Мыекъопэ музыкальнэ училищыр къызызэIуахыгъэ 1960-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу илъэс 12-м Ахэджагор мы гъэсэныгъэ-сэнэхьат зэгъэгъотыпIэ еджапIэм ипэщагъ, ишъыпкъэгъэ-зэфагъэкIэ, лIэужыкIэм ипIун-гъэсэнкIэ щэIэфэ Iофышхо ылэжьыгъ. IэнатIэм зытекIыжьым ыужи ащ студентхэр илъэсыбэрэ ригъэджагъэх.

ИскусствэхэмкIэ Адыгэ республикэ колледжэу Тхьабысымэ Умар ыцIэ зыхьырэм шIэжь зэхахьэ Iоныгъом и 16-м щыкIуагъ. Iофтхьабзэр музыкальнэ училищыр (джы искусствэхэмкIэ колледжыр) загъэпсыгъэр илъэс 65-рэ зэрэхъурэм ыкIи ТекIоныгъэшхом ия 80-рэ илъэс афэгъэхьыгъагъ. ИлъэсипшI пчъагъэм гъэсэныгъэм зафэу щылэжьэгъэ цIыфышIоу Ахэджагом илъэпкъ ыпашъхьэ шIушIэгъэшхоу щыриIэр къыдалъыти, ащ иапэрэ директорыгъэу, пэщэ дэгъу дэдагъэу, кIэлэегъэджэ коллективым имызакъоу, училищым а уахътэм щеджэгъэ пстэумэ агу шIукIэ къэкIыжьэу, Хэгъэгу зэошхом хэтыгъэу, щыIэныгъэр зызэтеуцожьым, 1953-рэ илъэсым, зэчый зыхэлъ ныбжьыкIэхэу Ленинград консерваторием агъэкIогъагъэхэм ыкIи ар къэзыухыгъэхэм Щэбан ащыщыгъ. Зыфагъэзэгъэ Адыгэ музучилищэу къызэIуахыгъакIэм лъапси пкъи ыгъотынымкIэ ар зышъхьасыжьыгъэп.
Адыгеим икультурэ къэIэтыгъэнымкIэ, иискусствэ ухъумэгъэнымкIэ мы еджапIэм пшъэрылъышхо иIагъ ыкIи ар зэшIохыгъэ хъуныр Ахэджэго Щэбан фызэшIокIыгъ.
Лъэпкъым иныбжьыкIэхэм музыкэм ылъэныкъокIэ шIэныгъэ-гъэсэныгъэ икъу ягъэгъотыгъэнымкIэ музыкальнэ училищым Iофышхо зэрилэжьыгъэр, Щэбан Умар ыкъор ригъэджагъэхэм, иIофшIэгъугъэхэм, зэкIэ зышIэщтыгъэхэм агу­хэм шIукIэ къызэрарынагъэр, непэ искусствэхэмкIэ Адыгэ республикэ колледжым ипащэу Куфанэ Щамсэт кIигъэтхъыгъ. Щэбан пэщэ дэгъоу, педагог лъэшэу зэрэщытыгъэр къэгущыIагъэхэу М. ШхончыбашIэм (илъэсыбэм ансамблэу «Налмэсым», етIанэ искусствэхэмкIэ республикэ кIэлэцIыкIу еджапIэм япащэу щытыгъ), Адыгеим дэгъу дэдэу щашIэрэ Хъот Заур Ахэджэго Щэбан ипэщэ шIыкIагъэ, ицIыфышIугъэ ашъхьэкIэ аушэтыгъэу, зынахь цIыфышIу мыхъужьэу зэрэщытыгъэр, училищым щеджэщтыгъэ кIэлэ-пшъашъэхэм ар ятэм фэдэу зэрашъхьащытыгъэр къаIуагъ.
Iофтхьабзэм Адыгеим иинтеллигенцие илIыкIохэр бэу хэлэжьагъэх. ШIур ылэжьэу, хэткIи зафэу щыIэгъэ Щэбан Умар ыкъом имыжъобгъу джы мы еджэпIэ унэм чIэтыщт.
Мамырыкъо
Нуриет.