Адыгэ шъуашэр сыд фэдэ мафи къекIоу, лъэхъаным диштэу къытхэуцожьыгъэу, тинепэрэ мафэ ныбжьыкIэхэм агъэфедэу щыт. ТиIэпэIасэхэм яшIогъэшхуи ащ хэлъ — уахътэм дэлъэбакъохэзэ дгъэфедэрэ щыгъынхэм ижъырэ тхыпхъэхэр къарагъэкIух, гум рихьхэу зэкIашIыкIых.

БлэкIыгъэмрэ непэрэ зэрэзэдекIу­хэрэм ишыхьат мэфэкIэу Адыгеим щаублагъэр ткъош республикэхэм лъагъэкIуатэ. Ащ ишыхьат Къэрэщэе-Черкесым щырагъэкIокIыгъэр. Журналист зэдэлэжьэныгъэм къыхиубытэу Къэбэр­тэе-Бэлъкъарым щыщ тиIофшIэгъоу НэкIэпыджэ Замирэ ащ фэгъэхьыгъэ къэбарыр къытфигъэхьыгъ.
Адыгэ шъуашэм ифестиваль гум къи­нэжьэу Черкесскэ щызэхащагъ. Шъугу къэдгъэкIыжьын, сурэтышI-модельерэу, дизайнерэу, Адыгеим культурэмкIэ иза­служеннэ IофышIэу, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо шIухьафтын, «Мамырныгъэм и Лигэ» ишIухьафтын къызыфагъэ­шъошэгъэ СтIашъу Юрэ къызыхъугъэ мафэм адыгэ шъуашэм имэфэкI хагъэу­нэфыкIыныр къыхахыгъ.
Адыгэ Республикэм и Адыгэ Хасэ кIэщакIо зэрэфэхъугъэм тетэу, 2011-рэ илъэсым ар апэрэу зэхащэгъагъ. 2014-м ащ къэралыгъо статус Адыгеим щыриIэ хъугъэ. Дунэе Адыгэ Хасэм игъо зэрилъэгъугъэм тетэу 2012-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу адыгэхэр зэрыс шъо­лъырхэм лъэпкъ шъуашэм имэфэкI ащыхагъэунэфыкIы.

Черкес Хасэм итхьаматэу Аслъэнэ Алыйрэ гъэзетэу «Черкес хэкум» иредактор шъхьаIэу Абидэкъо Люсанэрэ кIэщакIо зыфэхъугъэ Iофым Къэрэщэе-Черкес Республикэм и Правительствэ къыдыригъэштагъ, Дунэе Адыгэ Хасэм ыгъэгъуазэхэзэ, фестивалыр зэхащагъ.
Черкесскэ и «ХытIыгу шхъуантIэ» щызэхащэгъэ зэхахьэм хэлэжьагъэх ДАХ-м икъутамэхэм ялIыкIохэр, Дунэе Адыгэ Хасэм итхьаматэу Сэхъурокъо Хьаутий, КъБР-м ипарламент идепутатэу Къумал Заурбэч, гуманитар ушэтынхэмкIэ Къэбэртэе-Бэлъкъар шIэныгъэ институтым ипащэу Дзэмыхь Къасболэт, Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан зипэщэ купыр, Мэздэгу Адыгэ Хасэм итхьаматэу Факъо Руслъанрэ иIофшIэгъухэмрэ, Краснодар краим и Адыгэ Хасэ итхьаматэу МэщылI Рус­лъан зипэщэ купыр, Ставрополь краим культурэмкIэ и Адыгэ гупчэ ипащэу Шыбзыхъу Юрэ, нэмыкIхэри.
Культурэмрэ искусствэмрэкIэ колледжэу Даур Аслъан ыцIэ зыхьырэм щеджэхэрэм яIэпэщысэхэм нэр пIэпахыщтыгъ. Колледжым Iэпэщысэ искусствэмрэ лъэпкъ IэшIагъэхэмрэкIэ икъутамэ ипащэу Лэпыгъу Эллэ къызэри­IуагъэмкIэ, дышъэидэм, пIуаблэхэм, лъэпкъ мэкъэмэ Iэмэ-псымэхэм яшIын ястудентхэр фагъасэх. ЯеджакIохэм ядиплом IофшIагъэхэр ары фестивалым къырахьылIагъэхэр.
Налщык щыщ модельер цIэрыIоу ХьацIыкIу Мадинэ бзылъфыгъэ, хъулъфыгъэ шъуашэхэм анэмыкIэу мы аужырэ илъэсхэм адыгэ тхыпхъэхэр, тамыгъэхэр зытет щыгъынхэр ыдэу ригъэ­жьагъ. НахьыбэрэмкIэ ахэр зезыхьэхэрэр ныбжьыкIэхэр ары. Пэсэрэ Черкес чIыналъэм итеплъэ, тхыпхъэ гъэшIэ­гъонхэр зытет шъхьэтехъо дахэ ХьацIыкIум ышIыгъ.

