Рицэ исатыр зэкIухэр. Мыщ фэдэ цIэ зиIэ литературнэ абхъаз-адыгэ фестивалым Адыгеим тикIи, куп тыхъоу ты­хэлэжьагъ. Я 6-рэ илъэс хъугъэу Сыхъум къыщызэIуахышъ, хыкъумэу Рицэ ар щызэфашIыжьы, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Адыгеим, Къэрэщэе-Чер­кесым, Абхъазым яусакIо­хэр зэфещэх. Адыгеим илIыкIохэр ящэнэрэ илъэс хъугъэ ащ зыхэлажьэхэрэр.

Тикуп хэтыгъэх усакIоу, «Адыгэ ма­къэм» ижурналистэу Дэрбэ Тимур, усэ­кIо ныбжьыкIэу, ГУАРИ-м иIофышIэу Сихъу СултIан, АР-м изаслуженнэ журналистэу, Адыгеим ижурналистхэм я Союз ипащэу, КъТРК-у «Адыгеим» иIо­фышIэу ТIэшъу Светланэ, хыIушъо Ша­псыгъэ щыщ усакIоу, орэдыIоу, хирургэу Алалэ Хьасан. Светланэрэ сэрырэ ящэ­нэрэ илъэс хъугъэу фестивалым тыхэлажьэмэ, тигъусэхэр ащ апэрэу кIуа­гъэх. Ау Абхъазым Тимури, Хьасани фэусагъэх, къэралыгъоу зиуIагъэ мыкIыжьырэм иутыгу усэхэр щагъэIугъэх.
Фестивалыр къызщызэIуахыщт мафэм, Iофтхьэбзэ пстэуми апэ, Щытхъум ипарк дэт саугъэт зэхэтым Абхъазым ишъхьафитныгъэ фэбэнагъэхэу хэкIодагъэхэм яшIэжь щыдгъэлъэпIагъ. Илъэс 30-м ехъу тешIэжьыгъэми, гукъэкIыжьхэр лыузэу абхъаз лъэпкъым ыпсэ хэлъых, ТекIоныгъэм иIэшIугъэ зэхэзымышIэрэ ахэтэп. Нэужым Дзэ Щытхъум имузееу Влади­слав Ардзинба ыцIэ зыхьырэм текIо-­
лIагъ. Ащ фестивалыр къыщызэIуахыгъ.

Мыгъэрэ Iофтхьабзэр фагъэхьыгъ Абхъазым иапэрэ Президентэу Влади­слав Ардзинба къызыхъугъэр илъэс 80 зэрэхъугъэм. Ащ ишъхьэгъусагъэу Светлана Джергения къырагъэблэгъагъэхэм ахэтыгъ.
Тикъэралыгъо изэкъош шъолъырхэм къарыкIыгъэ купхэр утыгум къыдэкIоягъэх, шъхьадж чIыналъэу къыздикIы­гъэр дахэу къыгъэлъэгъуагъ, Абхъазым шIуфэс гущыIэ фабэхэр фигъэзагъэх.
АдыгеимкIэ Дэрбэ Тимур илъэс

20-м ехъукIэ узэкIэIэбэжьмэ тичIыго­гъоу, Аб­хъазым и ЛIыхъужъэу, ащ ыпсэ фэзытыгъэу Шэуджэн Мурат фэгъэхьыгъэ поэмэу ытхыгъагъэм щыщ пычыгъо къыщеджагъ. Къыхэгъэщыгъэн фае, яшъхьафитныгъэ фэбэнэгъэ пстэоу зэмыблэжьыгъэхэм ацIэхэр абхъазхэм дэгъоу ашIэх, Мурат ыцIэ зызэхахым, ягуапэу ащ фэгъэхьыгъэм къэзэрэу­гъоигъэхэр едэIугъэх, ар анэхэм къакIэщыщтыгъэ. Сэ сыкъызэджагъэр фес­тивалыр зыфагъэхьыгъэ В.Ардзинба ехьылIагъэу Шыбзыхъу Ларисэ ытхы­гъэр ары, Сихъу СултIан ежь итворчествэ къекIолIагъэхэр кIэкIэу фигъэнэIоса- гъэх, ТIэшъу Светланэ творческэ зэIукIэ зыфашIыгъэ усакIом ыIапэ къычIэ­кIыгъэхэм яз щыщ пычыгъо къеджагъ.

