Урысыем и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Марат Хуснуллиным шъолъырхэм яхэхъоныгъэкIэ Правительствэ комиссием ипрезидиум (иштаб) изэхэсыгъо зэрищагъ.

ПэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу ащ хэлэжьагъэх Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзауррэ ащ игуадзэу — финансхэмкIэ министрэу Виктор Орловымрэ, АР-м псэолъэшIынымкIэ и Министерствэ ипащэу Валерий Картамышевыр, министрэхэм я Кабинет хэтхэр.
Iофыгъоу зытегущыIагъэхэр лъэпкъ проектэу «ЩыIэныгъэм пае инфраструктурэр», программэхэм атегъэпсыхьа­гъэу бюджет ахъщэр зыпэIухьан фаехэр ыкIи инфраструктурэхэм япхыгъэ чIыфэхэм алъэныкъокIэ шъолъырхэм къагъэхьыгъэ тхылъхэм япроектхэм ахэплъэгъэныр ары. Хэгъэгухэм яшъолъырыкIэхэм яхэхъоныгъэ шъхьафэу къыщыуцугъэх.
Къэралыгъо программэхэр шъолъыр­хэм зэрагъэцакIэхэрэм зэхэсыгъом хэлажьэхэрэр хэплъагъэх, инфраструктурнэ ыкIи социальнэ псэуалъэхэм яшIын епхыгъэ лъэныкъохэм шъолъырхэм япащэхэм анахьэу анаIэ тырарагъэ­дзагъ. Ащ къыхиубытагъэх лъэпкъ проектэу «ЩыIэныгъэм пае инфраструктурэр» зыфиIорэм къыдилъытэхэрэри. Япшъэ­рылъхэм мы лъэныкъомкIэ кIэухэу афэхъухэрэм къатегущыIэзэ, Марат Хуснуллиным Саратовскэ ыкIи Пензенскэ хэкухэм, Республикэу Татарстан, Адыгеим, Бурятием, Мордовием ыкIи Чэчэн Республикэм гъэхъэгъэшIухэр зэрашIыгъэхэр къыхигъэщыгъ.
«ЦIыфхэр зычIэсыщтхэ унэхэм яшIын шъолъырхэм зэращыкIорэм Президентым пшъэрылъ къызэрафишIыгъэм тетэу ренэу лъэплъэх. 2025-рэ илъэсым чъэпыогъум и 1-м ехъулIэу цIыфхэр зычIэ­сыщтхэ унэ квадрат метрэ миллион 76,57-рэ атIупщыгъ. Джыри амыухыгъэ псэуалъэхэу ашIыхэрэр квадрат миллиони 120-м нэсэу нахьыбэ хъугъэ. Унэхэм яшIын ипсынкIагъэ къыкIырагъэчы хъущтэп, мы илъэсым квадрат метрэ миллиони 100-м ехъу тIупщыгъэн фае.
Гъогухэм яшIынкIи Iофхэр уигъэрэзэнэу лъэкIуатэх. Анахь Iофыгъо шъхьаIэхэм ащыщ къэралыгъо программэхэм ягъэцэкIэнкIэ зэзэгъыныгъэу зэдашIыгъэхэр гъэцэкIагъэ хъунхэм иIофыгъо. Агъэнэфэгъэ псэуалъэхэр зэкIэ игъом ухыгъэнхэмкIэ ащ мэхьанэшхо иI. Илъэсыр икIынкIэ бэп къэнагъэр, мылъкоу къафыхагъэкIыгъэр икъоу аIэ къырагъэхьанымкIэ япшъэрылъхэр зэкIэ шъолъырхэм зэшIуахын фае», — къыIуагъ Марат Хуснуллиным.
