Гъэсэныгъэ икъу, шIэныгъэ куу уимыIэу щыIэкIакIэм зыдебгъэштэн, удэлъэбэкъон плъэкIыщтэп, а зэкIэмкIэ IэпыIэгъушIу хъурэр тхылъыр ары. ЦIыфлъэпкъымкIэ ащ мэхьанэшхо иI: ары бэшIагъэу, Совет хабзэм илъэхъан, зэфэдэкIэ Адыгэ хэкуми еджэпIэ унэхэр ашIоIофэу къызкIыщызэIуахыгъагъэхэр, яшIуагъи къэкIуагъ. Ахэм къакIэлъыкIуагъэх тхылъыбэр зыщызэIуагъэкIэгъэ ыкIи зэгъэзэфэгъэ тхылъеджапIэхэр. Ащ фэдэ лъэбэкъур ылъапс непэ шIэныгъабэ зычIэбгъотэрэ Лъэпкъ тхылъеджапIэм. Ар непэ культурэ гупчэшху ыкIи шIэныгъэр жъи кIи зэфэдэу тхылъхэмкIэ, нэмыкI къытедзэгъу зэфэшъхьафхэмкIэ – гъэзетхэмкIэ, журналхэмкIэ цIыфхэм ахегуащэх.

Лъэпкъ тхылъеджапIэм имызакъоу, ащ епхыпагъэу, Адыгеим тхылъеджэпIэ пшIы пчъагъэ щэлажьэ, ахэр кIэлэеджакIохэм, студентхэм, тхылъыр зикIасэхэм зэфэдэу атегъэпсыхьагъэх.
ЗимэфэкI хэзгъэунэфыкIырэ Лъэпкъ тхылъеджапIэм пшъэрылъ иныр – тхы­лъыр цIыфхэм апэблагъэ шIыгъэныр, шIу ягъэлъэгъугъэныр — зэшIуехы. МэфэкIым ехъулIэу тхылъеджапIэм крае­ведениемрэ литературэмрэкIэ иотдел ипащэу ГъукIэлI Фатимэ зыIудгъэкIагъ, Iофэу ашIэрэр къедгъэIотагъ.
— Лъэпкъ тхылъеджапIэм сыдэущтэу Iоф щыпшIэнэу хъугъа? Гъэсэныгъэу уиIэр, илъэс тхьапш хъугъа мыщ узщылажьрэр, угу рехьа?
— Къуаджэу Еджэркъуае сыкъыщы­хъугъ, сыщапIугъ, гурыт еджапIэр къыщысыухыгъ. СятэкIэ сянэжъ ублэпIэ классхэмкIэ кIэлэегъэджагъ. Сянэ хьисапыр арегъэхьы, сятэшыпхъу нахьы­жъри химик-биолог. А зэкIэм къахэкIэу, тиунагъо тхылъым уасэ зэрэщыриIагъэр кIэсэгъэтхъы.
Сэ еджапIэр къэсыухи, Адыгэ къэралыгъо университетым IэкIыб къэралыгъуабзэхэмкIэ ифакультет сыщеджагъ, ащ пыдзагъэу аспирантурэри къэсыу­хыгъ. Ау я 4-рэ курсым сисэу унагъо сихьагъ, сабыйхэр сиIэ хъугъэх. Апэдэдэ IофшIэныр мы университетым илъэпкъ факультет щезгъэжьагъ, илъэситIо сыIутыгъ, кIэлэегъэджэ IофшIэныр сыгу рихьы­щтыгъ. Ау илъэс 12 – 13-кIэ узэкIэIэбэжьмэ непэ Iоф зыщысшIэрэ Лъэпкъ тхылъеджапIэм сыкъэкIуагъ ыкIи сыкIэгъожьырэп.
— Сыд фэдэ отделыр ара апэдэдэ Iоф зыщыпшIагъэр?