Хабзэ зэрэхъугъэу, фестивалым къы­хиубытэу усакIохэм ащыщ Абхъазым пчыхьэзэхахьэ щыфашIы, мыгъэ ар зы­тефагъэр Къэрэщэе-Черкесым иуса­кIоу Чэнджэшъэо Артур. Къыхэгъэщыгъэн фае, Артур апэрэп мыщ къызыкIорэр, ау ыгу къинэжьын икъун ащ къэс зыдехьыжьы.
— Мыщ тыкъакIо къэс зыгорэ къэдгъотыгъэу, къарыу горэ къытхэхьагъэу, дэхагъэ горэ къэтлъэгъугъэу тэкIожьы. Непи сыгу нэсэу рекIокIыгъ, цIыф дэхабэ, Iушыбэ, зыгу ихыгъабэ слъэгъугъэшъ, сэри ащ ыуж сытхэнэу, сылэ­жьэ­нэу сыфай, — къыIуагъ усэкIо ныбжьыкIэм.

Артур изакъоу ыпэкIэ къакIощтыгъэмэ, мыгъэ куп игъусагъ, лъэшэу Iофтхьабзэр къагъэбаигъ усакIоу Адзынэ Мадинэ, лъэпкъ мэкъамэхэр шыкIэпщынэм къезыгъаIохэу Ашыбэкъо Азэматрэ Асиятрэ.
Мыгъэрэ фестивалым зиушъомбгъугъ — цIыфыкIэхэр, шъолъырыкIэхэр къыщыгъэлъэгъуагъэх. Лъэшэу тигуапэу нэIуасэ тыфэхъугъ Къэбэртэе-Бэлъкъарым къикIыгъэ Апшъэ Анзор. Ащ илъэс 21-рэ ыныбжьыр, усакIо, орэдыIу, ­адыгэ пщынэм «къырегъэпшIыкIутIукIы» зыфаIорэм фэд, искусствэхэмкIэ Темыр-­Кавказ институтым щеджэ.

ТIэшъу Светланэ ихьатыркIэ хыIушъо Шапсыгъэ къикIыгъэ Алалэ Хьасани къыхэхьанэу хъугъэ фестивалым. Къэтынэу «Лъапсэр» а шъолъырым щытырихынэу зэкIом, кIэлэ ныбжьыкIэм ащ гу щылъитагъ ыкIи фестивалым икIэщакIоу, тхакIоу, гъэзетэу «Горянкэм» иредактор шъхьаIэу Къаныкъо Заринэ игугъу зыфешIым, къыригъэблэгъагъ.
— Мы кIалэм бэ фызэшIокIырэр, хирург IэнатIэр, тищыкIэгъэ сэнэхьатыр, зэригъэцакIэрэм кIыгъоу зыдгъэпсэфын тIомэ, тызэдэIущт орэдри еусышъ къытфеIо. Ащ нэмыкIэу усэ дахэхэр лъэпкъым, хабзэм, тарихъым афэгъэхьы­гъэхэу зэхелъхьэх. А усэхэри абхъаз шъолъырым зэрэщызэхахыгъэр, мыщ фэдэ кIали шапсыгъэхэм, адыгэ лъэпкъым къыхэкIыгъэу зэрэщыIэр зэрэд­гъэлъэгъошъугъэр дэгъу. Хьасан фэ­гъэхъуи къызэрэкIуагъэм сэ лъэшэу сыщэгушIукIы. Жъогъо лыдэу къытхэ­-
тыгъ тикупкIэ, нэутхэ, губзыгъэ, — къыд­дэгощагъ ТIэшъу Светланэ.

Алалэр зыкIи Абхъазым щыIагъэп, ау тарихъыр дэгъу дэдэу зышIэрэ кIалэр ащ фэусагъ, орэди фитхыгъ. Ар пчыхьэзэхахьэм къыщиIуагъэхэм ащыщ хъугъэ.
