Лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэ къашъом ыбзэкIэ къэзыгъэлъэ­гъорэ АР-м икъэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсым» исолистэу Къонэ Мыхьамэт «Адыгэ макъэм» ихьакIэщ къедгъэблэгъагъ. Ащ гъэхъагъэу ышIыгъэхэм апае «Адыгэ Респуб­ликэм изаслуженнэ артист» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ.

Лъэпкъ къашъом гъунэ имыIэу зы­лъытэрэ Къонэ Мыхьамэт артист нэшанэхэр фэlэпэlасэу егъэфедэх, къа­шъом хэлъ гупшысэр къыплъегъэlэсы, нэгушlоу пчэгум щэуджы. 1995-рэ илъэсым Къэ­рэщэе-Черкесым ит къуаджэу Эрсакон къыщыхъугъ. АКъУ-м и Мыекъопэ гуманитар-техническэ колледж программист сэнэхьатыр щызэригъэгъотыгъ. Къашъом гухахъо зэрэхигъуатэрэр къызыгурэIом, ищыIэныгъэ ащ рипхынэу рихъухьагъ. КультурэмкIэ ыкIи искусствэмкIэ Пшызэ къэралыгъо университетым хореографиемкIэ ифакультет къыухыгъ.
Къашъо пэпчъ псэ къыпигъэкIэным мэхьанэ ритызэ, шIыкIэшIухэр къыгъотыхэзэ, Мыхьамэт сценэм илъэсыбэм щэлажьэ. КъэшъуакIом къыIомэ шIои­гъор инэплъэгъукIэ къеплъыхэрэм агурегъаIо, лъапэкIэ зэрэуцурэр искусствэ шъхьаф, орэдышъоу жъынчырэм дыригъаштэзэ хъугъэ-шIагъэр къашъом къыщызэIуихын елъэкIы. Жьыр кIэтэу зэрэуджырэм лъэпкъ шIэжьыр къеIэты. Къонэ Мыхьа­мэт къашъор ылъ хэлъ, ыпсэ щыщ.

— Сыдэущтэу уисэнэхьат ­укъыфэкIуагъа?
— Адыгэ къэралыгъо университетым сыщеджэзэ ансамблэу «Нартым» къэшъоныр щысыублагъ. Купым сыригъусэу Урысыем ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм, IэкIыб хэгъэгухэу Италием, Австрием, Тыр­куем ыкIи нэмыкIхэм сащыIагъ. 2013-рэ илъэ­сым къалэу Ульяновскэ щыкIогъэ «Урысые студенческэ гъатхэм» текIоныгъэ къыщыдэсхыгъ. Адыгэ лъэпкъ къашъоу «Ислъамыер» ащ къыщысшIыгъ. Олимпийскэ джэгунхэу Шъачэ щыкIуагъэм «Нартыр» рагъэблагъи тыкъыщышъуагъ, ащыгъум «Налмэсым» ипащэу Хъоджэе Аслъан ыгу сырихьи къыскIэрыхьагъ, ансамблым сыкъыщышъонэу сыригъэ­блэгъагъ. Ар сэркIэ насыпыгъэу слъытагъэ. Зы такъикъ закъокIэ семыджэнджэшэу ансамблым сыщылэжьэнэу сыублагъ.
— Мыхьамэт, непэрэ мафэмкIэ Адыгеим иансамблэ анахь дэ­гъум урикъэшъуакIу. Ащ ущы­лэжьэныр къина?
— Тисэнэхьат шэныр епсыхьэ е ­екъутэ. Сценэм дахэу утетыныр, мэ­къамэу укъыздашъорэр упкъынэ-лынэкIэ тэрэзэу зыхэпшIэныр тисэнэхьаткIэ мэ­хьанэшхо зиIэ лъэныкъох. ЦIыфым тхакIи еджакIи ебгъэшIэшъущт, ау къэшъуакIэм иамалхэр зыхэмылъым хэплъхьан плъэкIыщтэп. Арышъ, къэшъуакIэ зышIэрэ пстэури «Налмэсым» аштэрэп.
— Бзэр — лъэпкъым ыпс. Къа­шъор — лъэпкъым ишэн-хабз. О сыдэущтэу плъытэра?
— Бзэ зимыIэжь лъэпкъыр кIоды­жьыщт. Зикъашъо къызэтезыгъэнагъэм ихабзэ лъагэу ыIэтыщт. Адыгэхэм ятарихъ, якультурэ сценэм къыщагъэлъэгъоным артистхэр фэлажьэх. Лъэпкъым икъашъо гъашIэм, лъэпкъым ихабзэ къапкъырэкIых ыкIи гум лъэIэсых. Къа­шъор апэ гум къыщежьэ, етIанэ лъа­къор гъусэ къыфэхъу.
— Непэрэ адыгэ къашъохэр сыд фэдэха? Ижъырэ лъэпкъ къа­шъом пэчыжьэха?
