ИлъэсищкIэ узэкIэIэбэжьмэ, 2022-рэ илъэсым Iоныгъом и 23-м Донецкэ ыкIи Луганскэ народнэ республикэхэр, Запорожскэ ыкIи Херсон хэкухэр Урысыем къызэрэхэхьажьыщтхэмкIэ референдумхэр ащызэхащагъэх. Ахэм якIэуххэмкIэ шъолъыриплIыр УФ-м исубъект хъугъэх.

Ащ ишIуагъэкIэ Урысыем щыпсэурэ цIыфышъхьэ пчъагъэр нэбгырэ миллиони 8-м ехъукIэ нахьыбэ хъугъэ, къэралыгъом ишъолъыр квадрат метрэ мини 109-м ехъу къыхэхъуагъ. Ау анахь шъхьаIэр — ахэм ащыпсэурэ цIыфхэм неущырэ мафэм яцыхьэ телъ хъугъэ.
Референдумхэр зэрэрекIокIыгъэхэр
Урысыем хэхьажьыхэмэ зышIоигъоу зымакъэ зытыгъэхэр: ДНР-м — процент 9923-рэ, ЛНР-м – процент 9842-рэ, Запорожскэ хэкум — процент 93,11-рэ, Херсон хэкум — процент 87,05-рэ.
ШъолъыриплIыр Урысыем зэрэхэхьажьыхэрэмкIэ дунэе зэзэгъыныгъэм зыкIэтхагъэхэр 2022-рэ илъэсым Iоныгъом и 30-р ары. Джащ тетэу Урысые Федерацием исубъектхэм япчъагъэ къыхэхъуагъ ыкIи 89-м нэсыгъ.
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер
Илъэс зэкIэлъыкIохэм мы шъолъырхэм ащыпсэухэрэр Украинэм ыпкъ къикIыкIэ зэпымычыжь хьазабхэм ахэтыгъэх. Урысыем шIушIэ IэпыIэгъур народнэ республикэхэм афаригъащэщтыгъ.
2022-рэ илъэсым мэзаем и 21-м Донецкэ ыкIи Луганскэ народнэ респуб­ликэхэм яшъхьафитныгъэ къэухъумэгъэ­ным фэгъэхьыгъэ зэзэгъыныгъэм лъэныкъохэр зэдыкIэтхагъэх. Ащ ыуж мэфищ тешIагъэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер рагъэжьагъ.
Зыпкъ игъэуцожьыгъэн­хэр
ИкIыгъэ илъэсым мэлылъфэгъу мазэм УФ-м иминистрэхэм я Кабинет шъолъы­рыкIэхэм социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ ашIыным фытегъэпсыхьэгъэ программэу илъэс пчъагъэхэм ателъытагъэр ыштагъ, ащ Iофтхьэбзэ 275-рэ къыдыхэлъытагъ. А IофшIэным субъект 82-рэ, федеральнэ къулыкъу 41-рэ, къэ­ралыгъо компание 26-рэ къыхэлажьэ. Мыхэм Адыгеири ахэт, Геническэ районым ынаIэ тет.
УФ-м и Президентэу Владимир Путиным къызэриIуагъэмкIэ, шъолъырыкIэхэр зыпкъ игъэуцожьыгъэнхэр мэхьанэшхо зиIэ лъэныкъу. 2022-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу а чIыпIакIэхэм псэолъэ мин 23-м ехъу ­зыпкъ ащарагъэуцожьыгъ ыкIи ащагъэпсыгъ, ахэм ащыщэу мини 7 фэдизыр фэтэрыбэу зэхэт унэх. Ахэм ямызакъоу еджапIэхэр, сымэджэщхэр, IэзапIэхэр, инфраструктурэр зэтырагъэпсыхьэх. Предприятие 200 фэдизмэ яIофшIэн зыпкъ рагъэуцожьыгъ, Мариуполь ихы порт иIофшIэн ригъэжьэжьыным ыуж итых.
Партиеу «Единэ
Россиер»
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зыщырагъэжьэгъэ апэрэ мафэхэм къащыублагъэу политическэ партиеу «Единэ Россием» шIушIэн Iофтхьабзэхэр зэрехьэх. УФ-м ихэбзэгъэуцугъэ шапхъэ­хэм шъолъырыкIэхэр атегъэхьэгъэнхэм партием ифракциеу Къэралыгъо Думэм щыIэм ынаIэ тет. Ащ ишIуагъэкIэ мыхэм ащыпсэурэ цIыфхэм социальнэ ыкIи къэралыгъо IэпыIэгъур къызфагъэфедэн амал яIэ хъугъэ.