Илъэс 15 хъоу Алалэмрэ Чэнджэ­шъэо Артуррэ зэрэшIэх, интернет амалхэр къызфагъэфедэхэзэ зэфэтхэх, ау апэрэу зыщызэрэлъэгъугъэхэр Абхъазыр ары. Сыдми усэ къеджэн закъор арэп мы Iофыр зытегъэпсыхьагъэр — зэгурыIоныгъэм, зэныбджэгъуныгъэм, зы лъапсэ зэрэтиIэм, бзэр мыкIодыным, тарихъыр тщымыгъупшэным афэIорышIэ.
Илъэс къэс Абхъазым ичIыпIэ зэфэшъхьафхэр фестивалым къытфызэIуехых. Мыгъэ Сыхъум и Ботаническэ чъыгхатэ тыдащагъ, зыфэдэ къэмыхъугъэ къэкI­хэрэм нэIуасэ тафашIыгъ, илъэс 400 фэдиз зыныбжь бзыф чъыгым тыIутэу усэхэм тыкъяджагъ. Абхъаз-адыгэ сатыр зэкIухэр жъугъэу мыщ щыIугъэх, нэужым Баграт икъушъхьэ тет пытапIэм ахэм апаублэжьыгъ, шыкIэпщынэм, адыгэ пщынэм амакъэхэр щагъэIугъэх, Аслъан Зантария, абхъаз усэкIо ныбжьыкIэм, итхылъ нэIуасэ тыщыфашIыгъ, джыри зы усакIо итворчествэ пэблагъэ ты­хъугъ, дунэе гъэшIэгъон ащи къытфызэIуихыгъ.
Хабзэ зэрэхъугъэу, абхъаз-адыгэ къухьэшхом псыхъураеу Рицэ тытырищагъ, усэ сатыр зэкIухэм яжьыхьарзэ тигуапэу зедгъэхьызэ, адыгабзэм аб­хъа­зыбзэр къыкIэлъыкIозэ, пстэури къыдгурыIоу, зы лъэпкъ, зы хабзэу, зэгурыIо цIыф купэу тыкъытекIыжьи, фестивалым къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэу пхъэдзыр тыублагъэ. Къыхэхыгъэн фэягъэ къихьащт илъэсым усэ жьыхьар­зэхэм усакIоу къытхэтхэр зэрахьащтхэ шъолъырхэр. КIэухэу мы Iофыгъом фэ­хъугъэхэр мыщ фэдэх: Алалэ Хьасан Абхъазым зэIукIэ щыфашIыщт, кIэу къы­хэхьагъэр — джыри зы нэбгырэ Абхъазым щагъэшIощт. Ар — Адзынэ Мадина, КъЧР, Адыгеим къэкIощтхэр Гунда Саканиярэ Анатоли Лагулаарэ. Ахэр мэлылъфэгъу мазэм мы фести­валым къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэу «Строфы на Руфабго» цIэу зыфэхъугъэ зэIукIэм хэлэжьэщтых. Рыфабгъо ипсыкъефэхыпIэхэм абхъаз усакIохэр джы яхьакIэщтых. Къэбэртэе-Бэлъкъарыри ахэм апэгъокIыщт. Къэрэщэе-Черкесым кIощтхэр Дмитрий Габелиярэ Саид Камкиярэ.

