Адыгэ композиторэу, УФ-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу КIыргъ Юрэ къызыхъугъэр илъэс 85-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэхахьэ щы­Iагъ. Ащ кIэщакIо фэхъугъэр Лъэпкъ тхылъеджапIэр ары.

Iофтхьабзэм гухэлъэу иIагъэр лъэныкъуабэкIэ творческэ амал-кIочIэ лъэш зыхэлъ композиторэу, адыгэ музыкальнэ культурэр емызэщыжьэу зыгъэбаигъэ цIыф шIагъоу КIыргъ Юрэ ыцIэ ыкIи ишIушIагъэ цIыфхэм зэлъягъэшIэгъэныр ары.
Шъыпкъэ, Юрэ итворчествэ Адыгеим, Краснодар краим, Къыблэ федеральнэ шъолъырым ыкIи адыгэхэр зыщыпсэухэрэ IэкIыб къэралыгъохэм зэращызэлъа­шIэрэм щэч хэлъэп. Лъэпкъым илъэс пшIы пчъагъэм фэлэжьэрэ музыкантым, композиторым, артистым ежь къылэжьыгъэ щытхъум, ишIушIэгъэ ин ягугъу пшIыныр, лъэпкъ искусствэм ихьасэ мыпшъыжьэу зэрэщылажьэу, орэдыр гъусэшIоу иIэу, цIыфхэм чэфыгъо-гу­шIуагъо иорэдхэмкIэ, ипщынэ макъэкIэ зэраригъэгъотырэм пае «тхьауегъэпсэу» епIоныр епэсыгъ ыкIи бэшIагъэу къы­лэжьыгъ.
Юрэ орэд ыкIи мэкъэмэ 500-м нахьыбэм яавтор, ахэм ащыщхэр бэшIагъэу лъэпкъым ыгу нэсыпагъэхэу къаIох. Ахэм ащыщых: «Ситхьэркъо фыжь», «Хьалъэ­къуай», «Сэ сишIулъэгъум», «Шъукъеблагъ!».
Юрэ пасэу адыгэ музыкэ Iэмэ-псымэхэу къамылым ыкIи шыкIэпщынэм къаригъаIо хъугъагъэ. 1962-рэ илъэсым къызэIуахыгъэ Мыекъопэ музучилищым лъэпкъ Iэмэ-псымэхэмкIэ ифакультет щеджагъ, ар къызеухым, кIэлэцIыкIу музыкальнэ еджапIэм ыкIи культурэм и Унэу Тэхъутэмыкъуае дэтым Iоф ащи­шIагъ. 1968-м культурэмкIэ Краснодар дэт къэралыгъо институтым щеджагъ ыкIи къыухыгъ. Тэхъутэмыкъуае ыкIи ежь и Хьалъэкъуае орэдхэр афиусыгъэх.
Творческэ зэIукIэгъур къагъэбаигъ тхылъ къэгъэлъэгъонэу «С песней по жизни» зыфиIорэмрэ электроннэ лъэтегъэуцомрэ.
КIыргъ Юрэ имэфэкI фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэр дэгъоу зэрищагъ шIэныгъэлэжь-искусствоведэу, Адыгэ къэралыгъо университетым искусствэхэмкIэ и Институт ипрофессорэу Алла Соколовам.
