Мыгъэ илъэс 15 мэхъу чъэпыогъум иаужырэ бэрэскэшхо ветераным и Мафэ Адыгеим зыщыхагъэунэфыкIырэр. Ащ ипэгъокIэу «Адыгэ макъэр» гущыIэгъу фэхъугъ Кощхьэблэ районым щыпсэурэ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранэу ГуашIэ Байзэт.

ТигущыIэгъу ичIыгу гупсэ къыухъумэныр, Урысыешхом ихэхъоныгъэ иIахьышIу хилъхьаныр зипшъэрылъэу зылъытэрэ, зигущыIэхэм пытэу атет цIыф. Дзэ операцием хэлэжьэнэу зэрэхъугъэр, ащ щэIэфэ зыфэгъэзэгъагъэр, зэкъош ныбджэгъуныгъэм ар къатедгъэгущыIагъ.
МэфэкIым ипшъэрылъыр
Мыр АР-м иветеранхэм я Совет игукъэкIыкIэ 2010-рэ илъэсым агъэнэфагъ. ОшIэ-дэмышIагъэ хэлъэу а мэфэкIыр мэфэпчъым хагъэхьагъэп. Советым хэтхэм зэралъытэрэмкIэ, дзэм, IофшIэным, нэмыкI лъэныкъохэм яветеранхэм ягъэхъагъэхэм, республикэм ихэхъоныгъэ яIахьышIу зэрэхалъхьэрэм ягугъу тшIыныр япэсыгъ. Илъэс къэс сыд фэдэрэ купи хэхьэрэ ветераным къы­лэжьыгъэ щытхъур республикэм щыфаIо. Ащ фэдэ мэфэкIым джыри зэ къегъэлъагъо Адыгеим ветеранхэм лъэшэу анаIэ зэращытырагъэтырэр, шъхьэкIафэ зэрафашIырэр. Ветеранхэм ялIыхъужъны­гъэ, япытагъэ, щыIэныгъэр шIу зэралъэ­гъурэм лIэужыбэхэм щысэ тырахы. Ахэм ягъэсэпэтхыдэхэм акIэдэIукIых, ныбжьыкIэхэм япIун чанэу хэлажьэх.
ДзэкъулыкъушIэм игъогу
Байзэт къуаджэу Фэдз къыщыхъугъ. Гурыт еджапIэм ыуж Лабинскэ медицинэ колледжым фельдшерэу щеджагъ. ЫныбжьыкIэ къытефэрэ дзэ къулыкъур Урысыем ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ и Министерствэ идзэ частэу Московскэ хэкум ит къалэу Ногинскэ дэтым щихьыгъ. 2016-рэ илъэсым ар зэзэгъыныгъэм кIатхи, дзэ частьхэм ащыщ иоперативнэ ротэ къулыкъур щыригъэжьагъ. Илъэ­сищ фэдизрэ ащ хэтыгъэу нэмыкI лъэныкъом зигъэзэнэу хъугъэ.
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зырагъажьэм апэу кIуагъэхэм ар ащыщыгъ. Херсон лъэныкъом гъэзагъэу сержантым идзэ пшъэрылъхэр Iоныгъо мазэм нэс ыгъэцэкIагъэх. Ахэм ар шъхьэихыгъэу къатегущыIэнэу мыхъу­рэми, ихэгъэгу къызэриухъумагъэм рэгушхо.
— Гъэхъэгъэшхо сшIыгъэуи, сылIыхъу­жъэуи слъытэрэп, ау зыщищыкIэгъэ уахътэм си Хэгъэгу къэсыухъумэн зэрэ­слъэкIыгъэм сырэгушхо, — еIо Байзэт.
ТигущыIэгъу апэрэ мафэхэм гукъэ­кIыжь гъэнэфагъэхэр ригъэшIыгъэх. Зэон Iофым кIэрахъохэм анахьи, ошъогу кIуачIэхэр зэрэщагъэфедэхэрэм къы­хэкIыкIэ Iоф мыпсынкIэ зэрэIууцуагъэхэр ащ къыгурыIуагъ.
— ТшIэщтыр икъоу зэрэтымышIэрэм къыхэкIыкIэ апэрэ уахътэр къин дэдагъ. Сыд фэдизэу дзэкъулыкъушIэу ущытыгъэми, щэрыонми, нэмыкI лъэныкъохэми уафэхьазырэу къыпшIошIыми, мамыр щыIакIэм егъашIэм ухэтыгъэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием узыхафэкIэ, лъэшэу зэрэзэтекIыхэрэр къыбгурэIо. ЩыIэныгъэ къызэрыкIом щэрыуакIэ щызэбгъашIэрэм фэдэп ар, мыщ зи къыщыппэуцужьырэп, ау адырабгъум пыир пхъашэу щыт. Къыхэзгъэщымэ сшIоигъор, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ опера­цием зэкIэри щызэфэдэх. Мыщ щыIэхэп цIэр, лъэкъуацIэр, ятацIэр, званиер, лъэпкъ зэхэдзыр. ЗэкIэри зэкъошхэу, афэлъэкIыщтымкIэ зэдеIэжьхэзэ нацизмэм пэуцужьых. Ары сэри цIэ тедзэу «Француз» зыкIысиIагъэр, — еIо Байзэт.
Уасэ фишIэу
Ветеранхэм япхыгъэ мэфэкI пстэуми, а щытхъуцIэр къэзылэжьыгъэ нэбгырэ пэпчъ шъхьащэ ыкIи уасэ афешIы тигущыIэгъу. Икъош дзэкIолIхэм ялIыхъужъныгъэ ыкIи япытагъэ мыр итамыгъэу елъытэ.
