Гукъыдэчъым уздищэщтыр пшIэщтэп
«Iоф цIыкIу хъурэп, ар шIу олъэгъумэ» аIо цIыфхэм. Ащ ищыс Уджыхъу Сусаннэ. ОшIэ-дэмышIэ гукъэкIым къыхэкIэу илъэсищ фэдизкIэ узэкIэIэбэжьмэ, нэмазщыгъхэр унэм щишIыхэу ыублагъ. Илъэс тешIагъэу ахэм ягъэхьазырын иIофшIэн хъугъэ. АщкIэ зишIуагъэ къекIыгъэр къэралыгъо программэу «Социальнэ зэзэгъыныгъ» зыфиIорэр ары.
— ИлъэситIукIэ узэкIэIэбэжьмэ, социальнэ зэзэгъыныгъэмкIэ IэпыIэгъу сыфаеу сыкIэлъэIугъ. ЗыпэIузгъэхьащтымкIэ къызысэупчIыхэм, ясIуагъ. Ау ащ фэдизэу къагурыIуагъэп. ЕтIанэ сиIофшIагъэхэм ясурэтхэр зясэгъэлъэгъухэм лъэшэу агу рихьыгъэх. Ахэр зыщысщэщтхэ тучан къызэIусхынэу сызэрэфаем щызгъэгъозагъэх. Игъо къэси бизнес-планыр къызысэгъэшъыпкъэжьым, сиунэе IофшIапIэ къызэIусхынэу сомэ мин 350-рэ къысатыгъ ыкIи «Ислъам нэмазщыгъхэр» ыIоу тучан къызэIусхыгъ. СикIалэ ыцIэ фэсыусыгъ, — къысфиIотагъ Сусаннэ Iофым икъежьапIэр.
Джащ тетэу кIэлэегъаджэр, Сусаннэ кIэлэегъэджэ колледжыр, АКъУ-р диплом плъыжькIэ къыухыгъэх, сатыушI хъугъэ. Социальнэ зэзэгъыныгъэмкIэ къыратыгъэ ахъщэмкIэ квадрат метрэ заулэ хъурэ щэпIэ чIыпIэ мыиныр бэджэндэу ыштагъ, нэмазщыгъхэм яшIынкIэ ищыкIэгъэщтыр зэкIэ зэригъэгъотыгъ. А пстэур егъэжьэпIэшIу фэхъугъ.
— Шъыпкъэр пIощтмэ, ар IэпыIэгъушхо хъугъэ. Сыфэраз хабзэм ащ фэдэ амал къызэрэситыгъэмкIэ. СыфыкIэгъожьыгъэп. «Тхьашъуегъэпсэушхо» ясэIо зэкIэми. Сисатыу зыфэдэщтыр стхынымкIэ «Мой бизнесыр» къыздэIэпыIагъ, — еIо бзылъфыгъэм.
ИсэнэхьатыкIэ Iоф зэрэришIэрэм дакIоу Сусаннэ зыфегъэсэжьы пIоми хъущт. Нэмазщыгъхэм яшIыни ежь ишъэфхэр пылъых. Мыжъо анахь дэгъур къещэфы. Ахэм ежь ышъхьэкIэ алъэкIо. Зыми цыхьэ фишIырэп. Мыжъохэм яинагъэу цIыфхэм агу рихьырэр зэфэшъхьаф. Зыр нахь цIыкIоу, адырэр нахь инэу фай, мыжъуитIум азыфагу Iапэри гупсэфэу дэуцон фае. ЕтIанэ автомобильхэм апалъхьэхэрэри, IэкIэ агъазэхэрэри зэхеушъхьафыкIых.
— Ары, автомобильхэм арылъыщтхэри, IэкIэ аIыгъыщтхэри зэхэсэушъхьафыкIых. Уахътэм дакIоу нахь Iушы охъу зыфаIорэм фэд, ащи шIэхэу сыкъыфэкIуагъэп. Зэпычыгъэхэр къысфахьыжьхэ зэхъум сиакъыл тефагъ ныIэп. Нэмазщыгъэу машинэ гъунджэм палъхьэхэрэр Iуданэм ищыгъэхэ зыхъукIэ, сысыхэзэ мэлажьэшъ, зэхэтэкъух. Арышъ, джы ахэр гъучI псыгъом пысэлъхьэх. Нэмазщыгъ фаеу къысфакIохэрэми зэрагъэфедэщтымкIэ сяупчIы сыхъугъ. АфыкIэсшIыкIыжьырэмкIэ ятIонэрэу ыпкIэ аIысхырэп, — еIо IэпэIасэм.