— Осэ ин яI мы зэхахьэхэм, — еIо Алалэ Хьасан. — НыбжьыкIэхэр къе­бэкIынхэ фае. Илъэс 17 — 30 зыныбжь­хэр къепщэлIэнхэшъ, джахэм етIанэ зэрафэнэу джа Iофыр. Тэ тыщымыIэжьы зыхъурэм, къызэтемыуцонэу. ТиныбжьыкIэхэр зыми пылъыжьхэп, фэежьхэп. Непэ бзэр тшIокIоды. Ар зыкIодыкIэ, хабзэри, тэри тыкIодыжьыщт. Ары къащышIыгъэр тиубых къош шъыпкъэми, тэри ары джыдэдэм гъогоу тызытетыр. Къэбэртэе-Бэлъкъарым къикIыгъэхэм ахэтыгъэ Анзор сыд фэдэу кIэлэ шIагъу! Мэкъамэ къырегъаIо, орэдыр къыдеIожьы, мэкъамэм икъэбар къеIотэжьы, зытхыгъэр, зыфитхыгъэр къеIо. «Тыдэ къэпхыгъ мыщ фэдизыр?» сэIошъ, «мыщ фэдэм седжагъ, тхылъым хэтыгъ» еIо, «мыдрэр еджапIэм къыщаIотагъэу къэсэшIэжьы» еIо…цIыфым ау сыдми мэкъамэр къыригъаIоу щытэп, ащ фэгъэ­хьыгъэ пстэури зэрегъашIэ. Джаущтэу тиныбжьыкIэхэр щытынхэ фае.
Фестивалым ипащэу, Абхъазым и ЛIыхъужъэу Сосналые СултIан ишъхьэгъусагъэу Сосналые Любэ мы Iофтхьабзэр щыIэным зишIогъэшхо хэлъхэм ащыщ. Рицэ лъэпкъыбзэр щыIуным мэхьанэшхо иIэу ащ елъытэ.
— Адыгэ псалъэр щыIуныр, адыгэм ымакъэ бгыхэм зэхахыныр, мы чIынэлъэ дахэм щызэхахыныр лъэшэу сшIодэгъу. Тэ тиIоф нахь дахэу, нахь ины хъунэу сыфай, арышъ, Алахьэм мы фестива-
лым бэрэ «уей-уей» рерэгъаIу! — джэ­псэлъэ-хъохъу пIоми хъунэу Любэ игущыIэ лъэшыгъэ.
Адыгеим икIыгъэхэу апэрэу фестивалым хэлэжьагъэхэм зэрэкIуагъэхэм къарыу къаритыгъ.
Дэрбэ Тимур:
— Фестивалым апэрэу сыхэлэжьагъ, апэрэу Абхъаз республикэми сыщыIагъ. УсакIохэу, зэдэгупшысэгъухэу, зым къы­Iорэр адрэм къыгурыIоу, а зы гушъхьэр зэдалэжьэу ащ фэдэ куп шIагъо ащ ыпэкIэ зыкIи сырихьылIэгъагъэп. Лъэш дэдэу сигъэгушIуагъ ыкIи адыгэ лъэпкъ­хэмрэ абхъаз лъэпкъымрэ тилитературэ хахъо зарэфэтшIышъурэм сигъэгу­шхуагъ.
Мы проектым тиадыгэ лъэпкъхэу зэкъош республикэхэм, Абхъазым ащы­псэухэрэр нахь пытэу зэрипхыгъэх. Зигугъу ашIэу, ау джырэ нэс тызIумыкIэгъагъэхэм нэIуасэ фестивалым тащыфэхъугъ, титхылъхэмкIэ тызэхъо­жьыгъ, тызэхэтхэу мафэ къэс тиусэхэм тыкъяджагъ, бэкIэ нахь зэпэблагъэ ащ тишIыгъ. Къаныкъо Заринэ пшъэрылъэу фестивалымкIэ ыгъэуцугъагъэхэр зэкIэ къыдэхъугъэхэу сэлъытэ, илъэсипшI пчъагъэхэм усакIохэмкIэ тызфэныкъогъэ Iофтхьабзэр гъих хъугъэу зэхещэ, ти­лъэпкъхэм ялитературэ хегъахъо, ащ пылъ цIыфхэр зэныбджэгъушIу ешIых. Аферым!
Сихъу СултIан:
— УсакIохэм зэрапылъхэм мэхьанэшхо иI. Зэхахьэхэу джаущтэу усэ къызэфеджэжьхэ зыхъукIэ, ар дэгъу. КъызэрэтпэгъокIыгъэхэми мэхьанэшхо иI, къытпылъыгъэх, къытлъыплъагъэх. Зэ­хэзыщагъэхэми тызыщагъэхэми тхьаегъэпсэух. НэIосакIэхэри тшIыгъэх. Усэ­кIо ныбжьыкIэхэр нахьыбэу хатщэхэ къэс, неущырэ мафэм нахь тицыхьэ телъыщт.
