Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ тхылъеджапIэ Iофыр икIа­сэу, щысэтехыпIэ хъоу, ышIэрэм ыгукIэ ыгъатхъэу Iутхэм ащыщ Марина Волковец.

БэмышIэу ащ «АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэ щыт­хъу­цIэр къыфагъэшъошагъ ар къэзыу­шыхьа­тырэ тхылъымрэ бгъэхалъхьэмрэ АР-р загъэпсыгъэр илъэс 35-рэ зэрэ­хъугъэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэм къыщыратыжьыгъэх. «ШIум шIу пыщылъ» зэраIоу, зиIоф зыгъэшIурэм идахэ аIо, кIагъэтхъы.
Тэри, гъэзетэу «Адыгэ макъэм», бзылъфыгъэ чаныр редакцием къед­гъэблэгъагъ, тыдэгущыIагъ.
— Марина, уиунагъокIэ, узщапIугъэ чIыпIэмкIэ тизэдэгущы­Iэгъу едгъажьэмэ сшIоигъу.
— Апэдэдэ, тхьашъуегъэпсэу шъугу сыкъызэрэкIыгъэмкIэ. Сэ Адыгеим икъэ­лэ шъхьаIэу Мыекъуапэ сыкъыщыхъугъ, сыщапIугъ, сыщеджагъ ыкIи сигуапэу сыщэпсэу. Сянэ янэ-ятэхэр Джэджэ районым щыпсэущтыгъэх. Сятэ Ростов хэкум щыщыгъ, дзэкъулыкъушIагъ, офицерыгъ, сянэ — кIэлэегъэджагъ. Ны-тыхэм пшъэшъищэу, сэ сыгурыт, та­пIугъ, талэжьыгъ. Тиунагъо тхылъым уасэ щыфашIыщтыгъ.
— Мыекъуапэ иеджапIэмэ ащы­щэу тэра узщеджагъэр?
— Мыекъопэ гурыт еджэпIэ анахь дэгъухэм ахалъытэу N 3-р, Ямпольскэр зипэщагъэр, дэгъу дэдэу къэсыухыгъ. Уахътэу тыкъызхэхъухьагъэр тхылъым хэткIи мэхьанэ зыщыфашIыщтыгъ, ­еджэн-­гъэсэныгъэр — апэрэигъ. Мыщ урысыбзэмрэ литературэмкIэ сыщезгъэджагъэу, кIэлэегъэджэ дэгъу дэдагъэу Къэрэщэ Людмилэ Тембот ыпхъур шIукIэ сыгу къинагъ, лъэныкъуа­бэкIэ узкIырыплъын гъэсэгъагъ, кIэлэ­егъэджэ шъыпкъагъ, тхылъыр ары шIу сэзгъэлъэгъугъэр. Тиунагъуи еджэным мэхьанэ щыфашIыщтыгъ. Уегупшысэмэ, сыд фэдэрэ шIэныгъи къыпфызэхэзыфырэр, умышIэрэ пстэур зыдэтыр тхы­лъыр арыба!
— Библиотекарь сэнэхьатыр сыдэущтэу къыхэпхыгъа?
— Лъэшэу сикIэсэ тхылъыбэ зэфэшъхьафхэм нахь апэблагъэ зысшIынэу, ахэр сыухъумэнхэу ыкIи зэлъязгъэшIэнхэу сыфэягъ.
— Тыда узщеджагъэр?
— Белоруссием сыкIуагъ, а уахътэм Минскэ культурэмкIэ иинститут (джы Белоруссием икъэралыгъо университет) сыщеджагъ, сэнэхьатым имызакъоу, ныбджэгъухэри щысиIэ хъугъэх. Мин-
скэ щыщыгъ сишъхьэгъусэу илъэс 35-м сыздэпсэугъэр, ар врачыгъ, тызэгу-­
ры­Iощтыгъ, кIэлитIу зэдэтпIугъ. ГухэкIми, сишъхьэгъусэ бэшхо къыгъэшIагъэп, илъэс 52-рэ.
— АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ илъэс тхьапш хъугъа узщылажьэрэр?
— 1993-рэ илъэсым щегъэжьагъэу Лъэпкъ тхылъеджапIэм Iоф щысэшIэ. УгукIэ уикIэсэ сэнэхьатым урылэжьэныр псынкIэ ыкIи гъэшIэгъоны. ТхылъеджапIэр унэгъо зэгурыIом фэд — узэдеIэжьы, узэфэгумэкIы, Iофыр нахьышIу зэрэхъущтым сыдигъуи упылъ. Непэ илъэси 130-рэ хъурэ Лъэпкъ тхылъ­еджапIэм къызэраIорэмкIэ, сыдигъуи зэфэгумэкI-зэкIэдэIукIыжь шэныр чIэ­лъыгъ ыкIи чIэлъ.
— ТхылъеджапIэм иколлектив сыд фэда? Отделэу шъуиIэхэр?
— АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ культурнэ гупчэ ин. Тхылъеджэхэм яшIоигъоныгъэхэр сыдигъуи ащ чанэу зэшIуехых, къытфэкIорэ цIыфхэм гущыIэгъу тафэхъу ыкIи зэрифэшъуашэм тетэу IэпыIэгъу ятэгъэгъоты. Ныбжь зиIэхэр, IофышIэ зэфэшъхьафхэр, ныбжьыкIэхэу сэнэхьат зэмылIэужыгъохэр зэзгъэгъотыхэрэр къытфэкIох, ахэм ящыкIагъэр ятэгъэгъоты, тызэгурыIоу IофшIэгъу мафэхэр макIох.