Партием зэпымыоу гъомылапхъэхэр, псэолъэшI материалхэр, Iэзэгъу уцхэр аIэкIегъахьэх, кIэлэцIыкIухэм Iофтхьабзэхэр афызэхещэх. ГуфэкIо купхэм шIушIэ IэпыIэгъур зэпагъэурэп.
Партиеу «Единэ Россием» и Адыгэ шъолъыр къутамэ и Секретарэу ­КъумпIыл Мурат къызэриIуагъэмкIэ, тикъэралыгъо исоциальнэ-экономическэ ыкIи иполитическэ системэ шъолъырыкIэхэр техьагъэх.
— Урысыем ишъолъырхэм яшIуа­гъэкIэ социальнэ IэпыIэ­гъум иамалхэр зэпымыоу субъектыкIэхэм ащызэрахьэх. Медицинэм, гъэсэныгъэм, культурэм, къэлэгъэпсыным, кIэлэцIыкIу зыгъэпсэфыгъор зэхэщэгъэным алъэныкъокIэ Адыгеим ынаIэ зытыригъэтырэр Херсон хэкум и Геническэ район ары. «Единэ Россием» ыкIи республикэм щыпсэухэрэм яшIуагъэкIэ шIушIэ IэпыIэгъур ренэу аугъои, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи ахэм яуна­гъохэм зэпымыоу ящыкIэгъэ IэпыIэгъур арагъэгъоты. Урысыер гъогу тэрэз зэрэтетым тицыхьэ телъ, — къыIуагъ ­КъумпIыл Мурат.
КъэIогъэн фае УФ-м и Президентэу Владимир Путиным зэхищэгъэ зэхэсыгъохэм ащыщ Геническэ районым изэтегъэуцожьын ыкIи хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным Адыгеим иIахьышхо зэрэхэлъыр къызэрэщыхигъэщыгъэр.
Республикэм ынаIэ зытет чIыналъэм мамыр щыIакIэр щызэтегъэуцожьыгъэным пстэури зэгъусэхэу зэрэдэлажьэхэрэр ыкIи лъэныкъо зэфэшъхьафхэм япхыгъэ гумэкIыгъохэр зэрэзэхафыхэрэр Адыгеим и ЛIышъхьэ къы­Iуагъ.
ЕплъыкIэхэр
Урысыем итарихъ иохътакIэ мы мафэр зэрэхэхьагъэм мэхьанэ зэриIэр ипсалъэ къыщыхигъэщыгъ политическэ шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу, профессорэу, Адыгэ къэралыгъо университетым тарихъымкIэ, правэмкIэ ыкIи теориемкIэ икафедрэ ипащэу Жэдэ Зурет.
— Донецкэ ыкIи Луганскэ респуб­ликэхэр, Запорожскэ ыкIи Херсон хэкухэр Урысыем къызэрэхэхьажьыгъэхэр тарихъ шъып­къэныгъэр зыпкъ игъэуцожьыгъэным, ахэм ащыпсэурэ цIыфхэм яфитыныгъэхэр, ящынэгъончъагъэ къэухъумэ­гъэнхэм ятамыгъэу хъугъэ. Урысые ФедерациемкIэ мы хъугъэ-­шIагъэм мэхьэнэшхо иI. ЛIэшIэгъу пчъагъэхэм къапхырыкIырэ культурнэ, экономическэ ыкIи дин зэпхыныгъэ мы шъолъырхэм Урысыем дыряI. Нэбгырэ мил­лион пчъагъэхэм яхэгъэгу къагъэ­зэжьыгъэу алъытэ. Къэралыгъом игъунапкъэхэм зызэраушъо­мб­гъугъэм къыкIэлъыкIуагъ геополитикэм ылъэныкъокIэ Урысыем дунаим чIыпIэу щиубытырэр ыкIи лъэпкъ щынэгъончъэныр нахь пытэ зэрэхъугъэхэр, — къыIуагъ Жэдэ Зурет.
Зыгъэхьазырыгъэр
Iэшъынэ
Сусан.