«Зы нэбгырэ ехъу къэтымыгъэнэжьми, ари кIэух дэгъу. Ешъуагъэу рулым IутIысхьэхэрэм зэрищыкIагъэм тетэу пшъэдэкIыжь ядгъэхьызэ тшIымэ, зы нэбгырэп, нэбгырабэ къэдгъэнэжьын тлъэкIыщт»
КъумпIыл Мурат

Ешъуагъэу рулым IутIыс­хьэхэрэм нахь Iофтхьэбзэ пхъа­шэхэр адызэ­рахьанхэу респуб­ликэм игъогухэм ящынэгъон­чъэнкIэ Комиссием изэхэсы­гъохэм ащыщ Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ ащыфишIыгъ.
ГухэкI нахь мышIэми, водителыбэ ешъуагъэу рулым зэрэ­IутIысхьэхэрэр непэкIэ гумэкIыгъошхоу щыт. Мафэ къэс мы лъэныкъом автоинспекторхэми, хэбзэ къулыкъушIэхэми Iоф дашIэ, хэ­кIыпIэ зэфэшъхьафхэм яусэх, ешъуа­гъэхэр къызэрэхагъэщыщтхэ шIыкIэхэр къагъотых. Ау пчъагъэхэм уагъэрэхьатынэу щытэп. Iофыгъом фэгъэхьыгъэу «Адыгэ макъэр» гущыIэгъу фэхъугъ гъогурыкIоныр щы­нэгъончъэнымкIэ Къэ­ралыгъо автоинспекцием и ГъэIоры­шIапIэу АР-м щыIэм пропагандэмкIэ иотдел ипащэу, полицием иполковникэу Бзэджэ­жъыкъо Мурат.
Пчъагъэхэр
АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ гъогуры­кIоныр щынэгъон­чъэнымкIэ и ГъэIорышIапIэ илъэсым имэзи­бгъу изэфэхьысыжьэу ышIы­гъэхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, Адыгеим игъогухэм хъугъэ-­шIэгъэ 284-рэ къате­хъухьагъ, ахэм нэбгырэ 38-рэ ахэкIодагъ, 317-мэ шъобжхэр афэхъугъэх. Зэхэубытагъэу къэпIон хъумэ, гъогухэм къатехъухьагъэр процент 14,7-кIэ нахь макIэ хъугъэ, хэкIодагъэхэр — процент 33,3-кIэ, шъобж хэзыхыгъэхэр процент 17,7-кIэ.
— А пчъагъэм щыщэу ешъуагъэу е медицинэ уплъэкIуныр зыкIунэу къемыуцолIагъэхэу (нэбгыри 4) автомобилыр зезыфэщтыгъэхэм апкъ къикIыкIэ гъогу хъугъэ-шIэгъэ 44-рэ агъэунэфыгъ. ИкIыгъэ илъэсым ебгъапшэмэ, ар проценти 2,2-кIэ нахь макIэ хъугъэ, ау пчъагъэм уигъэрэхьатынэу щытэп. Ахэм цIыфэу ахэкIодагъэр — 12, шъобжхэр хэзыхыгъэхэр — 42-рэ, — хигъэунэфыкIыгъ Бзэджэжъыкъо Мурат.
Хьыкум приставхэм я Федеральнэ къулыкъу и ГъэIорышIапIэу АР-м щыIэм къызэритыгъэмкIэ, мы илъэсыр къызи­хьагъэм къыщегъэжьагъэу уголовнэ Iоф мин 56,1-рэ къафаIэтыгъ, ахэм сомэ миллион 50,5-м ехъу тазырэу къара­гъэ­тыгъ. Ешъуагъэу рулым IутIысхьа­гъэхэм алъэныкъокIэ Iоф 300-м ехъумэ ахэплъа­гъэх, ащ щыщэу 50-м ехъурэр хьыкумым фагъэхьыгъ. Мэзи 9-м къыкIоцI сомэ миллион 40 фэдиз къара­гъэтыгъ, ешъуа­гъэу рулым зэрэIутIыс­хьэхэрэм епхыгъэу — сомэ миллиони 8,6-рэ, икIэрыкIэу ешъуагъэу къаубытыгъэхэм ащыщэу автомобиль 25-р хабзэм аIихыгъ.
Мафэ къэс тикъэралыгъо гъогу хъугъэ-шIэгъэ тхьамыкIагъохэр зэпымыоу щэхъух. КъыхэкIы цIыфхэр хэмыкIуа­дэхэу, ау нахьыбэрэмкIэ гухэкIышхохэм тарехьылIэ ыкIи ахэм лъапсэу афэ­хъурэр шъон пытэхэр зызэрахьылIэрэ нэуж машинэ рулым зэрэIутIысхьэхэрэр ары.
Мы лъэныкъомкIэ зекIорэ хэбзэгъэуцугъэхэр зэпымыоу агъэпхъашэх нахь мышIэми, зэхамыхырэм, амылъэгъурэм фэд е водителыбэ къаигъагъэкIэ арэущтэу зекIохэу къыпщагъэхъу. Ежьхэм ящыIэныгъэ зэрамыгъэлъапIэрэр сэ сшъхьэкIэ сшIогухэкIыжьэп, ау лажьэ зимыIэ цIыфыбэ зэрякIодылIэрэр гу­хэкIышху.
ПшъэдэкIыжьыр
Транспорт амалхэр ешъуагъэу зезыфэхэрэм алъэныкъокIэ Урысые Федерацием ихэбзэгъэуцугъэ фэгъэгъуныгъэхэр хэтхэп, ары пакIошъ, ахэр агъэ­лъэшых.