— Гъотыгъое къыдэкIыгъохэм ясектор зэрезгъэжьэгъагъэр. Ахэр зэкIэ къэстхыхьэщтыгъэх, латиныбзэр зыщыгъэфедагъэхэр зэсыдзэкIыхэуи къыхэкIыгъ, шIэжь тхылъхэр бэу чIэлъых, Iоф щыпшIэнкIэ гъэшIэгъоны.
— Непэ краеведениемрэ литературэмрэкIэ отделым урипащ, тыщыгъэгъуазэба ащ нахь игъэкIотыгъэу.
— 2018-рэ илъэсым щегъэжьагъэу отделым сырипащ. Мыщ нэбгырибл Iут: 4-р – библиографых, ахэр: Аулъэ Бэла, Пэнэшъу Руслъан, Унэрэкъо Джэнэт, сэры – ГъукIэлI Фатим; 2-р – библиотекарых: Айтэчыкъо Рузанэрэ ЛIышэ Данэрэ; Александр Данильченкэр методист, тарихълэжь.
Тиотдел фондышхо иI. Мыщ узыфэе литературэр зэкIэ тарихъымкIэ, археологиемкIэ, медицинэмкIэ, библиотечнэ IофымкIэ, этнографиемкIэ, религиемкIэ, краеведениемкIэ щызэIугъэкIагъ. ЛъэпкъымкIэ мэхьанэ зиIэ гъэзетхэр ыкIи журналхэр кIэзыгъэнчъэу тэугъоих, тэухъумэх. Отделыр цIыфкIуапI, къы­чIахьэхэрэр тэгъэразэх.
— Хэта анахьэу къышъуфакIохэрэр? ПчъагъэмкIэ шъуфырекъуа Iофэу шъушIэрэм?
— ЕджэпIэ зэфэшъхьафхэм ачIэс ныбжьыкIэхэр, шIэныгъэлэжьхэр, журналистхэр, кIэлэегъаджэхэр, нэмыкIхэр къытфэкIох.
— НыбжьыкIэ IофышIэхэм шъуафэныкъуа?
— Тиколлектив ныбжьыкIабэ хэт, ахэм япшъэрылъхэр зэрифэшъуашэу агъэцакIэ.
— Фатим, узипэщэ отделым Iофэу ышIэрэм ышъхьэ къипхыгъэмэ дэгъугъэ.
— ТхылъеджапIэм иIэ отдел 13-м зэралъэкIэу Iоф ашIэ. Тэ, къызэрэсIуагъэу, зэкIэ адыгэ мэфэкIхэм, гъэсагъэ­хэм, шIэныгъэлэжьхэм, сурэтышIхэм, нэмыкIхэм тафэгъэзагъэу, республикэм ит еджапIэхэм зэпхыныгъэ адытиIэу Iоф тэшIэ.
Тарихъ хъугъэ-шIагъэхэм, мэфэкIхэм, юбилейхэм япхыгъэ къэгъэлъэгъонхэр сыдигъуи тэгъэхьазырых. Адыгэ Респуб­ликэм, хэкужъым къэзгъэзэжьыгъэхэм ямафэхэр, лъэпкъым къыхэкIыгъэ цIыф цIэрыIохэр тщыгъупшэхэрэп. Мы зэкIэмкIэ етIани зэIукIэгъухэр, зэхэгущыIэгъу­хэр, литературнэ пчыхьэзэхахьэхэр зэхэтэщэх. Джащ фэдэу Iофтхьабзэхэу «Искусствэм ичэщ» (шэкIогъум и 4-м) ыкIи мэлылъфэгъум «Библионочь» зыфиIохэрэр зэхэтэщэх, ахэм сыдигъуи цIыфыбэ къякIуалIэ.
— Шъуиотдел нэмыкIхэм зэратекIырэр?
