Тэхъутэмыкъое районым иэкономикэ хахъо езы­гъэшIыхэрэм ащыщ хъыз­мэт­шIапIэу «Альянс» зы­фиIорэр. Мыщ фэдэ продукцие къэзышIэу Адыгеим ит зытIущым ар яз. 2021-рэ илъэсым имэкъуогъу мазэ къызэIуахи иIофшIэн ригъэжьагъ.

«Шоковая заморозка» зыфаIорэ шIыкIэр ары агъэфедэрэр. Температурэр 18-м щегъэжьагъэу 40-м нэсэу рагъэ­хышъ, охътэ кIэкIым хэтэрыкIхэр агъэщтых. Ар нэмыкI шIыкIэхэм зэрате-­
кIырэр гъомылапхъэм иклеткэхэм мыл кристалл инхэр акIоцIылъ зэримышIырэр ары. Ащ ишIуагъэкIэ иIэшIугъи, цIыфым ипсауныгъэкIэ шIуагъэ къэзытэу хэлъыхэри къызэтенэх.
— ХэтэрыкIхэмкIэ сатыу тшIынэу зитэхъухьэм, апэу тызэгупшысагъэр ахэр нахьыбэрэ зэрэщылъыщтхэ шIыкIэу дгъэфедэмэ хъущтыр ары. Ащ тетэу «шоковэ» гъэщтыкIэр къыхэтхыгъ, — къеIуатэ «Альянсым» ипащэу Хъурымэ Кимэ. — Адыгеими, тигъунэгъу шъо­лъырхэми хэтэрыкIхэр бэу къащагъэкIых, щыкIагъэ щыIэп, ау къэугъоигъакIэхэр зытетым тетхэу бэрэ пIыгъынхэр къин.

ХэтэрыкIэу агъэщтырэ пэпчъ шъхьа­фэу оборудование фагъэуцугъ. Ахэм IэкIыбым къыращыгъи, Урысыем къыщашIыгъи ахэт. Япродукцие зыщаIыгъыщт гъэучъыIалъэхэуи икъущтым
фэдиз яI. Ау ахэм япродукцие бэрэ ачIэлъырэп. КъыдагъэкIырэр Урысыем ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм ащыIуагъэкIы, IэкIыбым зыпари атIупщырэп.
— Типродукцие килограмм зырыз-тIурытIоу зэдэдгъапкIэрэп, — еIо хъызмэт­шIапIэм ипащэ. — ЩапIэхэми атетлъхьэрэп. КъызкIэлъэIугъэхэм елъытыгъэу килограмми 10 — 25-рэ дзыохэм, къэм­ланхэм е нэмыкI упаковкэу зы­фаехэм ащызэтэгъафэшъ, ятэщэ. ЩэфакIохэр мыщ къакIох.
ХэтэрыкI закъохэр ары агъэщтыхэрэр. Пхъэшъхьэ-мышъхьэхэр къызщыпщэфыщт­хэр нахь Iофэу щыт. Iэгъо-блэгъум на­хьыбэу къыщагъэкIырэр мыIэрысэр ары, адрэхэр нахь чыжьэу къипщынхэ фаеу мэхъу, ар федэщтэп. ЕтIани, а зыза­къом пае оборудование огъэуцукIэ хъурэп.
Хьарыхъу джэнчыр ары нахьыбэу агъэщтырэр. Кимэ къызэриIуагъэмкIэ, илъэс IофшIэгъур ащкIэ рагъажьэ. Ар шъофым къызыщаугъоирэм ыуж бэрэ щылъырэп, чыжьэу къипщын плъэкIыщтэп, анахьыбэу километрэ 200 ныIэп къызэрэпщэшъущтыр. Арышъ, гъунэгъу Краснодар краим ирай­онхэм къащащэфы.
Ащ ыуж къэбжъыем игъэщтын къыкIэлъэкIо. Ари чыжьэу къы­ращырэп, мыгъэ Адыгеим
ифермерхэм къащащэфыгъ, гъунэгъу краими къыращыгъ. ЕтIанэ баклажанымрэ щыбжьыимрэ, а зы уахътэм пIоми хъу­нэу, агъэщтых. Баклажанэу ящыкIагъэм фэдиз республикэм къыщагъэкIэу мэхъу, ау щэфакIохэр нахьыбэу къыкIэлъэ­Iухэмэ, Ростов ыкIи Астраханскэ хэкухэм къаращэуи къы­хэкIы. Щыбжьыир ежьхэм бэу зэрящыкIагъэм фэдэу Адыгеим къыщагъэкIырэп. Арышъ, мы зыцIэ къетIогъэ хэкухэм, Ставрополь краим нахьыбэу къа­ращы.

