Iоныгъо мазэм иящэнэрэ тхьаумафэ мэз хъызмэтым зищыIэныгъэ езыпхыгъэхэм, чъыгхэм, куандэхэм, къэгъагъэхэм, бзыухэм, хьэкIэ-къуакIэхэм ядунай къэзыухъумэхэрэм, ахэзыгъахъохэрэм ямэфэкI хагъэунэфыкIы. Ахэм ащыщ зигугъу къэтшIымэ тшIоигъо Хъунэ Рустам.

Ар АР-м мэзхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ икъутамэу Мыекъопэ мэз хъызмэтшIапIэм ипащ, илъэс 24-рэ хъугъэ мыщ зыщылажьэрэр. Къуаджэу Улапэ къыщыхъугъ, ау джыри цIыкIузэ Мыекъуапэ къащэжьи, ащ щапIугъ, Адыгэ республикэ гимназиер къыщиухыгъ. Мыекъопэ къэ­ралыгъо технологическэ университетым экологиемкIэ ифакультет мэз хъызмэтым иинженер сэнэхьат щызэригъэгъотыгъ.
2003-рэ илъэсым Горбовскэ мэз хъыз­мэтшIапIэм, Краснодар краим и Мостовской район игъунапкъэ дэжькIэ щыI, иIофшIэн щыригъэжьэгъагъ. Ащ тIэкIурэ Iутыгъэу Курджыпс мэз хъыз­мэтшIапIэм агъэкIогъагъ, етIанэ Мыекъопэ мэз хъызмэтшIапIэм и Цицинскэ отдел ипащэ игуадзэ ашIыгъ, джы иIэнатIэ Iуагъэхьаным ыпэкIэ Гъозэрыплъэ мэз хъызмэтшIапIэм и Усть-Сахрайскэ отдел, Первомайскэ мэз хъызмэтшIапIэм и Мэхъош отдел япэщагъ. 2024-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 1-м къыщегъэжьагъэу Мыекъопэ мэз хъыз­мэтшIапIэм ипащ.
— Рустам, мэз хъызмэтым уищыIэныгъэ еппхынэу сыдэущтэу хъугъа?
— СыгукIэ къыхэсхыгъ сиIофшIэн. СицIыкIугъом къыщыублагъ пIоми хъунэу мэзпэсыр хъулъфыгъэ IофшIэн шъып­къэу слъытэщтыгъ, шъуашэу ащыгъыр сыгу рихьыщтыгъ. ЕджапIэм сызычIэсым чIыопсым, къэкIыхэрэм, хьэкIэ-къуа­кIэхэм афэгъэхьыгъэ предметхэр лъэшэу сшIогъэшIэгъоныгъэх. ЕджапIэр къызысэухым, мэзым сищыIэныгъэ еспхынэу теубытагъэ сшIи университетым
сы­кIуагъ.
— Мэзпэс, мэзым имастер… Сыда мыхэм пшъэрылъ шъхьаIэу яIэр?
— Лъэшэу къэIуагъэу хъущтми сшIэрэп ау… Мэзым зищыIэныгъэ езыпхырэр ащ ибысым. Ащ икъызэтегъэнэн, икъэ­ухъумэн, изегъэушъомбгъун пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр. Мэзпэсыр зы чIыпIэ имысырэ цIыф. Ар ренэу ылъакъо тет, мэзыр къекIухьэ, чъыгхэм алъэплъэ, къэсымэджагъэ ахэтымэ игъом елъэгъу, машIом зыкъыщимыштэным фэсакъы… Мы сэнэхьатым урылажьэу режим гъэ­нэфагъэ уиIэн плъэкIыщтэп, гущыIэм пае, пчэдыжьым сыхьатыр 9-м уиIофшIэн ебгъэжьэнышъ, пчыхьэм сыхьатыр 6-м уухынэу, етIанэ угу рэхьатэу уиуахътэ о узыфаем пэIубгъэхьанэу хъущтэп.
— Ара мы IофшIэным анахь къинэу хэлъыр?
— Къинэп ар — уищыIэныгъ. Тисэнэхьат узыхахьэкIэ плъакъо узэрэтет зэпытыщтым, уиуахътэ узэрэфимытыщ­тым, нычэпи къыпфытеонхэшъ, IофышIэ уащэн зэралъэкIыщтым уфэхьазырын фае.
— Ащ фэдэ IофшIакIэм уиунагъо, уисабыйхэм, уиныбджэгъухэм уахэсынэу уахътэ хэогъуата?
— Хэсымыгъотахэу сIон слъэкIыщтэп, ау макIэ. ЗэкIэри есэжьыгъэх сиIофшIэн.
— УрыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэба?
— Зы такъикъи сшъхьэ ащ фэдэ къихьагъэп.
— Мэзпэсым изы мафэ зэрэкIорэр къэпIотэн плъэкIыщта?
— Мэзпэсым имафэ адрэхэм ямафэ къызэрежьэрэм, къызщежьэрэ уахътэм афэмыдэу бэрэ къыхэкIы. ГущыIэм пае, къушъхьэм лъагэу тет мэз Iахь горэм кIон фаеу хъугъэ, непэ щэджагъом гъо­гу техьэ, пчыхьэм мэзахэ хъугъэу нэсы, чэщыр ащ щегъакIошъ, ятIонэрэ пчэдыжьым мэзым къыхэтаджэ. Е ошIэ-дэмышIэ Iоф къэхъугъэу чэщым мэзым макIо, ащ имафэ къыщежьэ. А зэпстэумэ ялъытыгъ зэрэкIорэри.