Мыщ IофышIэ 80 фэдиз щэлажьэ. ТхылъеджапIэм ипащэу Къыкъ Бэлэ Аслъан ыпхъур зэхэщэкIо дэгъу. Тиколлектив творческэу гъэпсыгъэ, зэде­Iэжь-зэгурыIоныгъэ хэлъ, тиIоф нахьышIу зэрэтшIыщтым хэти дэшъхьахырэп. Тхылъ­еджэхэр къытфэразэх, «тхьашъуе­гъэпсэу» аIозэ чIэкIыжьых, ахэм янахьыбэм тхылъыр лъэшэу якIас, хъупхъэх.
ТитхылъеджапIэ отдел 14 фэдиз иI, ахэр мэхьанэ зиIэ закIэх: краеведческэ ыкIи литературэ отделыр, методическэр, библиографическэр, еджэпIэ унэшхоу сэ сызипащэр, абонементыр, техническэр, музыкальнэр, гъотыгъое тхылъхэр, каталогыр, мыхэм анэмыкIхэри. ТхылъеджапIэм къакIорэ нэбгырэ пэпчъ сыдигъуи тыфэчэфэу тыпэгъокIы, ишIоигъоныгъэ елъытыгъэу тыдеIэ. Тхылъеджэхэм язакъоп, титхылъ фонд зэри­фэшъуашэу ухъумэгъэным ыкIи къызэтегъэнэным Iоф дэтэшIэ. Электроннэ каталог тиI, джащ фэдэу, тхылъхэм, гъэ­зет ыкIи журнал зэфэшъхьафхэм сы­дигъуи цIыфхэр къакIэупчIэх, ящы­кIа­гъэ­хэр сыдигъуи ятэгъэгъоты. Джащ фэдэу, мы аужырэ илъэсхэм тилэжьа-
пIэ техническэу нахь зэтегъэпсыхьагъэ хъугъэ. Электроннэ амалхэм яшIуагъэ-
кIэ тхылъеджэхэм яшIоигъоныгъэхэр псынкIэу зэшIотэхых.
— Марина, о узипэщэ еджэпIэ унэм фэгъэхьыгъэу сыда къэп­Iон плъэкIыщтыр?
— Мы отделым нэбгыритфэу Iоф щытэшIэ, сэри сызэрахэтэу. Тхылъ мин 50-м нахьыбэ тифонд хэлъ, ахэр зэкIэ кIэкIэу къэтхыхьагъэх, картотекэ дэгъу тиI, узыфэе темэмкIэ литературэр къэтэштэ. Ау тхылъым изакъоп тэ тызпы­лъыр, ащ имэхьанэ кIэдгъэтхъэу, Iоф­тхьэбзэ гъэшIэгъонхэр зэхэтэщэх. Ахэм къахэлажьэх тикъалэ дэт училищхэм, колледжхэм, еджапIэхэм, университети­тIум ястудентхэр. Ахэр зигъо Iофыгъоу зыфызэхэхьагъэхэм нахь паблагъэ тэшIых, специалист гъэшIэгъонхэм аIутэгъакIэх, яупчIэхэм джэуапхэр къараты­жьых, ежьхэри къыхахыгъэ сэнэхьатым нахь пэблагъэ ыкIи хэшIыкI тэрэз фыряIэ мэхъу. Лъэшэу мэхьанэ зиI зэкIырыплъы­жьын лъэныкъор хэти IэкIэлъ опытымкIэ зищыкIагъэхэм адэгощэныр.
Джыри зы лъэныкъо тиIофшIэнкIэ къыхэзгъахъомэ сшIоигъу: ар тхылъым имэхьанэ икъоу зэлъягъэшIэгъэным те­гъэпсыхьэгъэ статьяхэр къэлэ ыкIи республикэ гъэзетхэм къызэращыхэтыу­тыхэрэр ары.
— ТхылъеджапIэр зыщыIэр илъэси 130-рэ мэхъу, ащ сыдэущтэу шъукъекIуалIэра, шъуфэ­хьазыра?
— Ары. ТитхылъеджапIэ гъогу дахэ къыкIугъ, зиштагъ ыкIи цIыфхэм уасэ къыфашIы. Апэрэ мафэхэм къащегъэ­жьагъэу джырэм нэсыжьэу тиколлектив пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр тхылъым иIэшIугъэ-лъэшыгъэ къытфакIохэрэм зэрифэшъуашэу зэлъягъэшIэгъэныр ары. Мы мафэхэм тишъыпкъэу мэфэкIым ихэгъэунэфыкIын зыфэтэгъэхьазыры, хьакIэшхохэр тиIэщтых, тилъэкI-амали Iофтхьабзэхэм къащыдгъэлъэгъощт. Ар гум къинэжьэу гъэпсыгъэщт.
— Тхьауегъэпсэу, гущыIэгъу укъызэрэтфэхъугъэмкIэ.
— Ори ары.
ДэгущыIагъэр Мамырыкъо Нуриет.