Щыбжьыим игъэщтын мыгъэ нахьыжьэу аухыгъ. ХабзэмкIэ, чъэпыогъум иапэрэ мэфипшI ыкIэм нэс пэлъых, ау мыгъэ мы хэтэрыкIым ыуж ит фермерхэр ом ыгъэохъугъэх, бэу ашIуигъэкIодыгъ. Ащ ыпкъ къи­кIэу, «Альянсым» ищыкIэгъэ щыбжьыим фэдиз къыщэфынэу ыгъотыгъэп.
Зы хэтэрыкI агъэщты пэпчъ цеххэр, оборудованиер агъэ­къэбзэжьых. Къэбэскъэ лъэпкъ­хэу «цветная», «броколли» зы­фаIохэрэм ягъэщтын чъэпы­огъу мазэм ыгузэгухэм рагъэ­жьагъ.
— «Цветной» зыфаIорэ къэ­бэскъэ лъэпкъыр тэ къэтэгъэкIы. Гектар 70-рэ мыгъэ тиI. Ащ нэ­мыкIэу, къытфагъэкIынышъ, къащытщэфыжьынэу мэ­къумэщ хъызмэтшIапIэхэм зэзэгъыныгъэхэр адэтшIыгъэх. Ахэми ащ фэдиз тфагъэтIыс­хьагъ. Броколлир гъунэгъу краим къыщытэщэфы, — къы­Iуагъ Кимэ.
Агъэщтынхэм ыпэкIэ хэтэ­рыкIхэр агъэкъабзэх, нэужым аужъорэпхъыхэрэри ахэтых, гущыIэм пае, хьарыхъу джэнчыр. Ар псыр кIагъахъозэ мызэу, мытIоу зэрагъэкъабзэрэм имызакъоу, градус 95-м нэсэу къэжъогъэ псым халъхьэшъ, цIыфым зиягъэ езгъэкIынэу хэлъыр хагъэкIы. Ащ тетэу агъэхьазырых щыбжьыири, къэ­баскъэхэри, картофыри. Къэбжъыемрэ баклажанымрэ псы гъэжъуагъэр «якIасэпышъ», дэгъоу агъэкъабзэхэшъ, агъэщтых.
Зы сыхьатым, гущыIэм пае, хьарыхъу джэнч тонних агъэщтын амал яI. Адрэхэм ягъэ­пшагъэмэ, ащ нахь макIэу
Iоф къыпыкIэу еIо Кимэ. Ары нахьыбэуи зыкIагъэщтышъурэр. Къэбжъыем, баклажаным, щыбжьыим псыбэ зэракIэтым ыпкъ къикIэу, нахьыбэу Iоф къапэкIы. Арышъ, зы сыхьатым ащ фэдэ хэтэрыкIэу тони 4 — 4,5-рэ агъэщты.
Непэ мы хъызмэтшIапIэм IофшIэпIэ чIыпIэ 45-рэ къеты. Ар илъэс псаум Iоф щызышIэрэр ары. ХэтэрыкIхэр нахьыбэу къызщагъэкIырэ уахътэм джыри ащ къыщымыкIэу къырагъэблагъэ.
Къэбэскъэ лъэпкъхэм ямызакъоу, нэмыкIэу агъэщтыхэрэри ежьхэм къагъэкIынхэми егупшысэх, ау ар къызэрыкIоп. ХэтэрыкIхэм псыр бэу ящыкIагъ, ар акIэмыгъахъомэ, къэ­хъущтхэп. Арышъ, псым пэблагъэу щылъхэу, нэмыкIэу хэтэ­рыкIхэм ящыкIэгъэ микроэле­ментхэри икъоу ахэлъхэу чIыгухэр ящыкIагъэх. Ахэр гъотыгъошIухэп.
ХэтэрыкIхэр зы чIыпIэм къы­щыпщэфынхэшъ, ауасэ хэгъэ­хъуагъэу нэмыкI горэм щыпщэжьыныр нахь IэшIэх. Ащ фэдэ гъогу псынкIэ рыкIуагъэхэп
мы хъызмэтшIапIэр зыгъэпсыгъэхэр. Арышъ, агъэщтыщтыр къагъэкIынэу егупшысэхэмэ, ари зэрэзэпагъэфэшъущтым Iо хэлъэп. Ягухэлъхэр къадэхъунхэу тафэлъаIо.
ХЪУТ Нэфсэт.