе Руслъан, мыхэм анэмыкIхэри ыкIи я 60 — 90-рэ илъэсхэм адыгэ литературэм хахъо фашIыгъ. Непэ зыцIэ къетIо, тыгу къэдгъэкIыжьы тшIоигъор усэкIо-лирикэу Бэгъ Нурбый Нухьэ ыкъор ары.
ШэкIогъу мазэм и 18-м 1937-рэ илъэ­сым Теуцожь районым ит къуаджэу Нэчэрэзые ар къыщыхъугъ. Мыекъопэ мэкъумэщ техникумыр къыухи, колхозым зоотехникэу Iоф щишIагъ. 1959 – 1964-рэ илъэсхэм Н. Бэгъыр Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым истудентыгъ, ар къызеухым, Пэнэжьыкъое гурыт еджапIэм икIэлэегъэджагъ.
1967-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 1993-рэ илъэсым нэс хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» илитературнэ IофышIагъ, культурэмкIэ отделым ипэщагъ.
Аужырэ илъэсхэм Нурбый кIэлэцIыкIу журналэу «Жъогъобыным» иредактор шъхьэIагъ.
Ытхыхэрэр 1962-рэ илъэсым щегъэ­жьагъэу хиутыщтыгъэх. Нурбый адыгабзэкIэ усэ сборник пчъагъэ къыдигъэ­кIыгъ: «Хъярым пчъэр фыIусэхы», «Тыгъэпс», «Гъэбэжъу огъот», «Гъэтхэ нэплъэгъу», «Къошыныжъым итхыд», «ЧIыгум игупсэф», «ГъэшIэрэ тын».
ТхакIор зыщымыIэжь ужым, 1997-рэ илъэсым, иусэ-романэу «МэшIочIэ мыкIуас» зыфиIорэр, 2013-рэ илъэсым итхылъэу «СипщынэIап» усэхэр, поэмэхэр дэтхэу къытырадзагъ. «Къошыны­жъым итхыд» зыфиIорэр Адыгэ драмтеатрэм щагъэуцугъ.
Москва, тхылъ тедзапIэу «Современникым», урысыбзэкIэ иусэхэр зыдэт тхылъэу «Поле добра» къыщыдэкIыгъ. Бэгъым итворчествэ къоджэ еджапIэхэм, Адыгэ педучилищым ыкIи Адыгэ кIэлэ­егъэджэ институтым филологиемкIэ ифакультет егъэджэн программэм хэтэу ащызэрагъашIэщтыгъ. УсакIом илирикэ шъабэкIэ адыгэ литературэр ыгъэбаигъ.
Нурбый иныдэлъфыбзэ икIасэу ыкIи илъапIэу зэрэщытыр кIигъэтхъэу гуетыныгъэ ин хэлъэу, егугъоу тхэщтыгъ, адыгабзэр дэгъоу зэришIэрэр мыгъуащэу иусэ сатырхэм ар пщынэ макъэу ащы­жъынчыгъ. Лъэпкъ фольклорым илъэшыгъэ зэхишIэу, ащ инэшанэхэр зыхэлъ усэ-орэдхэри иIэх. Нурбый ипоэтическэ пычыгъо шъхьафитэу, занкIэу чыим къыдэкIы, ар зэхашIэу, адыгэ композиторхэм Н. Бэгъым иусэхэм ащыщхэр орэдышъом ралъхьагъэх.
Студентыгъо лъэхъаным тиадыгэ тхакIохэр, усакIохэр нахь тшIэнхэу хъу­гъагъэх, ахэр мэфэкI Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм япхыгъэу ныбжьыкIэхэм аIукIэщтыгъэх; тэри апэрэ курсыр къэтыухы зэхъум зыдгъэхьазыри тигруппэкIэ титхакIохэу КъумпIыл Къадырбэч, Нэхэе Руслъан, Бэгъ Нурбый пчыхьэзэхахьэу гъатхэм, дэхагъэм, цIыфыгъэм афэгъэ­хьыгъэу зэхэтщагъэм къедгъэблэгъагъэх. Ахэр кIэкIэу, IупкIэу зырызэу къэгущыIагъэх абзи яхабзи зэдиштэу; адыгэ пщынэр типшъашъэу Чэтыхъу Светэ къыгъэгущыIэу, къэшъо мэкъамэр зэригъэжъынчырэм ыгъэразэхэу тихьакIэ лъапIэхэри пчэгум къызэрихьэгъагъэхэр, яIэдэби, яIокIэ-шIыкIэхэм Iушыгъэ-IупкIагъэу ахэлъыгъэри тыгухэм ныбжьырэу къарынагъ. Тэ тилъэхъан адыгэ литературэм нахь зызиIэтыгъэ охътагъ, уса­кIохэм, тхакIохэм ятхылъыкIэу къыдэкIырэ пэпчъ тигуапэу тщэфыщтыгъ, тяджэщтыгъ, тагъэразэщтыгъ ыкIи тэри гупшысэкIэ амали, адыгэ гущыIэкIэ-шIыкIи нахь къытIэкIахьэщтыгъ.
Нурбый илъэс 30-рэ гупшысэр ылэ­жьыгъ, адыгэ литературэм бзэ къэбзэ шъэбэ дахэкIэ чIыпIэ гъэнэфагъэ щи­убытыгъ. Илирикэ зэфэдэу лъэпкъ нэ­хъоир хэгощагъ, гущыIэ фэбэ чъэп­хъы­гъэр иусэхэм, поэмэхэм ащэIорышIэ, УсакIор щэIэфэ хьалэлэу илъэпкъ фэусагъ.
Мамырыкъо Нуриет.