Гъогухэм къатехъухьэрэ хъугъэ-шIагъэхэр , ­шапхъэу щыIэхэр зэрау­къохэрэм пае тазырхэр ателъхьэгъэнхэмкIэ ­Iофтхьабзэхэр, гъогу ­хъызмэтыр кIымафэм фытегъэпсыхьэгъэныр — ахэр ыкIи нэмыкI ­Iофыгъохэр ары респуб­ликэм игъогухэм ящы­нэгъончъэнкIэ Комиссием изэхэсыгъо зыщатегущыIагъэхэр. Iофтхьа­бзэр зэрищагъ Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.
Комиссием иIофшIэн хэлэ­жьагъэх АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэ­рэщэ Анзаур, Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Цэй Эдуард, федеральнэ инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, АР-м и Прокуратурэ, хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ, Урысыем щынэгъончъэнымкIэ и Федеральнэ къулыкъу и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Рес­публикэм щыIэм, уплъэкIо­кIо-лъыплъэкIо къулыкъухэм, муниципалитетхэм япащэхэр.

АР-м хэгъэгу кIоцI Iоф­хэмкIэ и Министерствэ гъогухэм ящынэгъончъэнкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Андрей Огурцовым къызэриIуагъэмкIэ, мэзибгъоу илъэсым пыкIыгъэм Адыгеим игъо­гу­хэм хъугъэ-шIэгъэ 284-рэ къатехъухьагъэу агъэунэфыгъ, ахэм нэбгырэ 38-рэ ахэкIодагъ, 317-мэ фыкъуагъэхэр афэхъугъэх. Зэхэубытагъэу къэпIон хъумэ, гъогухэм къа­техъухьагъэр процент 14,7-кIэ нахь макIэ хъугъэ, хэкIодагъэхэр — процент 33,3-кIэ, фыкъуагъэхэр — процент 17,7-кIэ. Iофтхьабзэу зэра­хьэхэрэм яшIуагъэкIэ, ешъуа­гъэу рулым IутIысхьэхэрэм апкъ къикIэу гъогухэм къатехъухьэрэ хъугъэ-шIагъэхэр проценти 2,2-кIэ нахь макIэ ашIынхэ алъэкIыгъ. «Автоматическэ фиксациекIэ» за­джэхэрэм иамалхэм яшIуагъэкIэ шапхъэхэр миллион 1,7-рэ аукъуагъэхэу агъэунэфыгъ. Сомэ миллиардым ехъу тазырэу атыралъхьагъ ыкIи бюджетым агъэкIуагъ. Зыныбжь имыкъугъэхэр рулым зэрэIутIысхьэхэрэм ыкIи шапхъэу щы­Iэхэр зэраукъохэрэм япхыгъэ тхьамыкIагъохэм япчъагъэ къыщыкIагъ.
Ау щытми, Джэджэ ыкIи Красно­гвардейскэ районхэм ягъогухэм къатехъухьэхэрэр нахьыбэ хъугъэх. Красногвардейскэ районым ипащэу Гъубжьэкъо Темур къызэриIуагъэмкIэ, мы илъэсыр къызихьагъэм къыщегъэжьа­гъэу муниципалитетым игъогухэм хъугъэ-шIэгъэ 23-рэ къатехъухьагъ (ахэм япчъагъэ процент 17-кIэ нахьыбэ хъугъэ), ахэм нэбгыри 5 ахэкIодагъ, 21-мэ шъобжхэр атещагъэхэ хъугъэ. Гъогухэм тхьамыкIагъохэр къатемыхъухьанхэм фытегъэ­псыхьэгъэ Iофтхьэбзэ 48-рэ зэшIуахыгъ. А IофыгъомкIэ цIыфхэм язэхахьэхэр щыIагъэх, зэлъыIэсыкIэ амалхэм ыкIи социальнэ хъытыухэм бэ къарыхьагъэр. Гъогухэм язытет нахьышIу шIыгъэным ыкIи урамхэр икъоу къэгъэнэфыгъэнхэм апае Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр ренэу зэшIуахых.
Джэджэ районым ипащэ иапэрэ гуа­дзэу Хьаджымэ Вячеслав къызэрэ­хи­гъэщыгъэмкIэ, лъэхъанэу зигугъу къэтшIырэм къыкIоцI муниципальнэ образованием игъогухэм хъугъэ-шIэгъэ 21-рэ къатехъухьагъ, хэкIодагъэхэр процент 20-кIэ нахьыбэ хъугъэх (нэбгыри 6), фыкъуагъэхэр — процент 25-кIэ (нэбгырэ 25-рэ). Гъогухэм къатехъу­­хьэхэрэр нахьыбэрэмкIэ къызхэкIы­хэрэр зэ­рыкIонхэ фэе гъогум зэрэте­кIыхэрэр, ыпэ агъэкIон фаем зэрэфэмысакъы­хэрэр, лъэсрыкIохэм зэрате­хьэхэрэр ары. Мазэ къэс мыхэр къыз­хэкIыхэрэм язэхэфын тегущыIэх, гъогухэм ящынэгъончъэн фэгъэзагъэхэм япчъагъэ нахьыбэ ашIы. Къоджэ псэу­пIэхэм япащэхэр хэлажьэхэзэ район комиссиехэми IофшIэн гъэнэфагъэ зэшIуахы.
