Top.Mail.Ru

Къулыкъу пстэури зэрепхы

Ветераным и Мафэ заом, IофшIэным, УIэшыгъэ КIуа­чIэхэм, ухъумэкIо къулыкъухэм ялIыкIохэр зэрепхых. Ти­хэгъэгу ыкIи Адыгеир къэухъумэгъэнхэм, хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным зиIахь хэзылъхьагъэхэм ар ямаф. Мыгъэ шъолъыр мэфэкIыр япшIыкIутфэнэрэу хагъэунэфыкIы.

Заом иветеран ыбгъэгу хэлъ бгъэхалъхьэмэ къагъэлъагъо лIыгъэ зэрихьэзэ Хэгъэгур къызэриухъумагъэр, илъэсипшI пчъагъэхэм къакIоцI икъэралыгъо ыгу етыгъэу зэрэфэлэжьагъэр.
Чъэпыогъум иаужырэ бэрэскэшхо мы мэфэкIыр хагъэунэфыкIынэу сыдми къыхахыгъэп, хабзэ зэрэхъугъэу, УIэшы­гъэ КIуачIэхэм яветеранхэм язэIукIэ а мафэр щырагъэкIокIы. Ащ зэфэхьысыжьхэр щашIых ыкIи пшъэрылъхэр ща­гъэнафэх.
Непэрэ мафэм ветераныбэ республикэм щэлажьэ, IэпэIэсэныгъэу аIэ­кIэлъымкIэ ауж къикIырэ лIэужхэм зэрадэгощэщтхэм пылъых. Хэгъэгу зэо­шхом иветеранхэм ныбжьыкIэмэ япатриотическэ пIуныгъэ яIахьышхо халъхьэ. Мы мэфэкIыр ахэм нахь афэгъэшъошагъ.
Хэгъэгу зэошхом иветеранхэм, бэ­гъашIэхэм тыгу къыддеIэу тафэгушIо. ЗэкIэмкIи Адыгэ Республикэм ащ фэдэу нэбгырэ 16 къинэжьыгъэр.
ТекIоныгъэм ия 80-рэ илъэс зыщыхэдгъэунэфыкIырэ уахътэм къыхэтымыгъэ­щын тлъэкIыщтхэп тиве­теран лъапIэхэу фашист техакIомэ апэуцужьхэзэ ти ­Хэгъэгу къэзгъэгъунагъэхэр. Адыгеим щыщ нэбгырэ 58-рэ Советскэ Союзым и ЛIыхъужъ.
Адыгеир пыим зештэм, ащ ебэны­гъэхэм ацIэхэри тщыгъупшэхэрэп. Ахэм ащыщыгъэх подпольнэ гупчэм ыкIи партизан движением япащэу щытыгъэ Цуамыкъо А., Шэуджэн партизан отрядым ипартизанэу Тыу Амин, «Лъэпкъ лъышIэжьыр» зыфиIорэ отрядым ипартизанхэу С. Козловыр, В. Чукановыр, партизанмэ яразведчицэхэу ЛIыбзыу Аслъанкоз ыкIи Наталья Сжужавар, под­польщикыгъэхэу Къоджэ Хьалымэт ыкIи В. Калининыр, Чэсэбый П., Яхъу­лIэ С., П. Марченкэр ыкIи Теуцожь М., кIэ­лэеджэкIо-лIыхъужъэу Женя Поповыр, нэмыкIхэр.
Хэгъэгу зэошхом илъэхъан тирес­публикэ щыщхэм лIыгъэу зэрахьагъэр къэзыушыхьатырэ хъугъэ-шIэгъабэ джыри гъэунэфыгъэх. ГущыIэм пае, дзэкIолI къызэрыкIоу Бырсыр Махьмуд
изэо илъэсхэм тынаIэ атетыдзэн. Апэрэ мафэхэм къащегъэжьагъэу ар фронтым Iухьэгъагъ, а I-рэ Украинскэ фронтым щызаощтыгъ. Махьмудэ 1908-рэ илъэсым къуаджэу Хьакурынэхьаблэ къыщыхъугъ. Хэгъэгу зэошхом иорденэу апэрэ шъуашэ зиIэр, медалэу «За Отвагу» зыфиIорэр къыфагъэшъошагъэх. Махьмуд диным пылъыгъ. Хьакурынэхьаблэ мэщытыкIэу щашIыгъэм ащ ыцIэ фаусыгъ.