— Узипэщэ къутамэм мэз хъызмэт­шIэпIэ тхьапша хахьэрэр, гектар тхьапша къызэлъаубытырэр?
— ХъызмэтшIапIэхэр пстэумкIи 9 мэхъух, гектар мин 76-рэ ахэм аIыгъ.
— Сыд фэдэ чъыг лъэпкъха ахэм нахьыбэу къащыкIыхэрэр?
— Чъыгай, кIай, тфэй нахьыбэу тиIэр.
— ХьэкIэ-къуакIэу хэсхэр…
— Мышъэхэр, мэз пчэнхэр, мэзыкъо­хэр мымакIэу тиIэх.
— УарихьылIэу хъугъа?
— Мышъэхэр благъэу къытэкIолIагъэ­хэу къыхэкIыгъ. Илъэсыбэ тешIэжьыгъ… СиIофшIэгъу нахьыжъхэм ащыщ сыригъусэу чыжьэу тыдэкIоен фаеу хъугъэ. МашинэмкIэ псыхъо нэпкъым тынэси, лъэсэу ащ тызэпырыкIыгъ. ЕтIани сыхьат зыщыплI фэдизрэ удэкIоен фэягъ. Зыдгъэпсэфынэу тетIысэхыгъэу, метрэ пшIыкIутф горэм нахь тпэмычыжьэу мышъэ щыр цIыкIур мэзым къыхэкIыгъ, яни ащ ыуж къэлъэгъуагъ. СиIофшIэгъу илъэсыбэ хъугъэу мэз хъызмэтым хэтыгъ, узэрэзекIощтыр ышIэщтыгъ. «Рус­там, лъэшэу тыкуон, тышъуин фае», — ыIуагъ ащ. Бырсырэу къэтIэтыгъэм мышъэ цIыкIур къыгъащти, апэ чъыгым дэчъэягъ, янэ ыпэрэ лъэкъуитIур къы­Iэти, къэуцугъ. Тэ тыжэ зэтетлъхьэрэп. Мышъэ цIыкIур чъыгым къепкIэхыжьи, мэзым хэлъэдэжьыгъ. Янэ ар зелъэ­гъум, лъэкъуиплIым къатеуцожьи, ыуж ихьажьыгъ. Мы къызэрэсIотагъэм фэдиз уахътэ ащ ыхьыгъэп, ау мышъэхэм арэущтэу благъэу уякIолIэныр зэрэмысэмэркъэур къыдгурыIогъагъ.
— Рустам, уиIофшIэн псынкIэп, къыпкIэхъухьэхэрэм а гъогур къыхахынэу уфэещта?
— Сыфэещтгъагъэ, ау сэ пшъэшъитIу сиI, ахэр мэзпэсэу кIощтхэп ныIа! Зым юрист сэнэхьат къыхихыгъ, нахьыкIэр медицинэм ылъэныкъокIэ кIуагъэ. Ау сшы ишъэо цIыкIоу илъэсипшI нахь зымыныбжьым мэзпэсэу кIонэу еIо. Ар сигуапэ. КIэмыгъожьэу ищыIэныгъэ мэзым рипхымэ, сэ зэрэсфэлъэкIэу а гъогум рысщэщт, упчIэжьэгъу
сыфэ­хъущт.
— ГущыIэм пае, шъэожъые цIыкIур къыоупчIымэ, мэзпэс сэнэхьатым анахьэу шIуагъэу хэлъэу сыда къыфэпIотэщтыр?
— ЫпэкIэ къызэрэсIуагъэу, мэзпэсыр хъулъфыгъэ сэнэхьат шъыпкъ. ЧъыIэми, фабэми, къещхыми, къесыми ухэтын фаеу бэрэ къызэрэхэкIырэм, плъакъо узэрэтет зэпытым, етIани тэ къушъхьэ мэзых тызхэтхэр, удэкIоен фаеу бэрэ зэрэхъурэм уапсыхьэ, кIочIэшIу къыуаты. ПсауныгъэмкIи шIогъэшхо къэзытырэ IофшIэн ар. ЧIыопсым ухэт зэпыт, жъы къабзэ къэощэ, бэрэ укIон фаеу мэхъу. А зэпстэумэ анэмыкIэу, нэм ылъэгъурэ дэхагъэм гур къыдещае. Шъыпкъэ, мы сэнэхьатым урылэжьэным пае мэзыр лъэшэу шIу плъэгъун фае.
— О пшъхьэкIэ ар теубытагъэ хэлъэу къэпIон плъэкIыщта?
— Мэзыр сищыIэныгъ. Сэ сизакъоп, сиIофшIэгъухэм ащ фэмыдэ зэрахэмытым сицыхьэ телъ. НэмыкIэу мы хъыз­мэтым ухэтын плъэкIыщтэп.
— Шъуисэнэхьат епхыгъэ мэфэкIэу къэблагъэрэм пае уиIофшIэгъухэм зыгорэ къяпIощта?
— Псауныгъэ пытэрэ щыIэкIэшIурэ ежьхэми, ягупсэхэми яIэнэу, дунэе мамырым щыпсэунхэу, яIофшIэн гъэхъэ­гъэ инхэр щашIызэ лъыкIотэнхэу сафэлъаIо! МэфэкIым пае сафэгушIо!
Хъут Нэфсэт.