«АР-м цIыфхэр социальнэу ухъумэгъэнхэмкIэ изаслу­женнэ IофышI» зыфиIорэ щытхъуцIэр бэмышIэу зыфа­гъэ­­шъошагъэхэм ащыщ Вера Брежневар. Ар цIыфхэм ясо­циальнэ фэIо-фашIэхэр зыгъэцэкIэрэ Зэхэубытэгъэ гупчэу Мыекъуапэ дэтым иIофышI. «Адыгэ макъэм» Верэ зыIуигъэкIагъ, иIофшIэн зэрэзэхэщагъэм зыщигъэ­гъозагъ.

Бзылъфыгъэм зэдэгущыIэгъу дэтшIы тшIоигъоу тызыфытеом, зылъыплъэрэ нэжъ-Iужъхэм ащыщэу Нина Хворостовскаям дэжь щыIэу къытиIуагъ. Ащ иунэ тэри теблэгъагъ, Верэ иIофшIэгъу мафэ зэрэкIорэм тылъыплъэн амал тиIагъ. ТызыдэкIуагъэм джэхашъохэр ытхьа­кIыхэу тытефагъ, унэм тыращагъ.
Ныо зэгъэфагъэу, шъхьац тхъуагъэ зытелъыр къэбзэ-лъабзэу тIысыпIэм
тес, зэрызекIорэ гъучI пкъыгъор, хъэ­мастэ­хэр, Iуданэхэр ыпашъхьэ илъых. ТеупчIынэу игъо тимыфэзэ, ащ къыригъэжьагъ:
— Сэ си Верэ фэдэ цIыф Iушъабэ щыIэп. ШIэхэу илъэси 8 хъущт ар садэжь къызыкIорэр, ынаIэ къызыстетыр. Дэгъоу къызэрэсфыщытыр къызэрис­IотыкIын гущыIэхэр сфигъэкъухэрэп. ГукIэгъу, шъыпкъагъэ хэлъых, цIыфышIу дэд. Унэгъо хъызмэтым щишIэн фаехэм анэмыкIэу сегъэпскIы, сфэгыкIэ, анахь шъхьаIэр — сигущыIэгъушху, — Нина Григорий ыпхъум ипсалъэ зэпигъэуи, гъыныр къыхидзагъ, — джы ар шIэхэу садэжь къэкIожьыщтэп, пенсием мэтIысыжьы. Хэта ащ фэдэу дэгъоу джы сэ къыслъыплъэщтыр?
Вера Брежневар социальнэ IофышIэу зылажьэрэр илъэс 32-рэ хъугъэ. Ар къыхихынэу зэрэхъугъэм тыкIэуп­чIагъ. Джыри ныбжьыкIэзэ, апэрэ сабыир къызыпэфэм, унэм исын фаеу хъугъэ, ащ шIэхэу ятIонэрэр ыкIи ящэ­нэрэр къыкIэлъыкIуагъэх. Сабыибэм урянэу мэфэ псаум Iоф пшIэныр IэшIэ­хэп. Верэ ышыпхъу социальнэ IофышIэу щытыти, ащ зыдыIуищагъ. Илъэс заулэрэ Iоф ышIагъэу ыгу зэрэрихьырэр къыгурыIуагъ.
— Социальнэ IофшIэныр къызэрэ­хэсхыгъэм зы мафи сырыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэп. СиIофшIэн къыспэблагъ, сыгу рехьы, къыздэхъу. Нэжъ-Iужъхэр шIу сэлъэгъух, лъытэныгъэ афэсэшIы. Ежьхэми сыкъыхагъэщы, салъытэ. ­Илъэс пчъагъэхэм ахэр сигупсэм фэдэ хъугъэх. ЩыIэныгъэ гъогоу къакIугъэм шIоу къыхахыгъэу къаIуатэрэм къиныгъохэр зэрэзэпыпчыщтхэм, къэзгъэшIэгъэ мафэ пэпчъ уасэ фэсшIыным сыфагъэсагъ. СыныбжьыкIэ джы ситIысыжьыгъо къэсыгъ, мы купым Iоф дэсшIэн сыфитыжьэп. Сыгу къео къэзгъэ­нэнхэшъ, сахэкIыжьын фаеу зэрэхъугъэр, — еIо Верэ.
Анахь къызэрыкIо мафэми мыхэм яIофшIэн хэхьэх нэжъ-Iужъхэм ящыкIэгъэ гъомылапхъэхэр игъом ягъэгъотыгъэнхэр, унэм, щагум якъэбзагъэ лъыплъэгъэныр, коммунальнэ фэIо-фашIэхэм ауасэ атынымкIэ адеIэгъэныр, Iэзэгъу уцхэр къафэщэфыгъэнхэр, нэ­мыкIхэри. Ау, ящыкIагъэу зыхъурэм, Вера ипшъэрылъ хэмыхьэрэ Iофхэр афе­гъэцакIэх. Джащ пае зылъыплъэ­хэрэм къызэрэуатын щыIэп.