— ЧIыпIэ зэфэшъхьафхэм ащызэхащэрэ мыщ фэдэ зэхахьэхэм сахэлэ­жьэнэу сикIас. Сыда пIомэ, шэпхъэ гъэнэфагъэхэм атетэу дыгъэ адыгэ шъуашэхэр цIыфхэм мыщ щалъэгъух, ахэмкIэ нэмыкI лъэпкъхэм укъашIэ, уилъэпкъэгъухэми шъуашэм итарихърэ итеплъэрэ зэра­гъашIэ. НэмыкIэу къэпIон хъумэ, тхыпхъэхэр зытешIыхьэгъэ хьап-щыпхэмкIэ ныбжьыкIэхэм ялъэпкъ зэхашIэ зыкъебгъэIэтышъущт. Непэ къэт­щэгъэ ащ фэдэ хьап-щыпхэм бэ къакIэ­упчIэрэр», — къыIуагъ Мадинэ.
Къуаджэу Хьабэз щыщ Адышэс Азэмат гъучIым, шъом, пхъэм пкъыгъо зэмылIэужыгъохэр ахешIыкIы. Ау ар цIэрыIо зышIыгъэр адыгэ шъэжъыер ары. Ащ рихьылIэрэ пкъыгъохэр Азэмат псыцухъум ыбжъакъо, былымышъом, бзыифым, мэл бжъакъом, нэмыкIхэм къахехы. IэпэIасэм къэгъэлъэгъоным къырихьылIагъэхэм ащыщ пэсэрэ ашъо­джанэмрэ Iэшэ-шъуашэхэмрэ.
— Адыгэ зэолIым иIэшэ-шъуа­шэхэр сизакъоу сшIыгъэп, кIэлэцIыкIухэм аIапэ къыпыкIыгъэу ар пIоми хъущт. Хьабэз гурыт еджапIэм лъэпкъ классэу иIэм щеджэхэрэм ашъоджани, щабзи, щэбзащи, шъом хэшIыкIыгъэ хьап-щыпыби ашIы. А IэшIагъэм игъусэу сабыим ыбзи нахь щэрыо мэхъу. Сипшъэрылъ шъхьа­Iэхэм ащыщэу сэлъытэ ныдэлъфыбзэкIэ ахэр згъэгущыIэнхэр, — къыIуагъ Азэмат.
Адыгеим ис бзылъфыгъэхэм анахьи Iэпэщысэхэр нахь IэпэIасэу зышIырэ бгъотыщтэп. Ахэм аIапэ къыпыкIыгъэ жьыфхэр, Iалъмэкъхэр, зызэрагъэкIэ­рэкIэрэ хьап-щыпхэр, чысэхэр бэу Iанэм телъых. Хъуранэ Азэ къызэриIуагъэмкIэ, IэпэIасэхэр зэгурыIохи, зэкIэми яхьап-щып зырыз-тIурытIу зыхэлъ къэгъэлъэгъоныр мыгъэ Черкесскэ къащэнэу рахъухьагъ.
Зы лъэныкъокIэ щытых ХъокIо Рузанэ ыдыгъэ шъуашэхэр ыкIи ахэр зыгъэ­кIэрэкIэжьрэ Нэгъой Оксанэ иIэпэщысэхэр. ТхылъыпIэ гъэчэрэзыгъэм Оксанэ хишIыкIырэ нысхъапэхэмрэ шъуашэхэмрэ умыгъэшIэгъонхэ плъэкIырэп.
— Рузанэ шъуашэхэр зидырэр илъэс 20 фэдиз хъугъэ, сэ IэпэIасэхэм сазы­хэхьагъэм илъэс заул ныIэп тешIагъэр. ТхылъыпIэ гъэчэрэзыгъэм хьап-щып зэмылIэужыгъохэр зэрэхашIыкIырэ шIыкIэр зыщыслъэгъугъэр Интернетыр ары. Сэри ащ фэдэ горэхэр сшIэу езгъажьи, Iофым сыдихьыхыгъ. Аузэ тхыпхъэ­хэмрэ хьап-щыпхэмрэ сшIыхэу сыублагъ. Ахэр зылъэгъугъэ синыбджэгъухэм сытырагъэгу­шхуи, ахэм садэлажьэу езгъэ­жьагъ, — къыIуагъ Оксанэ.
Оксанэрэ Рузанэрэ джырэ шъуашэм теплъакIэ рагъэгъотыгъ. Оксанэ тхылъы­пIэ гъэчэрэзыгъэм хэшIыкIыгъэ бгырыпхым, паIом атырагъэтIысхьащт тхыпхъэ зэмылIэужыгъохэр ешIыхэшъ, зытырилъхьащт шъуашэм ышъо екIоу егъэлэжьы. Ахэр джы апэрэу Черкесскэ утыгум къыщырахьагъэх.
