Top.Mail.Ru

Лъэхъаным диштэу

Image description
Лъэпшъыкъо Ф.

Адыгэ Республикэм и Сурэт къэгъэлъэгъуапIэ сурэтышIэу Зайнэ Эль-Саид икъэгъэлъэгъонэу «Коды родной культуры» зыфиIорэр къыщызэIуахыгъ. IофшIэн 42-рэ фэдиз къэгъэлъэгъоным хэхьагъ.

Зайнэ Эль-Саид 1978-рэ илъэсым Иорданием къыщыхъугъ, сэнэхьатым Лондон щыфеджагъ. ЗекIоныр зикIэсэ IэпэIасэм иIэшIагъэхэр дунэе къэгъэлъэ­гъонхэм ахегъэлажьэх.
Хэгъэгум ищыIакIэ хэгъозагъэхэу, ау нэмыкI лъэпкъхэм ахэмыкIуакIэхэу, яады­гагъэ чIамынэу Зайнэ иунагъо Иорданием щэпсэу. Кавказ заом илъэхъан ятэжъ IэкIыб хэгъэгум икIыжьыгъагъ. ИцIыкIугъом къыщыублагъэу адыгэ лъэп­къым фэгъэхьыгъэ къэбархэр ытхьакIумэ итэу къэтэджыгъ. ЧIыгужъым шIулъэгъоу фыриIэр сурэтхэм аригъэкIугъ. Искусствэм гъунэ зэримыIэр IэпэIасэм иIэшIагъэхэм ахэолъэгъукIы.
ИскусствоведениемкIэ кандидатэу, Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым идоцентэу КIэдэкIое Нэфсэт Iофтхьабзэр къызэIуихыгъ.

Лъэпшъыкъо Ф.


Культурнэ кIэным уасэ фэзышIырэ сурэтышIэу Зайнэ Эль-Саид адыгэмэ ядышъэ кIэн къыригъэлъэгъукIызэ, зэмыкIунэу къыпшIошIырэ пкъыгъохэр зэригъэкIухи коллажхэр ыгъэпсыгъ. Адыгэ лъэпкъым ишэн-хабзэхэр къизыIотыкIырэ Iэпэщысэхэр ямышIыкIэх. Адыгэ шъуашэм и Мафэу къэблагъэрэм къэгъэлъэгъоныр тегъэпсыхьагъэу къызэIутхыгъ, къыIуагъ КIэдэкIое Нэфсэт.
АР-м илъэпкъ сурэтышIэу ГъукIэ Замудин Iофтхьабзэм къыщыгущыIагъ.
Адыгэ мэкъамэ зыхэIукIырэ IэшIагъэхэр непэ тинэрылъэгъух. Зы сурэтым тилъэпкъ къыхэкIыгъэ ижъырэ адыгэ пщынэтIаркъор цIыфым ышъхьэ кIэлъэныкъо ригъэкIугъ, адрэм къамэмрэ щабзэмрэ хъулъфыгъэм ышъхьэ щызэблидзыгъ. Ахэм мэхьэнэ куу ахилъхьагъ. Бзылъфыгъэ саем, хъулъфыгъэ цыем дышъэкIэ хэдыкIыгъэ тхыпхъэхэр аригъэ­кIугъ. Зайнэ Эль-Саид икъэгъэлъэгъон хьалэмэт езгъэплъынхэу сиеджакIохэр къэсщагъэх,къыIуагъ ГъукIэ Замудин.
БлэкIыгъэ лIэшIэгъухэм Черкесием идунай зыфэдагъэр, тарихъ баеу тиIа­гъэр, тиIэр къизыгъэлъэгъукIырэ IэшIагъэхэр дэхэ дэдэу Зайнэ Эль-Саид ыгъэпсы­гъэх. СурэтышIым иапэрэ сурэтхэр Адыгеим къытфэзыщэгъагъэхэр дизайнер цIэрыIоу Саральп Мадина. Ащ ыуж уахътэ те­шIагъ, джы сурэтэу къытфищагъэхэм философскэ гупшысэхэр ахэгъэщагъ. Адыгэм итарихъ закъоу щымытэу дунаим техъу­хьэрэ гумэкIыгъохэри IэшIагъэхэм апхырищыгъ. Нахь сынаIэ зытесыдзагъэхэр Кавказ заом фэгъэхьыгъэ сурэтхэр ары, ахэр композиционнэу зэпхыгъэх. Къухьэу хым тетым къитэкъурэ лIэкъо тамыгъэхэм лъэпкъыр итэкъухьагъэ зэрэхъугъэр къып­лъегъэIэсы,къыIуагъ АР-м искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу, искусствэхэмкIэ колледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм икIэлэегъаджэу Шъхьэлэхъо Светланэ.
IэшIагъэхэр дахэх, лъэгъупхъэх, тарихъым иIотакIох. Лъэпкъ тхыдэм ухигъэплъэжьэу гупшысэ куухэр къэгъэлъэ­гъоным уегъэшIых. Адыгэ лъэпкъым къыкIугъэ гъогур, къиныгъоу къызэпичыгъэхэр, цIыфхэм агу ихъыкIыгъэр IэпэIасэм сурэтхэм къащигъэлъэгъон ылъэкIыгъ. Зыфэдэ къэмыхъугъэ, купкI ин зиIэ IофшIагъэх ахэр. Мамырныгъэм къыфэджэрэ сурэтхэр дэхэ дэдэх, гуп­шысэ куу ахэлъ. Лъэпкъ культурэр, тарихъыр ымыгъэкIодэу, джырэ лъэхъаным щыIэ модэм дыригъаштэзэ коллажхэр ыгъэпсыгъ.
«Титэтэжъхэр Кавказым къыщыхъу­гъэх, чIыгужъым тыкIэхъопсэу тэпсэу. Адыгэхэр итэкъухьагъэхэу дунаим щэпсэух нахь мышIэми, яшэн-хабзэхэр, яIэпэщысэхэр къаухъумагъэх. Адыгабзэр, адыгэ хабзэр тхэлъэу тапIугъ. Ахэр къаухъумэнхэм, тарихъыр тшIэным, тызэшIомыкIодынхэм иордан адыгэхэм зэрэтфэлъэкIэу ыуж тит», Зайнэ Эль-Саид дунэе хъытыум инэкIубгъо къыщитхыгъ.
Iофтхьабзэм шIэныгъэлэжьхэр, Адыгеим исурэтышIхэр, Иорданием къи­кIыжьыгъэ тилъэпкъэгъухэр, журналистхэр, искусствэр зикIасэхэр хэлэжьагъэх. Къэгъэлъэгъоныр чъэпыогъум и 5-м нэс зэIухыгъэщт. Искусствэр зышIогъэшIэгъон­хэр ащ еплъынхэу зэхэщакIохэм рагъэб­лагъэх.