Партием и Адыгэ хэку комитет иапэрэ секретарэу Бэрзэдж Нухьэ чылэм зэ­IукIэ зыщызэхищэрэм апэдэдэ гущыIэр зыфигъэшъуашэщтыгъэр Бырсыр Махьмуд ары.
Ащ икIалэу Батырбый Махьмудэ ­ыкъом ятэ къыфиIотэжьыгъагъэр ыгу къэкIыжьы: унашъо къыфашIыгъагъ шы Iэхъогъур Венгрием къырифыни, Советскэ Союзым къыфынэу. Ар МахьмудэкIэ пшъэрылъ къинэу щытыгъ. ДзэкIолI нэбгырэ заулэ нахь ыIэ къыралъхьэ­гъагъэп. Бырсыр Махьмудэ дзэ унашъом игъэцэкIэн мэзэ заулэрэ пы­лъыгъ, ау шыхэр чIыпIэу къыфагъэнэфагъэм нигъэсыгъэх, зы шъхьи ахигъэзыгъэп. Советскэ Союзым ихъызмэт къэIэтыжьыгъэнымкIэ шыхэр IэпыIэгъушIугъэх.
Хэгъэгу зэошхом илъэхъан транспорт папкIэу шыхэр агъэфедэщтыгъэх. Ахэр Iэрыфэгъугъэх, гъогу зыдэщымыIэми пхырыкIыщтыгъэх, гъэстыныпхъи ящыкIэгъагъэп. Адэ, заом илъэхъан гъэ­стыныпхъэри афимыкъоу хъущтыгъ. ШыхэмкIэ топыщэхэр, щэхэр, лагъымэхэр фронтым къыIуащэщтыгъэх, уIагъэхэр медсанбатым ащэнхэмкIи яIэпыIэгъугъэх. Шымэ атесхэу разведкэм кIо­щтыгъэх.
ПартизанхэмкIи шыхэм мэхьанэшхо яIагъ. Ахэм атетIысхьэгъэ партизанхэм ятеплъэ фэшъхьаф шъыпкъэ хъущтыгъ, пыир зэхэзгъэтэкъощт дзэкIолI пхъа­шэхэу къэлъагъощтыгъэх. Кавалериер хэмытэу тидзэкIолIхэр ыпэкIэ илъыщтыгъэхэп. Апэрэ советскэ контрнаступ­лениеу Ельнэм дэжь щыкIуагъэм советскэ шыухэр ары нэмыц IэпэчIэгъэнэ дзэхэр зэтезыIэжагъэхэр. Кущевскоим дэжь щыкIогъэ зэошхом Адыгэ кавалерийскэ полкым фашистхэм кIаригъэт­хъугъагъ.
Хэгъэгу зэошхом илъэхъан лIыхъужъныгъэ зезыхьэгъэ дзэкIолI пэпчъ тшъхьэ фэтэуфэ. Махьмуд Рухъо ыкъом икъоджэ гупсэ къызигъэзэжьыгъэр 1946-рэ илъэсыр ары.
Чъэпыогъу — мы мазэм мамыр­ныгъэ къытфыдэзыхыгъэмэ джыри зэ рэзэныгъэ гущыIэхэр апэтэгъохых. Мы уахътэм зэо кIыбым щыIагъэхэу ТекIоныгъэм икъыдэхын зиIахьышхо хэзылъхьагъэхэр тыгу къэтэгъэкIыжьых, ахэм ящыIэныгъэ гъогу лIэуж пчъагъэхэмкIэ щысэтехыпI.
Адыгеим иветеранхэу лъытэныгъэ зыфэсшIыхэрэр, сыгу къыздеIэу сышъу­фэгушIо! Непэ шъуимэфэкI, шъуигъэ­хъагъэхэм, Iофэу жъугъэцэкIагъэм, хэ­гъэгум шъузэрэфэлэжьагъэм уасэ къызщыфашIырэ маф. Псауныгъэ пытэ шъуиIэу, шъуиунагъохэм насып ыкIи рэхьатныгъэ арылъэу бэрэ Тхьэм шъущегъаI!
Иван Бормотов.
Адыгэ Республикэм иветеранхэм
я Совет итхьаматэ игуадз.