Ар композиторым ищыIэныгъэ гъогу къытегущыIагъ. КIыргъым исабыигъо-­кIэлэцIыкIугъо анахь охътэ къинэу Хэгъэгу зэошхом илъэхъан зэрэтефагъэр, кIалэм ятэ зэошхом хэкIуади, янэ къинмыгъуаекIэ, уни тахъти ямыIэу, фэтэрхэм арысхэу къызэрахьыгъэр, ау ежь Тхьэм къыхилъхьэгъэ гукъэбзэ-нэфынагъэр орэд мэкъэ жъынчэу къызэрэхэкIыжьыгъэр ащ хигъэунэфыкIыгъ. Лирическэ орэд дэхабэм ямызакъоу, пьесэхэр, сюитэхэр, попуррихэр зэритхыгъэхэр, ахэм гушIуа­гъуи тхъагъуи Ю. КIыргъым зэрахигъуа­тэрэр Алла Соколовам кIигъэтхъыгъ. АКъУ-м искусствэхэмкIэ и Институт ще­джэхэрэ пшъашъэхэу Светлана Васнецовам Жэнэ Къырымызэ игущыIэхэм арылъ мэкъамэу «Кушъэ орэдыр» флейтэм къыригъэIуагъ. Анастасия Полищук скрипкэмкIэ Юрэ имэкъэмэ произведение дахэ кIыригъэщыгъ. Мыхэм адеджэрэ Мария Верниговам сэмэркъэу орэдэу «Хэта сэ сыздэкIощтыр?» зыфиIорэр къыIуагъ.
Орэдхэу «Адыгеим о урихьакIэмэ» ыкIи «Джыри зы бжыхьэ» зыфиIохэрэр кIыригъэщыгъ Ю. КIыргъым итворчествэ дэгъоу зышIэрэ Наталья Черновам.
Адыгеим имызакъоу, Краснодар краим ыкIи нэмыкI чIыпIэхэми ащашIэрэ КIыргъ Юрэ илирическэ орэдхэу «Къеблагъ Адыгеим!», «Тэхъутэмыкъуай», «Опсэу, сиадыгабз» зыфиIохэрэр мэкъэ лъэкIыхьэгъэ хьалэмэткIэ кIыригъэщыгъэх илъэс 11 зыныбжь кIэлэеджакIоу Бэрэтэрэ Заур. Ар кIэлэцIыкIуми, музыкальнэ зэчый ин зыхэлъышъ, Адыгеим ыцIэ зыIэтыщт ныбжьыкIэ хъущт. Заур ыни ыпи мэгушIо, ыпкъынэ-лынэ пэпчъ КIыргъ Юрэ иорэд мэкъамэхэм адэIорышIэ, къэшъокIо цIыкIу, шIыкIашIу ыкIи IорышI. Ежь КIыргъ Юрэ игуапэу къызэриIуагъэмкIэ, Бэрэтэрэ Заур къалэу Ростов-на-Дону щыкIогъэ музыкальнэ фестивалым хэлэжьагъ ыкIи ащ идышъэ лауреат хъугъэ. Заур цIыкIур орэдыIо къодыеп, ыгуи, ыпси искусствэм пэблэгъэ дэд, IокIэ-шIыкIэ шапхъи, мэкъэ лъэш гоIуи, гулъытэ дахи хэлъ.
Юрэ иусэу «Сянэ гупс» зыфиIорэм тхылъеджапIэм иIофышIэу Ацумыжъ Симэ къызэреджагъэр пстэуми агу нэсыгъ.
Творческэ зэIукIэгъум хэлэжьагъэх усакIоу, Юрэ ичIыпIэгъоу Н. Милиди, шIэныгъэлэжьэу, тхакIоу Къуекъо Асфар, нэмыкIхэри. ЗимэфэкI дахэ хэзгъэу­нэфыкIырэ КIыргъ Юрэ Асфар гущыIэ фабэхэмкIэ фэхъохъугъ, ежь зипэщэ Адыгеим ипрофессиональнэ литераторхэм я Союз ыцIэкIэ творческэ гъэхъэгъабэ зиIэ Юрэ Союзым зэраштагъэмкIэ тхы­лъыр ритыжьыгъ. ШIур зылэжьэу, орэдыр зигъусэу, ащ ыгъэнасыпышIоу, ныбжь дахэм къынэсыгъэ КIыргъ Юрэ псауныгъэ пытэрэ ыкIи творческэ гъэхъа­гъэ­хэмрэкIэ фэлъэIуагъэх.
Мамырыкъо Нуриет.