— ЗэкIэ адыгэ лъэпкъым епхыгъэм лъэныкъуабэкIэ тызэрэдэлажьэрэр ары. ЗэкIэ тифонд хэлъ лъэпкъ литературэр цифрэ шапхъэм етэгъэкIу, я XX-рэ лIэшIэгъум ия 20 – 30-рэ илъэсхэм къащыкIэдзагъэу араб-латин хэутыгъэ-угъо­игъэхэр зэкIэ хэти ыгъэфедэн ылъэкIыным фытегъэпсыхьагъэх, АР-м и Электроннэ тхылъеджапIэ щызэгъэуIугъэх.
Адыгэ тхакIохэм зэпхыныгъэ адытиI ыкIи ахэм ащыщхэу творческэ амалышIухэр, IофшIэгъэшхохэр зиIэхэм – ­И. МэщбашIэм, И. Бормотовым, Ю. Цуе­къом (псаузэ), Т. Дэрбэм зэзэгъыныгъэ адэтшIыгъ ятхыгъэхэр дгъэфедэгъэнхэмкIэ, тапэкIи мы Iофыр лъыдгъэкIотэщт.
Республикэ гъэзетхэр 1941-м щегъэ­жьагъэу 1945-м нэсэу цифрэ шIыкIэм итлъхьагъэх.
Тиотдел чIэлъ литературэм щыщэу «Книги ровесники Победы», «Память» зыфиIорэ тхылъи 2 – 4-р, «Победители» зышъхьэр мы шIыкIэм тедгъэпсыхьа­гъэх.
— Шъор-шъорэу къыдэшъо­гъэ­кIха шъуиIофшIагъэхэр?
— Илъэс къэс узэрыгъозэнэу щыт «Библиографическэ указатель» зыфиIорэр къыдэтэгъэкIы. Адыгеир загъэп­сыгъэр илъэси 100 зэхъум тхылъитIу къыдэдгъэкIыгъ: «Автономия Адыгеи: становление и развитие», «Вековой путь: от автономии к республике».
Биобиблиографическэ справочникэу «Мы вам завещали жить» зыфиIоу Адыгеим итхакIохэм ыкIи илитераторхэм афэгъэхьыгъэр къыдэдгъэкIыгъ.
Джыри тэгъэхьазыры къыдэкIыгъо инэу «Герои России в наших сердцах».
Тиотдел ифонд чIыпIэшхо щеубыты АР-м, КъБР-м, КъЧР-м янароднэ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ ищыIэныгъэ ыкIи итворчествэ, итхыгъэхэм афэгъэхьыгъэ литературэм. Ащ фэдэ адыгэ лъэпкъым къыхэкIыгъэ цIыф цIэрыIуабэмэ яIофшIагъэхэр тиIэх.
Отделым чIэсхэр Iофышхоу Лъэпкъ тхылъеджапIэм щашIэрэм имызакъоу, республикэм щызэхащэрэ Iофтхьабзэхэм ахэлажьэх. Командировкэхэм тэкIо. Сэ Элиста сыщыIагъ, джы Дагъыстан, къалэу Махачкала итхылъеджэпIэ шъхьаIэ загъэпсыгъэр илъэси 125-рэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэ конференцием Унэрэкъо Джэнэт сигъу­сэу тыхэлэжьэщт. Мы зэкIэми Iофэу тызыпылъыр нахь къытпэблагъэ ашIы.
Тэри, ти Лъэпкъ тхылъеджапIэ илъэси 130-рэ зэрэхъурэр игъэкIотыгъэу хэдгъэунэфыкIыщт.
Непэ къэсIуагъэр зэкIэ тиотдел фэгъэхьыгъэми, Лъэпкъ тхылъеджапIэм пэщэ дэгъоу, IофышIэ чанэу щылэжьагъэхэм шIоу ашIагъэр тищысэу, гъогоу хахыгъэр лъытэгъэкIуатэ, ахэм ацIэхэр тщыгъупшэхэрэп.
— Опсэу, Фатима, шъуимэфэкI ин гум къинэжьрэ мэфэ нэф хъу­нэу сышъуфэлъаIо.
ДэгущыIагъэр
Мамырыкъо Нуриет.