Наркотикхэр хэбзэнчъэу зэрагъэфедэрэм пэуцужьыгъэнымкIэ АР-м икомиссие изэхэсыгъоу Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат тхьамэтагъор зыщызэрихьагъэм наркотикхэр хэбзэнчъэу зыгъэзекIохэрэм апэуцужьыгъэнымкIэ, ныбжьыкIэхэр наркотикхэм адамыхьыхынхэмкIэ, кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ физическэ культурэм, спортым нахь апыщагъэ хъунхэмкIэ Iофэу ашIэрэм ыкIи нэмыкI Iофыгъо­хэм щатегущыIагъэх.

Наркоманием пэуцужьыгъэнымкIэ амал тедзэу зэрахьэхэрэм афэгъэхьыгъэу къыIотагъ АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ наркотикхэр зэрагъэзекIорэм лъыплъэгъэнымкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэ ипшъэрылъхэр зыгъэцэкIэрэ Агъырджанэкъо Аслъан. ГъэIорышIапIэм къызэритыгъэмкIэ, илъэсыр къызихьагъэм щегъэжьагъэу наркотикхэм япхыгъэу бзэджэшIэгъэ 343-рэ республикэм щызэрахьагъэу агъэунэфыгъ. Ащ щыщэу 299-р бзэджэшIэгъэ хьылъэх. Уголовнэ Iоф 239-у зыхэплъагъэхэр хьыкумым IэкIагъэхьагъэх. Наркотикхэр хэбзэнчъэу зэрагъэзекIуагъэм къыхэкIэу хабзэм диштэу нэбгырэ 76-мэ пщыныжь арагъэхьыгъ, бзэджашIэхэм наркотик килограмми 6-м ехъу къаIахыгъ.

Интернетымрэ къэбар-телекоммуникационнэ технологиехэмрэ къызфагъэфедэзэ, наркотикхэр зыщэхэрэм ягъогупэ пыбзыкIыгъэныр хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ Министерствэм апшъэ­рэ мэхьанэ зэритырэ лъэныкъохэм ащыщ. Мыгъэ ащ фэдэ бзэджэшIэгъэ 225-рэ зэрахьагъэу агъэунэфыгъ, бзэджэшIэгъи 186-рэ зэхафыгъ. Полицием иIофышIэхэм интернет хъытыу­хэм, сайтхэм ренэу гъунэ алъафы. Мыгъэ хэбзэухъумэкIо къулыкъухэм яIофышIэхэм наркотикхэр пропагандэ зыщашIырэ сайтхэр зэфэшIыжьыгъэнхэмкIэ тхылъи 152-рэ Роскомнадзорым IэкIагъэхьагъ.
Къулыкъум иIофышIэхэр респуб­ликэм иеджапIэхэм ачIэсхэм ренэу адэгущыIэх, хэбзэнчъэу наркотикхэр зэрагъэзекIорэм кIэухэу къытын ылъэ­кIыщтхэр, къэбар нэпцIхэр Интернетым изыгъахьэхэрэм пшъэдэкIыжьэу арагъэ­хьырэр агурагъаIо. Мы илъэсыр къызихьагъэм щегъэжьагъэу лекцие 1500-рэ фэдизмэ къафяджагъэх, зэнэкъокъу, Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зэхащагъэх.
Наркоманием пэуцужьыгъэнымкIэ Iофэу ашIэрэр къыIотагъ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэу Евгений Лебедевым. Ащ къызэриIуагъэм­кIэ, наркотикхэм апыщагъэхэр нахь пасэу къыхэгъэщыгъэнхэмкIэ социальнэ-психологическэ тестированиер къыз­фагъэфедэ, 2024 – 2025-рэ илъэс еджэгъум гурыт еджэпIи 129-мэ, сэнэхьат гъэсэныгъэ языгъэгъотырэ организации 10-мэ яеджакIохэр ахэм ахагъэлэжьагъэх. Нэбгырэ 2609-мэ анаIэ атегъэтыгъэн фаеу алъытагъ. Мыгъэ министерствэм апэрэу тестированием икIэуххэмкIэ зэхащэгъэ Iофтхьабзэхэм шIуагъэу къакIэкIуагъэр зэригъэшIагъ. КIэлэегъаджэхэм наркотикхэм апыщагъэ хъун зылъэкIыщт кIэлэцIыкIухэм пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэу адызэрахьэхэрэм шIуагъэу къатырэр ащ къыгъэлъэгъуагъ.