2025-рэ илъэсым пыкIыгъэ мэзиб­гъум нафэ къызэрашIыгъэмкIэ, Адыгеим цIыфхэр зычIэсыщт унэ квадрат метрэ мин 477,14-рэ щатIупщыгъ, 2024-рэ илъэсым елъытыгъэмэ, ар проценти 118-рэ мэхъу. Анахьэу анаIэ зытырагъэ­тырэ Iофыгъохэм ащыщ кIэлэцIыкIу ибэхэм, унэгъо ныбжьыкIэхэм, зэхэтэкъоным нэсыгъэ унэжъхэм къачIащыгъэ цIыфхэм зычIэсыщтхэ унэхэр ятыгъэнхэм иIофыгъо. Мы илъэсым лъэпкъ проектэу «ЩыIэныгъэм пае инфраструктурэр» зыфиIорэм тегъэпсыхьагъэу унэжъхэм цIыфхэр къачIэщыжьыгъэнхэм епхыгъэ Iофтхьабзэхэр зэшIуахыхэу рагъэжьагъ. АдыгеимкIэ шъолъыр программэу зэхэтэкъоным нэсыгъэ унэжъхэм цIыфхэр къачIэщыжьыгъэнхэм фытегъэпсыхьагъэр Iоныгъом ухэсыгъэ хъугъэ, ащ дакIоу Фондым мылъку IэпыIэгъу етыгъэным епхыгъэ лъэIу тхы­лъэу къатыгъэми дырагъэштагъ. Ащ ишIуагъэкIэ Адыгеим 2025-рэ илъэсым джыри сомэ миллион 57,4-рэ къыIэкIагъэхьащт. ЧIыпIэхэм яхэхъоныгъэкIэ Фондым икъэкIуапIэхэм къахэкIыщтыри ащ хэхьэ. А Iофтхьабзэм амал къытыщт къуаджэхэу Тэхъутэмыкъуаерэ Лъэустэнхьаблэрэ зэхэтэкъоным нэсыгъэ унэжъхэу квадрат метрэ 600 фэдиз хъухэрэм къачIащыщт цIыфхэм зычIэсыщтхэ унэхэр аратынхэу. Программэу «Унэгъо ныбжьыкIэр» зыфиIорэм фэ­гъэхьыгъэу къэIогъэн фае 2006 — 2024-рэ илъэсхэм унэгъо ныбжьыкIэ 2802-мэ псэукIэ амалэу яIэхэр нахьышIу респуб­ликэм зэращафашIыгъэхэр. Ащ сомэ миллиарди 2-рэ миллиони 199-м ехъу пэIухьагъ. 2025-рэ илъэсым унэгъо ныбжьыкIэ 98-мэ социальнэ IэпыIэгъу аратыгъ, ащ сомэ миллион 243-рэ пэIухьагъ. КIэлэцIыкIу ибэхэм зычIэсыщтхэ унэхэр ятыгъэнхэм пае республикэ бюджетым илъэс къэс къыхэкIырэ ахъщэр нахьыбэ ашIы. 2024-рэ илъэсым къэралыгъо программэм къыдыхэлъытагъэу кIэлэцIыкIу ибэ нэбгыри 150-мэ апае фэтэрхэр къащэфыгъэх, мы илъэс­ми ащ фэдизмэ унэ яIэ хъугъэ. Пшъэ­рылъэу щытыр мы илъэс благъэхэм унэхэмкIэ чэзыухэр щымыIэжьынхэр ары.
Коммунальнэ инфраструктурэм игъэ­кIэжьын пае мы илъэсым республикэм сомэ миллион 410,2-рэ къыщыхагъэ­кIыгъ. IофшIэн шъхьаIэхэр зэпхыгъэхэр респуб­ликэм щыпсэухэрэм псыр тэрэзэу аIэкIэгъэхьэгъэныр ары. ГущыIэм пае, Мыекъуапэ сомэ миллиони 125,2-рэ зыпэIухьащт псырыкIопIэ 14 щагъэцэкIэжьы. Лъэпкъ проектэу «ЩыIэны­гъэм пае инфраструктурэр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу къалэу Мыекъуапэрэ къэлэ гъэпсыкIэ зиIэ псэупIэу Яблоновскэмрэ ягъогухэу чIыпIэ мэхьанэ зиIэхэм ягъэцэкIэжьын, къалэу Мыекъуапэ къы­щызыухьащт гъогур шIыгъэным апэIуагъэхьагъ. Программэу «ЗекIоным зегъэ­ушъомбгъугъэныр» зыфиIорэм тегъэ­псыхьагъэу километри 7,7-рэ фэдиз хъущт гъогоу «Гъозэрыплъэ — Лэгъонакъэ» зыфиIорэр аухы пэт. ПстэумкIи мы илъэсым гъогу фондым сомэ миллиарди 6-м ехъу пэIуагъэхьанэу ары.