Iофтхьабзэр зыгу къэкIыгъэу, икIэщакIоу Къаныкъо Заринэ адыгабзэкIэ тхэхэрэм якъыхэгъэщын, ахэр литерату­рэм пытэу къыхэгъэуцогъэнхэм мыпшъы­жьэу дэлажьэ. Зэхахьэр зэрэкIуагъэмкIэ разэ хъугъэмэ, сеупчIыгъ.
— Угу загъэу щытмэ, пстэумкIи урыразэмэ, сшIошъ хъурэп зыгорэ къыпфэугупшысынэу, — иджэуапыгъ ащ. — Пстэури угу рехьымэ, уфэещт къыт­ригъэзэжьэу, зэ пшIагъэм утекIынэу уфэмыеу. Ащ фэди щыI, ащ фэди тэ­лъэгъу. БэкIэ сыгу зэгъагъ, ау сэ непэ, тэ тизакъоп ар, ухаплъэу щытмэ, литературэм нэгъэсыгъэ дэдэу тфэгъэхъуа адыгабзэкIэ? Ар къэсшIэнэу сыфаеу сыхэплъэ, сыкIэрэплъы. СшIошъ хъурэп бэ тфэтхэу, сэ зыми дагъо фэсшIырэп адыгабзэкIэ тхэшъухэу щытмэ. Бзэр джыдэдэм зэраIэкIэзыжьырэмкIэ, сыд фэдэу щытми, мэтхахэхэмэ тэгушIо. Ау дунэе утыгум узэрихьан литературэ къытфэгъэхъуа? Абхъаз чIыналъэм Баг­рат Шинкубэ щыI, Даур Начкебиа щыI, Даур Зантариа псэугъэ. Ар тэ тизэманым къыхиубытагъ. Ахэр Владимир Зантариа, Анатоли Лагулаа, ахэм ялитературэ нэгъэсыгъ тыди щыбгъэлъагъо, утыгу ипхьэ хъунэу. Тэри, АдыгеимкIэ, КъБР-мкIэ, КЧР-мкIэ ащ фэдэ литературэ тиIагъ, ау непэ нахьыжъхэм ауж къиуцогъэ тIэкIу нахь кIэлэ-гъуалэхэм, ныбжь гурыт итхэм сыдым тынэсыгъ? СшIошъ хъурэп бэ щыIэу. Сэнэхьатэу, сыд фэдэ бзэкIи зэбдзэкIын фаеу, сыдрэ утыгуи иплъхьан фаеу зыфэпIощтым фэдэ бэу тфэтхэу сIошъущтэп. Арышъ, щымыIэ зырыз зыфаIорэм фэдэу зы пшъашъэ, зы кIалэ къахэдгъэщышъоу, гущыIэм пае, Аслъан Зантария, къэбэртаемкIэ къыхэтщыгъэ Апшъэ Анзор тхэнхэу, къыпащэнхэу оIуа? Агу раутымэ, мытхэнхэри хэлъ. Ау «мыщ фэдэ нахьыжъ лъэзехьэхэр тиIэшъ, мыхэм утыгу уращэшъун, сыдэу лъэш мыхэр, язэхахьэ сыдэу шIу, сыдэу гъэшIэгъоны, мыхэм тэ тагъэгушхо» аIоу ащ фэдэ щытыкIэ гори дгъэлъагъомэ, а ныб­жьыкIэхэр тхэхэу щытмэ, къахэкIынкIи мэхъу. Урысыбзэри дэгъу, ау сэ сызыпылъыр ныдэлъфыбзэу адыгабзэмрэ абхъазыбзэмрэ.