— Ешъуагъэу апэрэу къаубытырэм тазырэу сомэ мин 45-рэ ыкIи зефэнымкIэ фитыныгъэр илъэс 1,5 — 2-м нэсэу Iахы е административнэ хьапс чэщ-зымэфи 10 — 15-см нэсэу тыралъхьэ. ЯтIуа­нэрэу къызаубытыкIэ, пшъэдэкIыжьэу рагъэ­хьын алъэкIыщтыр зэфэшъхьаф: сыхьат 480-рэ IофшIэнхэр, е тазырэу сомэ мин 200 — 300, е илъэситIу хьапс. Ешъуагъэу автомобилыр зезыфэу къаубытыгъагъэхэу уголовнэ Iоф зытелъыгъэхэм икIэрыкIэу шапхъэхэр заукъокIэ, уголовнэ пшъэдэкIыжьым хэхъо, — къы­Iуагъ тигущыIэгъу.
Къиныгъохэр ащ щыухыгъэ хъухэрэп. Удостоверениер къыдэпхыжьын зыхъукIэ, теориемкIэ ушэтынхэр ГИБДД-м икIэрыкIэу щыптыжьыщтых. Тазырыр умытыжьымэ, фитыныгъэри бгъотыжьыщтэп. Арышъ, уешъуагъэу машинэр епфыжьэным ыпэкIэ угупшысэмэ нахь тэрэз.
Iофтхьабзэхэр
Адыгеим и Къэралыгъо автоинспекцие ешъуагъэхэм якъыхэгъэщынкIэ, ахэм япхыгъэ Iофыгъохэр дэгъэзыжьыгъэнхэмкIэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зэ­хещэх. Ахэм ащыщ пэшIорыгъэшъ Iоф­тхьабзэу «Ешъогъэ водителыр» зыфи­Iорэр.
— Мыр зэхэтщэным ыпэкIэ амал зэфэшъхьафхэр къызфэдгъэфедэхэзэ, цIыфхэм макъэ ятэгъэIу ар зэрэредгъэ­кIокIыщтымкIэ, тыздэщытыщт чIыпIэхэмкIэ. Мыщ къыхэтэгъэлажьэх общественникхэр, нахьыжъхэр, ныбжьыкIэхэр. Пшъэрылъ шъхьаIэу тиIэр ешъуагъэхэр къыхэдгъэщынхэр арэп, водительхэр нахьыбэу къэдгъэуцухэзэ, зефэнымкIэ шъон пытэхэм язэрарэу къакIорэр къа­фэтIотэныр ары. Рейдхэр тэ ткIуачIэкIэ ретэгъэкIокIых. Экипаж пчъагъэ зэ­хэтэу районхэм тэгъакIох, ешъуагъэхэм якъыхэгъэщын Iоф дэтэшIэ. Тызхэт илъэсым имэзибгъу пстэумкIи пэшIо­рыгъэшъ Iоф­тхьэбзэ 55-рэ ыкIи рейд 37-рэ зэхэтщагъ, ахэм яшIуагъэкIэ ешъуагъэу автомобилыр зезыфэщтыгъэ водитель 687-рэ къыхэдгъэщыгъ, ахэм ащыщэу нэбгырэ 65-р икIэрыкIэу къаубытыгъэх, — хигъэунэфыкIыгъ Бзэджэжъыкъо Мурат.
Щысэхэр
Адыгэ Республикэм игъогухэм ­ешъуагъэхэм ялажьэкIэ къатехъухьэгъэ авариехэм ащыщхэм ягугъу къэтшIын.
Чъэпыогъум и 14-м чэщым сыхьатыр 10-м ыныкъом Джэджэ районым ит станицэу Дондуковскэм гъогу хъугъэшIа­гъэ щыхъугъ. ПэшIорыгъэшъэу зэрагъэу­нэфыгъэмкIэ, кIэлэ ныбжьыкIитIур (зым — илъэс 20, адрэм — 21-рэ аныбжь) зэнэкъокъукIэ къызэдэчъагъэх. Зыр ешъуагъэу агъэунэфыгъ, адрэр ауплъэ­кIуным къеуцолIагъэп, зефэнымкIэ фи­тыныгъэ иIагъэп. КIэухыр — шъобжхэр хахыгъэх, тазырхэр атыралъхьагъ.
ШышъхьэIу мазэм Мыекъопэ районым ит станицэу Абадзехскэм щыщ хъулъфы­гъэ ешъуагъэм илъэсищ зыныбжь сабыир зыдыригъэтIысхьи, ечъэжьагъ. Автомобилыр фэмыгъэIорышIэжьэу дэчъэхи, зэпыригъэзагъ, шъобж хьылъэу тещагъэ­хэм апкъ къикIыкIэ ащ идунай ыхъо­жьыгъ. ИнасыпкIэ сабыир псаоу къэнагъ, ау шъобжышхохэр ащ тещагъэхэ хъугъэ.
Джащ фэдэу Теуцожь районым ит къуаджэу Аскъэлае щыщ хъулъфыгъэр ешъуагъэу автомобилыр зэрифэзэ, фэмыгъэIорышIэжьэу зэпыригъэзагъ ыкIи хэкIодагъ.
Щысэу къэпхьын плъэкIыщтыр бэ. Ау зэфэхьысыжьыр зы, грамми 100 нахь пIумыфагъэми, машинэр зепфэнэу щытэп. Ар хэукъоныгъэшху! О пшъхьэ имызакъоу, лажьэ зимыIэ цIыфэу къыо­кIодылIэщтхэм уягупшысэн фае. ТхьамыкIагъом хэтрэ цIыфи щерэухъум, пстэуми тызфэжъугъэсакъыжь!
Iэшъынэ Сусан.