Уахътэм дакIоу Сусаннэ ышIыхэрэм язэмылIэужыгъуагъэ хигъэхъуагъ. Нэмазщыгъмэ къялыжьырэ мыжъохэм бзылъфыгъэхэм апае гъэдэхэлъэ зэфэшъхьафхэр ахешIыкIых. Джащ фэдэу адыгэ гущыIэжъхэр зытетхэгъэхэ джэнэ гъопэ кIакохэри ешIых. А пстэумэ адакIоу лъэпкъ IэшIагъэхэмкIэ Цехым икуп Сусаннэ хэт. Республикэ фестивальхэм, зэнэкъокъухэм, Iофтхьабзэхэм ахэлажьэ.
— IэпэIасэхэм я Унэ къызызэIутэхым, Боджэкъо Бэлэ «Лъэпкъ нэшанэ иIэу зыгорэхэр къэшIыхэба» ыIуагъ. Ащ елъытыгъэу Iэхъухэр, пшъэрылъынхэр сэшIых. IэпэIасэхэм тиIэшIагъэхэр ренэу къызщыдгъэлъэгъорэ унэ тиIэ зэрэхъугъэм лъэшэу тыщэгушIукIы. Зым пхъэм хешIыкIы, адырэр — дышъэидагъ, ятIэ, мыжъо… ЗэмылIэужыгъо IофшIэгъабэр IэпэIасэхэм я Унэ щыплъэгъущт.
АМ: Адэ, кIэлэегъэджэ сэнэхьатым узэрэрымылэжьагъэм уфыкIэгъожьырэба?
— СыкIэгъожьырэп. Сэ еджэныр къызысэухым, сыIухьащтыр хэгъэкIи, ежь еджапIэхэм аIутхэр IуагъэкIыщтыгъэх, кIэлэегъаджэхэм япчъагъэ агъэмакIэу. Арыти, еджапIэм сыIухьанэу зэмыхъум, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм сыкIуагъ ыкIи илъэсипшIым нахьыбэрэ сыщылэжьагъ. Сабыйхэр сикIасэхэу Iоф адасшIэщтыгъ. ЯтIонэрэ сабыим ыуж ащ згъэзэжьыгъэп. Уахътэ тешIи, нэмазщыгъмэ яшIын езгъэжьагъ.
Ыгу рихьырэ Iофэу СусаннэкIэ лэжьапIэ хъужьыгъэм зэфэхьысыжьышIу фишIын ылъэкIыгъ. Социальнэ зэзэгъыныгъэм ишIуагъэкIэ зисатыу езыхьыжьагъэхэм яапэрэ республикэ фестивалэу «ХъопсапIэм и Маф» зыфиIорэм мыгъэ апэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. Нэбгырэ пшIы пчъагъэу хэлэжьагъэхэм осэшI купымрэ цIыфхэм амакъэу атыгъэхэмрэкIэ ащ иIэшIагъэхэр анахьышIухэу алъытагъ.
— Зыми сыщыгугъыгъэп сыхэлэжьэнэу сыкIо зэхъум. «Я 3-рэ чIыпIэр Шэуджэн район» аIуи, Iэгу тыфытеуагъ. ЯтIонэрэр тыгущыIэзэ зэхэтхыгъэп. «Апэрэ чIыпIэм тыфытеощт, пшъашъэхэр!» сIуи сыуцугъэу, сэ сцIэ къыраIо. ПцIы хэмылъэу, ащ сежэгъахэп, ау лъэш дэдэу сигуапэ хъугъэ. Илъэс 37-м сиапэрэ кубок (мэщхы Сусаннэ). Арышъ, социальнэ зэзэгъыныгъэр мыхъугъэемэ, ащ фэдэ амал сиIэщтыгъэп, — еIо Сусаннэ.
Анцокъо Ирин.