Адыгеир фестивалым зыхэлэжьэрэ илъэсхэм къызэрэлъэгъуагъэм фыщытыкIэу фыриIэм сыкIэмыупчIэн слъэкIыгъэп. Заринэ къыIотагъ:
— Адыгеир мы фестивалым къыримыхьылIэзэ шIэныгъэ ушэтын институтым илэжьыгъэ лъэшэу сеплъэу щытыгъ. Унэрэкъо Рае илэжьыгъэхэм сакIэлъэплъэ. Ар зэрэтхэрэм нэмыкIэу ымакъэкIэ тыритхэ хъугъэ. Ар хъарзынэ. ЕтIанэ университетым хиубытэу тхылътедзапIэ щыI. Ар лъэшэу лажьэу сэлъытэ. ТхылътедзапIэ о уиIэмэ, ар литературэ шIынымкIэ лъэбэкъушIу. Литературнэ журнал къыдэкIы, мыдыкIэ лъэпкъ журналистикэм зешъогъэужьы, журналист тхакIохэу тхыбзэм пылъхэм, мыдкIэ эфирым къихьэхэрэм къыхашыпыкIых рагъэджэщтхэр ТIэшъу Светланэ ипроекткIэ. Гукъао нахь мышIэми, тхэкIо-усакIохэр афэдэу бэ хъухэрэп, ау журна­лист нахьыбэу къэунэфышъущт. КIэрэщэ Тембот, Къуекъо Налбый къащыубла­гъэу ацIэ къызэрэраIорэр, етIанэ Жэнэ Къы­рымызэ ыцIэкIэ литературнэ зэнэкъокъу зэрэзэхащэрэр сыдэу лъэша. Ахэм сыгу хагъахъо. Сежэ зэман къэхъунэу «адыгэ­хэр», «къэбэртаехэр», «щэрджэсхэр» тымыIоу, «адыгэхэр» тIоу тызэшIокIынэу. Мы фестивалыри «адыгэхэмрэ аба­зэхэмрэ зэфэсых» аIоу, джащ фэдэу хъунэу сыфай. Мы купым тызкIызэхэхьагъэр литературэ Iофышъ, тэ шъэ пчъагъэ тыхъушъущтэп, Тхьэм тешI, ау тхэ­кIо-усакIо хъурэр бэп, ау, тымакIэу щытми, пкIэу тиIэр тэр-тэрэу къэтIэтыжьышъоу, ныбжьыкIэу къыткъоуцо­хэрэр дгъэгушхошъухэу, тэри ныбжьэу тызнэсыгъэм зы кIэщыгъо горэ тфэшIэу щытмэ, ар тызэдэIэпыIэзэ дгъэкIуатэу къэхъунэу сэгугъэ.
Заринэ мыпшъыжьэу илъэс пчъагъэ хъугъэу рихьыжьэгъэ Iофыр фэшъып­къэу зэрехьэ, иIофшIэн шъхьаIэ дыкIыгъоу тхэныри лъегъэкIуатэ, дунаир зэпикIухьэзэ адыгабзэр къэрал зэфэшъхьафхэм ащегъэIу. «Сыда кIуачIэ къыозытырэр?» — сеупчIы.