— Щынагъом ыпашъхьэ къызэкIэмыкIохэу непэ зидзэ пшъэрылъхэр зыгъэцакIэхэрэм щытхъур адэжь. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зыщырагъэжьэгъэ апэрэ мафэхэм анахьи, джы ти­ухъумакIохэм дзэ гушхоныгъэр, патриотизмагъэр лъэшэу къахэщыхэ хъугъэ. Теубытэгъэ пытэ ахэлъэу япшъэрылъхэр агъэцакIэх. Арышъ, ахэм ягугъу тшIы зэпытыгъэми лые мыхъунэу къысшIошIы, — хигъэунэфыкIыгъ ветераным.
Къэралыгъо IэпыIэгъур, патриотическэ пIуныгъэр
ГуашIэ Байзэт зэрифэшъуашэу мамыр щыIакIэм зыкъыщигъотыгъ, ар чIыгулэжьыным пылъ. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэу запасым щыIэхэм мэкъумэщ хъызмэтым ылъэныкъокIэ ябизнес зырагъэушъомбгъуным фытегъэпсыхьэгъэ грантэу «Агромотиватор» зыфиIорэр бэмышIэу ащ къыратыгъ. Дзэ операцием хэлэжьагъэхэр мамыр щыIакIэм зыкъыхагъотэным, ежь яунэе Iоф лъагъэкIотэным ар фэIорышIэ. ТигущыIэгъу илъэс пчъагъэ хъугъэу лэжьыгъэ къэгъэкIыным пылъ ыкIи а Iофым нахь зыригъэушъомбгъун гухэлъ иIагъ. АщкIэ къэралыгъо IэпыIэгъур джы амалышIу хъугъэ.
— Сэ анахьэу сызфэгъэзагъэр чIыгулэжьыныр ары. Грантэу сомэ миллиони 4 къысатыгъ, ар сиIоф зиушъом­бгъунымкIэ амалышIу сфэхъущт. ЧIыгу гектари 10 фэдиз бэджэндэу сIыгъыгъ, джы амал зэриIэкIэ ащ хэзгъэхъон гухэлъ сиI. Мы уахътэ ехъулIэу трактор, культиватор, сатырхэм азыфагу зэрагъэушъэбырэр ыкIи хэушъхьафыкIыгъэ мэкъумэщ машинэу «Пресс-подборщик» зыфаIорэр а ахъщэм къырысщэфыгъэх, — къеIуатэ Байзэт.
Ветераным мы къэралыгъо IэпыIэ­гъур ыгъэпсыныр къин къыщыхъун шIошIыгъ, ау Iофыр псынкIэу зэрэзэшIуихыгъэм рыраз. Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ищыкIэгъэ тхьапэхэр зэкIэ шъолъыр къэралыгъо фондэу «Хэгъэгум иухъума­кIохэр» зыфиIорэм икъутамэу Кощхьэб­лэ районым щыIэм икоординаторэу Кобл Заремэ къыфигъэхьазырыгъэх. АщкIэ лъэшэу фондми, ащ иIофышIи Байзэт афэраз.
ТигущыIэгъу ежь иунэе Iоф зэригъэцакIэрэм имызакъоу, ныбжьыкIэхэм ядзэ патриотическэ пIуныгъи хэлажьэ. Кощ­хьэблэ районым лIыхъужъныгъэм исыхьатхэу, зэIукIэгъухэу еджакIохэм афызэхащэхэрэм ар ахэлажьэ.
— КIэлэцIыкIухэмкIэ анахь шъхьаIэр щысэхэр нэрылъэгъоу ябгъэлъэгъухэзэ, лIыхъужъныгъэм, уи Хэгъэгу шIу плъэгъуным ямэхьанэ зэхябгъэшIыкIыныр ары. Ащ къикIырэп шIокI имыIэу зэзэгъыныгъэм кIэтхэнхэшъ, яхэгъэгу къаухъумэныр. Аныбжь елъытыгъэу ахэм язекIокIэ-шIыкIэхэр тэрэзынхэу, дэгъоу еджэнхэу, янэ-ятэхэм ядэIунхэу зэрэщытыр къафэсэIуатэ. «ЛIыхъужъэу къэ­хъухэрэп, лIыхъужъ мэхъух нахь» зыфиIорэ гущыIэхэм ялъэшыгъэ ахэм агурэтэгъаIо. Мыщ фэдэ зэIукIэгъум анахьэу унаIэ зытебгъэтынэу щытыр хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зыкIырагъэжьагъэр къызэрыкIо Iофэу зэрэщымытыр агурыбгъэIоным, къыткIэ­хъухьэхэрэм неущрэ мафэм яцыхьэ телъэу, мамыр щыIакIэ яIэу псэунхэм афэшI. Джащ фэдэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием фэгъэхьыгъэ къэбар нэпцIэу зэтыраIотыкIыхэрэм емыдэIунхэм фэшI шъыпкъэр къафэпIотэн фае, — хигъэунэфыкIыгъ ГуашIэ Байзэт.
Тиветеранхэу мамыр щыIакIэ тиIэным фэбэнэгъахэм зэкIэми щытхъур адэжь, лIыхъужъныгъэу, лIыгъэу зэрахьагъэм шъхьащэ афэтэшIы! ТигущыIэгъу фэдэхэу мамыр щыIакIэм чIыпIэ гъэнэфагъэ щызыубытын зылъэкIыгъэхэм, щыIэныгъэм зишIуагъэ къыщызгъакIохэрэм тарэгушхо.
Iэшъынэ Сусан.