Лъэпкъ проектэу «Къэлэ щыIэкIэ Iэрыфэгъур гъэпсыгъэныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу общественнэ чIыпIэ 21-рэ зэтырагъэпсыхьагъ. Джыри чIыпIи 3-мэ IофшIэнхэр ащэкIох. Къэлэ цIыкIухэм яя IX-рэ Урысые зэнэкъокъу тегъэпсыхьагъэу къалэу Мыекъуапэ ишъолъырэу «Мэздахэм» изэтегъэ­псы­хьан ия II-рэ чэзыу ыкIэм фэкIо, Адыгэкъалэ – зыгъэпсэфыпIэ къэлэ паркым игъэкIэжьын ия III-рэ чэзыу къыдилъы­тэхэрэр гъэцэкIагъэ мэхъух.
Херсон хэкум IэпыIэгъу етыгъэным тегъэпсыхьагъэу Адыгеим IофшIэнышхо зэшIуехы. Гъэмэфэ кIэлэцIыкIу зыгъэ­псэфыгъо уахътэм икIэуххэри зэфахьысыжьыгъэх. Херсон хэкум щыщ кIэлэцIыкIу 540-мэ Адыгеим зыщагъэпсэ­фыгъ. Iоныгъом и 1-м ехъулIэу а чIыпIэм щыпсэурэ кIэлэцIыкIухэу апэрэ классым кIуагъэхэм Iалъмэкъ 780-рэ афарагъэщагъ. ИлъэсыкIэ мэфэкIхэм яхъулIэу хэкум ит еджэпIэ ыкIи кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм шIухьафтын мини 10-м ехъу афарагъэщэщт.
Социальнэ псэуалъэхэм япхыгъэ Iоф­шIэнри лъэкIуатэ. Мы илъэсым Нижнесерогозскэ муниципальнэ коим ит Вольновскэ еджапIэм иигъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьын зэшIуахынэу агъэнэфагъ. НепэкIэ гъэцэкIэжьынхэм яапэрэ чэзыу ыкIэм фэкIуагъ, спорт гупчэр агъэкIэ­жьыгъ, ащ къыпэIулъ чIыпIэри зэтырагъэпсыхьагъ. ПсэолъэшIхэр ятIонэрэ чэзыум фежьагъэх. Псэуалъэм ипроцент 89-рэ фэдизыр хьазыр. Херсон хэкум Iоф щешIэ гъэцэкIэжьын-зыпкъигъэуцожьын Iофхэм афэгъэзэгъэ бригадэм. Бжыхьэ-кIымэфэ лъэхъаным изыфэгъэ­хьазырынкIэ социальнэ мэхьанэ зиIэ псэолъэ 16-мэ япхыгъэ IофшIэнхэр ащ ыгъэцэкIагъэх.
Ащ дакIоу Адыгеими ащ фэдэ IофшIэнхэр щагъэцакIэх. Бжыхьэ-кIымэфэ лъэ­хъанэу къытпыщылъым псэуалъэхэр фэхьазырынхэм иIофыгъо АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат лъэшэу ынаIэ тыригъэтыгъ. Ом изытет елъытыгъэу чъэпыогъум и 15-м къыщыублагъэу псэуалъэхэм якъэгъэфэбэн аублагъ. Чэзыу-чэзыоу фабэр псэуалъэхэм аIэкIэхьащт, пстэуми апэу социальнэ лъэныкъом иучреждениехэмрэ цIыфхэр зыщыпсэурэ унэхэмрэ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ Тхьаркъохъо Сафыет.