КъумпIыл Мурат муниципальнэ образованиехэм ягъогухэм хъугъэ-шIагъэу къатехъухьэхэрэм къакIегъэчыгъэнымкIэ пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр афишIыгъэх. Анахьэу анаIэ зытыраригъэдзагъэр зыныбжь имыкъугъэхэр ыкIи ищыкIэгъэ тхылъхэр зыIэкIэмылъхэр рулым IумыгъэтIысхьэгъэнхэр ары.
— Гъогухэм цIыфхэр атемыкIодэнхэм, фыкъоныгъэ хэзыхыхэрэм япчъагъэ къыкIегъэчыгъэным мэхьанэшхо яI. ТхьамыкIагъо къызщыхъурэ чIыпIэхэр нахьыбэ зыхъухэкIэ, районхэм якомиссиехэр игъэкIотыгъэу, анаIэ тетэу ащ фэдэ хъугъэ-шIагъэ пэпчъ хэплъэнхэ ыкIи унэшъо гъэнэфагъэхэр аштэнхэ фае», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Зэхэсыгъом илъэхъан шапхъэхэр зыукъохэрэм тазырхэр къягъэтыгъэнхэмкIэ Iофхэм язытет тегущыIагъэх. Хьыкум приставхэм я Федеральнэ ­къулыкъу и ГъэIорышIапIэу АР-м щыIэм ипащэу Александр Ихно къызэриIуагъэм­кIэ, мы илъэсыр къызихьагъэм къы­щегъэжьагъэу уголовнэ Iоф мин 56,1-рэ къафаIэтыгъ, ахэм сомэ миллион 50,5-м ехъу къакIэкIуагъ. Ешъуагъэу рулым IутIысхьагъэхэм алъэныкъокIэ Iоф 300-м ехъумэ ахэплъагъэх. Мэзи 9-м къы­кIоцI сомэ миллион 40 фэдиз къарагъэ­тыгъ, ешъуагъэхэу рулым зэрэIутIысхьэхэрэм епхыгъэу — сомэ миллиони 8,6-рэ. КъумпIыл Мурат шапхъэхэр зыукъохэрэм тазырхэр къягъэтыгъэнхэмкIэ Iофтхьабзэхэу зэрахьэхэрэм мэхьэнэ гъэнэфагъэ зэряIэр джыри зэ къыхигъэщыгъ.
Зэхэсыгъом хэлажьэхэрэр шъхьафэу ахэплъагъэх кIымэфэ лъэхъаным гъогу хъызмэтыр ыкIи автомобиль гъогухэр фэгъэхьазырыгъэнхэм яIофыгъохэм. Адыгеяавтодорым иинженер шъхьаIэу Къазый Сэфэрбый къызэриIуагъэмкIэ, непэрэ мафэм ехъулIэу ищыкIэгъэ пшахъом ипроцент 70-рэ, щыгъум ипроцент 35-рэ ыкIи пшэхъо-щыгъу зэхэгъэ­кIухьагъэм ипроцент 45-рэ агъэхьазырыгъах. ЩтыргъукI къызыхъукIэ транспортымкIэ зэрар мыхъущт Iофтхьабзэхэри агъэнэфагъэх. КIымэфэ лъэхъаным Iоф ашIэным техники 144-рэ фагъэхьазырынэу ары: гъогухэм ащызекIощт машинэхэр, автогрейдерхэр, тракторхэр, бульдозерхэр ыкIи нэмыкIхэр. Адыгеим и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ кIымэфэ лъэхъаным гъогу хъызмэтыр икъоу фэгъэхьазырыгъэным мэхьанэшхо зэриIэр.
«Къулыкъу гъэнэфагъэхэр пшъэдэ­кIыжь ахэлъэу мы Iофым къекIолIэнхэ фае, кIымэфэ лъэхъаным республикэм иурамхэмрэ игъогухэмрэ фэгъэхьазыры­гъэнхэмкIэ Iофхэм язытет амыгъэунэфы хъущтэп. Техникэр зэрэпсаоу а ухътэм фэхьазырэу щытын фае. Гъогухэм къа­техъухьэрэ хъугъэ-шIагъэхэм къакIегъэ­чыгъэнымкIэ, анахьэу сабыйхэр ахэм ахэмыкIодэнхэмкIэ ыкIи ащымыфыкъон­хэмкIэ Iофтхьабзэу зэшIохыгъэн фаехэм зэкIэми икъоу анаIэ атырамыгъэты хъущтэп», — къыхигъэщыгъ респуб­ликэм ипащэ.
Зэхэсыгъом икIэухым 2026-рэ илъэсым гъогухэр щынэгъончъэнхэмкIэ Ко­миссием зэхэсыгъоу иIэщтхэм яплан аухэсыгъ. АР-м и ЛIышъхьэ шъолъырхэм ящынэгъончъэн иIофыгъохэмкIэ и Гъэ­IорышIапIэ ипащэу Чыназырэ Алый ар къахилъхьагъ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ Тхьаркъохъо Сафыет.