Адыгэ Iэпэщысэхэр утыгум щызезыхьэгъэ цIыфхэр Черкесскэ иамфитеатрэ къекIолIагъэх. Зэкъош республикхэм къарыкIыгъэ артистхэр зыхэлэжьэгъэ мэфэкI концертыр ащ щыкIуагъ.
Гъэзетэу «Черкес хэкум» иредактор шъхьаIэу Абидэкъо Люсанэ Адыгэ Рес­публикэм, КъБР-м, КъЧР-м янароднэ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ иусэу адыгэ цыем фэгъэхьыгъэмкIэ концертыр къызэIуихыгъ ыкIи дахэу зэрищагъ.
Зэхахьэм къекIолIэгъэ нэбгырабэмэ адыгэ шъуашэ ащыгъыгъ, ныбжьыкIэхэм ащыщхэр тхыпхъэхэр зытешIыхьэгъэ щыгъынкIэ фэпэгъагъэх. Адыгэ-Хьэблэ, Хьабэз районхэм, къуаджэу Хъумэрэ къарыкIыгъэ, адыгэ шъуашэр къякIоу зыщыгъыгъэ тэтэжъхэм нэр агъэгушIощтыгъ.
ХьакIэхэм шIуфэс къазырех нэуж Абидэкъо Люсанэ бысым Хасэм итхьаматэу, КъЧР-м и Народнэ Зэфэс идепутатэу Аслъэнэ Алый къыригъэблэ­гъагъ.
— ИблэкIыгъэ уасэ фешIыфэ, ихабзэ, ыбзэ, ишъуашэ зэрехьафэ лъэпкъыр щыI. Пасэм адыгэхэм ащыгъыгъэ шъуа­шэр тиныбжьыкIэхэм джыри зэрэзэрахьэрэр гушIогъошхоу щыт. Мы мафэм имэхьанэ зэхатшIэу, тиблэкIыгъэ тырыгушхоу, тапэкIэ къэтыр нахь дахэ зэрэтшIыщтым тызэгъусэу тафэлажьэу ты­псэунэу сыфай, — къыIуагъ Аслъэнэ Алый.
НахьыжъышIу зимыIэм нахьыкIэшIу иIэп. Дунэе Адыгэ Хасэм итхьаматэу Сэхъурокъо Хьаутийрэ Хасэм ипащэхэу ащ къыдэлажьэхэрэмрэ утыгум къырагъэблэгъагъэх.
— Непэ фэдэ мафэм тыди щыпсэурэ адыгэхэр зэкъоуцох. Адыгэр адрэ лъэпкъ­хэм къахэзыгъэщырэ лIыгъэр ныбжьыкIэхэм ахэлъэу, хабзэмрэ намысымрэ зэрахьэу, бзэмрэ тарихъымрэ къаухъумэу псэунхэу сыфай. Тилъэпкъ бэ пэкIэкIыгъэр. Тэ къыдгурэIо лъэпкъ хабзэхэр тыухъумэхэмэ, ахэм атетэу ныбжьыкIэхэр тпIухэмэ, тигъогу кIыхьэ зэрэхъущтыр. Шъуашэм иIофкIэ непэ тызэфэсыгъэми, тызфызэхэхьан гушIогъуабэ джыри Тхьэм къытет. Лъэп­къыбэ зыщыпсэурэ ти Хэку ыпэкIэ лъыкIотэнэу, гъунапкъэ­хэр непэ къэзыухъу­мэрэ тикIа­лэхэр узынчъэу къекIолIэжьынхэу, Къэ­бэртэе-Бэлъкъарми, Урысыеми зэгурыIоныгъэрэ мамырныгъэрэ арылъынэу сэлъаIо, — къыIуагъ ДАХ-м итхьаматэ.
ЛIымыщэкъо Рэмэзан, Факъо Рус­лъан, МэщылI Руслъан лъэпкъым ыгъэлъэпIэрэ шIуагъэхэр тыухъумэхэмэ, ащ шIум тызэрэфищэщтыр къыхэщэу къэгущыIагъэх.
Адыгэ шъуашэхэр зыдхэрэм афэгъэ­хьыгъэ фильм кIэкIи зэIукIэм къыщагъэ­лъэгъуагъ. Апэрэ адыгэ кутюрьекIэ зэджэгъэхэ СтIашъу Юрэ иколлекциеу философскэ гупшысэ куу зыпхырыщыгъэ шъуашэхэр зыхэлъым игугъу шIукIэ къыщешIы а фильмым. Ащ ыцIэ дышъэ IуданэкIэ лъэпкъ тарихъым щыхиды­кIыгъ.
Концертыр къагъэдэхагъ КъЧР-м, КъБР-м, Адыгеим, Краснодар краим къа­рыкIыгъэ орэдыIохэмрэ къэшъуа­кIохэмрэ.
НыбжьыкIэхэр чанэу зыхэлэжьэгъэхэ адыгэ джэгушхокIэ фестивалыр зэфашIыжьыгъ.