— Социальнэ фэIо-фашIэу афэдгъэцакIэхэрэм гущыIэгъу уафэхъуныр аха­хьэрэп. Ау шъхьэзакъоу псэухэрэр ары анахьэу зыщыкIэхэрэр. Нэбгыри 8 — 10-м салъымыплъэу къыхэкIыгъэп, ахэм янахьыбэм унэгъо хъызмэт IофшIэнэу афасшIэрэм нахьи къыздэгущыIэнхэр къыхахы. Мары лIыжъ гъэшIэгъон горэ сIыгъхэм ахэт, политикэм тегущыIэныр икIас. «Верочка, стхьакIумэ къыщы-
кIагъ, телевизорым къыIорэр зэхэсхырэп. Сыда дунаим щыхъурэ-щышIэрэр, о къысфэIуат», — еIо. ТищыIэныгъэ къызэрыкIоу щытэп, чIыпIэ зэжъу иуцуагъэ­хэу, IэпыIэгъу ящыкIагъэу мыхэр къэнагъэх. «ГущыIэ дахэм уегъэхъужьы» аIо цIыфхэм. Ащ фэдэу шъхьэзакъоу псэухэрэм а гущыIэхэр ящыкIагъэх. Яжъышъхьэ, язэкъоныгъэ къафэпсынкIэным фэшI нэкIи, гукIи, псэкIи ахэм уащыгушIукIынэу щыт, — хигъэунэ­фыкIыгъ Верэ.
Усоциальнэ IофышIэныр псынкIэп, кIуачIи гузэхэшIэныгъи хэолъхьэх. Уимы­гупсэ цIыфым илыуз зэхэпшIэныр къызэрыкIоп, арышъ, мы сэнэхьатым фэгъэзагъэхэм ар гукIи псэкIи къыхахы. Ащ дакIоу, цIыфыгъэшхо зищыкIэгъэ сэнэхьат. ЦIыфхэр анапэкIэ зэрэзэтекIыхэрэм фэдэу нэбгырэ пэпчъ шэн гъэнэфагъэ иI. Хэти къекIущтыр пшIэн, екIолIакIэ къыфэбгъотын фае. Ар къызэрэдэхъурэмкIэ тигущыIэгъу теупчIыгъ.
— Илъэс 32-м ехъугъ мы IофшIэныр зызгъэцакIэрэр, ащ фэдизым мы сэнэхьатым ишъэфхэр сIэ къихьагъэх. Анахь шъхьаIэр — гукIэгъур, шIур, щэ­Iагъэр пхэмылъхэу тиIофшIэн пфэгъэцэкIэщтэп. Ащ дакIоу хэти шэн гъэнэфагъэу иIэм елъытыгъэу узэрэдэгущыIэщтыр къэбгъотын фае. Сыда пIомэ зэкIэми щыIэныгъэ гъогоу къакIугъэм зэфэшъхьаф псэукIэ щыряIагъ, зыхэм — тхъагъор къябэкIэу, ашIоигъор яма­фэу, адрэхэм — къиныгъуабэхэр зэпачыхэзэ. Ащ елъытыгъэу, жъалымэхэр, дысэу гущыIэхэрэр къахэкIых, сыд афэпшIагъэми рамыгъэкъоу. Угу рихьыни, римыхьыни къыуаIощт, ау амал зэриIэкIэ адебгъаштэзэ яфэIо-фашIэхэр афэбгъэцэкIэнхэу щыт. Илъэс пчъагъэм хэти зыфэдэр къыбгурэIошъ, къекIущтымкIэ удэзекIо. Анахь шъхьаIэр — зэхэп­шIыкIынхэр, угу афэгъуныр, уасэ афэ­пшIыныр, — къыIуагъ Вера Брежневам.
Нэжъ-Iужъхэр неущырэ мафэм пытагъэ хэлъэу пэгъокIынхэр, агу пэблагъэ зишIыныр, цыхьэ къызфаригъэшIыныр — а зэпстэури Верэ къыдэхъугъ. Илъэс пчъагъэу Iоф зэришIагъэми осэшIу къы­фашIэу щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ.
— А тын лъапIэу къысфашIыгъэм лъэшэу сигъэгушIуагъ ыкIи Iофэу сшIэрэр зэрэмыхьаулыер нафэ къышIыгъ. Адыге­им и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат тын лъапIэр къыситыжь зэхъуми есIуагъ, джыри къэсэIожьы: «IофшIэн къызэрыкIоу сшIэрэм осэшхо къызэрэфашIыгъэмкIэ сафэраз». Ар сэ сизакъоу сшъхьэ фэс­хьыжьырэп, сызхэт IофышIэ купэу сызгъэлъэгъуагъэу, сиIофшIэн къыхэзыгъэщыгъэхэм «тхьашъуегъэпсэу» ясэIо, — къыхигъэщыгъ Вера Брежневам.
Iэшъынэ Сусан.