— СшIэрэп ащ фэдэу зыкIысфызэшIокIырэр, — къетыжьы ащ джэуап. — Мы чIыналъэм сэ сыгу зыкIыщымыкIодырэр къызгурэIо — мыщ, абхъаз чIыналъэм, сянэ къылъфыгъитIум язэу анахъыжъыр зыкIыщызэуагъэр сэ къысиIонэу хъугъэп, ау ариIощтыгъэ — «титхыдэ сшIэнэу сыфай, Къаныкъохэм къарыкIуагъэр сшIэнэу сыфай — ты­къызщежьагъэр тыда?». ЕтIанэ зы гъэшIэгъон горэ къыIоу щытыгъ ащ. Ти­къуаджэ мэщыт щашIыщтыгъэ. Ащ кIори иIахь хилъхьагъэу щытыгъ. Мэщытыр къоджэкум дэт, къоджэ гупэмкIэ Iуашъхьэ горэ ит. Ащ дэжь мэщытри чылысри, пстэури зэхэтэу, дунаим щалэжьырэ динхэр зыщызэрахьащт зы тхьэлъэIупIэ унэшхо щишIынэу ыIощтыгъэ чIэхьэпIэ зыплIы-зытф иIэу, ау иунашъхьэр зэу, упэпцIыгъэу. Абхъазым къакIуи, ащ апэ дэдэ щыкIогъэ зэмызэгъыныгъэм синыдэлъф Къаныкъор щыхэкIодагъ. ЯтIо­нэрэу сиIэр, Тхьэм ишыкуркIэ, псэу. ЗыкIи къихьагъэп Абхъаз чIыналъэм. КъызкIимыхьэрэр осIона? «Икъош зэ­рэхэкIодагъэм пае унэ еттынэу мэгугъэ, зыгорэкIэ мэгугъэ» аIощт — джары зэрегупшысэрэр. «Хьау, сэ ахэм зыкIи сащыгугърэп, ау о окIошъуфэ кIо, — ыIуагъ. — Сэ сыбдэIэпыIэн». Фестивалыр къызщедгъэжьагъэм щыублагъэу сэ сиунагъо къыздэIэпыIагъ. СыдкIи — машинапкIэкIи, псэу тызэшъощтымкIи, сыдкIи синыдэлъфым зыкъыскIигъакъоу, шъхьэгъусэм мыщ нэс сигъусэу къакIоу Iофыр зытетлъхьажьэу, ащ фэдэу ежь яIоф ари. А щымыIэжь синыдэлъф ихъо­псэ гъогур мы чIыналъэм дэжь къызщежьагъэр, ихъопсапIэ горэм сэри ­гъогу горэ сытрищагъэу къысщэхъу. ЕтIани ащ быни къыкIэныгъэп, зыкIэ­хъопсыгъэри къыдэхъуным нэсыгъэп, илъэс 28-рэ зэрэхъугъагъэр. Хэт ышIэра, Тхьэр щыI, къарыу горэ къысхелъхьэ зыгорэ сшIэнэу. Зыпари сыгу къеорэп сэ къыздэмыIэпыIагъэхэми, ау, мэкIэ дэдэми, лъагъэкIуатэмэ, сигуап. Сэ ар зыкIасшIэрэр сыгу зэрэхахъорэр ары. Гухахъом нахь мылъкушхо щыIэу слъы­тэрэп. Усэ зыптхыкIэ, угу хэхъо, тхы­лъыкIэр зыщыпIыгъым нахь гъэшIэгъон, сэ сшъхьэкIэ, ыпэкIэ къэхъурэп. УитхылъыкIэ цIыфыр дебгъэхьыхэу, ащ утепсэлъыхьэу ыкIи ар дунэе псэу ­утыгум зыщипхьашъурэм, убзэ нэмыкIкIэ утхэнэу угу зэримылъыр ашIэу, етIани цIыфыр къыодэIоу, къыуажэу, сыд фэдэ къэрал уихьагъэми ар ашIошъ зыщыпшIышъурэм, гухахъоба. Шъо шъу­къэунэфыгъэу, куп дахэу тызэрэгъотыгъэу тызэрэIыгъышъ, къытезгъэзэжьэу къэсымыIоми къыжъугурэIо ар, ардэдэр ары шъори зыуж шъуитыр. Хэт — журналистикэмкIэ, хэт — хабзэмкIэ, хэт — литературэмкIэ. Тхьэм къытегъэ­хъулIэ.
Теубытагъэ хэлъэу къэпIон плъэкIыщт — ыш зыкIэхъопсыщтыгъэм Заринэ фэкIуагъ — дин зэфэшъхьафхэр зылэ­жьырэ лъэпкъхэр IэрымышI унэ щызэ­репхых усэ сатыр зэкIухэмкIэ, ахэр зэхегъэ­кIухьэх усэным ижьыхьарзэхэмкIэ. Шъхьадж ежь ипчъэкIэ ащ ехьэ, ыкIоцIкIэ пстэури зэдештэ, икIыжьыным дэгуIэрэп.
МэщлIэкъо Саид.
Мыекъуапэ — Сыхъум — Мыекъуапэ.