— Непэрэ къашъохэри дахэх, ау ижъырэ къашъом нахь купкI иI. Ижъырэ адыгэ къашъохэм адыгэ лъэпкъым икультурэ, ишэн-хабзэхэм нэIуасэ уафа­шIы. Тэ типшъэрылъыр ижъырэ къашъор къэдгъотыжьыныр, «теIэзэжьыныр», нэужым сценэм къытетхьаныр ары.
А къэшъо ямышIыкIэхэр адыгэ лъэпкъым зэриехэр лIэужыкIэм гурыдгъэIон фае. Илъэс 200-кIэ узэкIэIэбэжьмэ лъэп­къым къыхэкIыгъэ ижъырэ къа­шъохэу «Щырыщ зэфакIу», сэмэркъэу джэгукIэ къашъоу «Къэшъокъуанч», ны­сэм илэгъунэ къыщашIыщтыгъэ «Лэгъунэ къашъу» зыфиIохэрэр гъэшIэгъон дэдэу гъэпсыгъэх. Ахэр непэ «Налмэсым» сценэм къытырихьажьыгъэх.
— Къашъом ыбзэ хэушъхьа­фыкIыгъэу бэмэ алъытэ. О сыд фэдэ еплъыкIа фыуиIэр?
— Къашъом ыбзэ лъэшы. Хъулъфыгъэм бзылъфыгъэр ыгу рехьымэ дэмыгущыIэу ишIулъэгъу къашъом къыщыриIотыкIын ылъэкIыщт.
— Адыгэ шъуашэр зыщыплъэныр уикIаса?
— Адыгэм ыцIэ зыIэтырэр шъуашэр ары. Ар сценэм ифэшъуашэу къытеп-
хьан фае. Лъэпкъ шъуашэр тыгъуасэмрэ неущымрэ ялъэмыджэу сэлъытэ. Ар лIэужхэм къаухъумэн фае.
— УищыIэныгъэ «Налмэсым» сыд фэдэ чIыпIа щиубытырэр?
— «Налмэсым» сищыIэныгъэ чIыпIэшхо щеубыты. Ар дунэе культурэм щашIэ, осэ ин къыфашIы. Ащ зэхищэрэ къэгъэлъэгъонхэр цIыф зэхэхьапIэу, ныбжьыкIэ гъэсапIэу, цIыф зэфыщытыкIэхэм якъэгъэлъэгъуапIэу щыт. Лъэпкъым зэригъэуIугъэ культурэр къа­шъом ыбзэкIэ «Налмэсым» къыре­гъэлъэгъукIы, ар бэмэ къызэрашIошIэу псынкIэп. Ау сицIыкIугъом сызкIэхъо­псыщтыгъэ ансамблым икъашъохэр непэ сценэшхом къызэрэщысшIыхэрэр сэркIэ насыпыгъ.
— Анахь уигъэхъагъэхэм ащыщэу сыда джыри плъытэрэр?
— АКъУ-м иансамблэу «Нартым» къэшъоныр щысыублагъэми, джы непэ ащ икъэшъуакIохэр сэгъасэх.
— Мыхьамэт, «АР-м изаслуженнэ артист» зыфиIорэ цIэр къызыпфагъэшъуашэм сыда угукIэ зэхэпшIагъэр?
— Сигопагъ сиIофшIагъэ уасэ къызэрэфашIыгъэр, силIакъо къызэрэсымыгъэукIытэжьыгъэм сырэгушхо. Илъэсыбэрэ мы цIэ лъапIэм сыкъыфэкIуагъ.
— Джэгу зэхахьэу Мыекъуапэ щызэхащэхэрэм сыд фэдэ еплъы­кIа афыуиIэр?
— Джэгу пчыхьэзэхахьэхэм язэхэщэн ныбжьыкIэхэмкIэ мэхьанэшхо иI. Ащ иамалкIэ ахэр нэ­Iуа­сэ зэфэхъух, ныб­джэ­гъуныгъэр азыфагу къехьэ, адыгэ шъуашэр, къашъор, лъэпкъ мэкъа­мэхэр нахь агъэлъапIэхэ мэхъу. ЦIыфыр илъэпкъ фэшъыпкъэу, ишэн-хабзэхэр зэри­хьэу, къызщыхъугъэ чIы­налъэм ибаиныгъэ гум щигъашIо зыхъукIэ, а дэхэгъэ пстэури зэри­гъэбэгъощтым пы­лъыщт.
— Сыд фэдэ Iоф­тхьабзэха узхэлэ­жьэнэу бгъэна­фэ­хэрэр?
— Ахэм ягугъу непэ къэсымышIэу, щыIэныгъэм зэрэщызгъэцакIэ­хэрэр цIыфмэ алъэгъу­мэ сшIоигъу.
Лъэпшъыкъо Фатим.