НыбжьыкIэхэр шэн дэйхэм дамыхьыхынхэмкIэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр гъэсэныгъэ зыщарагъэгъотырэ организациехэм ащызэхащэх. Шъон пытэхэр, наркотикхэр къызфэзгъэфедэхэрэм пшъэдэкIыжьэу арагъэхьырэр, тутыным зэрарэу къыхьырэр кIэлэе­джакIохэм агурагъаIо. КIэлэегъэджэ-психологхэм тренингхэр, унэгъо спорт Iоф­тхьабзэхэр зэхащэх, видеороликхэм арагъэплъых, медицинэ IофышIэхэмрэ хэбзэухъумэкIо къулыкъухэм ялIыкIохэмрэ аIуагъакIэх.
АР-м физическэ культурэмрэ спортымрэкIэ и Комитет итхьаматэу Дэгу­жъые Мурат ныбжьыкIэхэр физическэ культурэмрэ спортымрэ ренэу апылъын­хэмкIэ республикэм испорт еджапIэхэм Iофэу ашIэрэм, ГТО-мкIэ шапхъэхэр зэрагъэцакIэрэм къатегущыIагъ.
Аужырэ илъэс заулэм программэ зэфэшъхьафхэм адиштэу спорт джэгупIэхэр, физкультурэ-спорт комплексхэр, спортзалхэр муниципальнэ образованиехэм ащагъэпсыгъэх, футбол ешIапIэхэр, стадионхэр ашIыгъэх. ПстэумкIи республикэм исхэм спорт псэолъэ 1047-рэ къызфагъэфедэн алъэкIы. ЦIыфхэм ящыкIагъэм ипроцент 62,3-рэ ар мэхъу.
Спорт еджэпIэ 25-мэ спорт лъэпкъ 38-мкIэ спортсмен мин 16,3-рэ ащагъасэ. Спорт еджапIэхэмрэ спорт лъэпкъхэмкIэ федерациехэмрэ Iофтхьэбзэ зэфэшъ­хьафхэр зэхащэх. Адыгеим исхэм япроцент 59,31-р спортымрэ физическэ культурэмрэ апылъ. АщкIэ амалышIоу щыт псауныгъэм игъэпытэнкIэ Урысые физкультурэ комплексэу «IофшIэнымрэ зыкъэухъумэжьынымрэ сафэхьазыр» зыфиIорэр. 2014-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу республикэм ащ фэдэ шIыкIэр къыщызфагъэфедэ.
Республикэм ипащэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, цIыфхэр шъонхэм, наркотикхэм апыщагъэ мыхъунхэмкIэ, физкультурэмрэ спортымрэ ахэр апылъынхэмкIэ лъэныкъо пстэури къыдалъытэн, шIыкIэ-амалыкIэхэр къызфагъэфедэнхэ фае.
«ЦIыфхэр шэн дэйхэм дамыхьыхынхэмкIэ спортсмен цIэрыIохэр щысэтехыпIэу къэжъугъэлъагъох, ахэр зыхэлэжьэрэ спорт Iофтхьабзэхэр общественнэ чIыпIэхэм ащызэхашъущэх; спорт еджапIэхэр зэжъугъэнэкъокъух; щагухэр жъугъэкIэжьхэ, чIыпIэхэр зэтежъугъэ­псыхьэ зыхъукIэ, спорт джэгупIэхэр жъугъэпсых», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
Тэхъутэмыкъое районым исхэр физическэ культурэмрэ спортымрэ нахь апылъынхэмкIэ Iофэу ашIэрэр къыIо­тагъ муниципалитетым ипащэу Шъэо Аскэр.
Зэхэсыгъом икIэухым АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм арыс зэлъэпкъэгъухэм зэпхыныгъэ адыряIэнымкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Долэ Долэт къы­Iотагъ наркотикхэр хэбзэнчъэу зэрагъэ­зекIорэм пэуцужьыгъэнымкIэ Iофэу ашIэрэр къызэрэрагъэлъэгъукIырэм фэгъэхьыгъэу.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ
ЛIышэ Саныет.