АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ краеведениемрэ лъэпкъ литературэмрэкIэ иотдел тхылъ къэгъэлъэгъонэу «ШIэныгъэлэжь, тхакIо, дипломат» зыфиIорэр къэралыгъо ыкIи общественнэ IофышIэшхоу Бэджэнэ Мурат къызыхъугъэр илъэс 95-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэу къыщызэIуахыгъ.

ЗэхэщакIохэм мурад шъхьаIэу яIа­гъэр щэIэфэ щысэтехыпIэу, зэмыблэжьэу илъэпкъ, республикэм афэлэжьэгъэ шIэныгъэлэжьышхоу Бэджэнэ Мурат ищыIэныгъэ ыкIи итворческэ кIуачIэ зыфэдагъэр цIыфхэм афиIотыкIыгъэныр ары.
ЛIы гъэсагъэм шIэныгъэ лъэныкъуабэкIэ (тарихъымкIэ, политикэмкIэ, филологиемкIэ, динымкIэ, нэмыкIхэмкIи) IофшIэгъабэу иIэр ыкIи Мурат ищыIэныгъэ гъогу зэрэзэтеуцуагъэр мы экспозицием къыреIотыкIы.
М. Б. Бэджанэм икъэлэмыпэ тхылъ 37-рэ къыпыкIыгъ. Тхылъэу «Жизнь продолжается» зыфиIорэм шIэныгъэлэжьым ищыIэкIагъэр, гупшысэн-тхэным къызэрэфэкIуагъэр, зэхэщэкIо Iушэу зэрэщытыгъэр, унагъом, лIакъом хэтрэ цIыфкIи мэхьанэшхо зэриIэр къыщиIотыкIыгъ. Ежь иунэе альбом къыдэхыгъэ сурэттехыгъабэ къыдэхьагъ.
Сборникэу «АРИГИ: Десять лет поисков и решений – 2010 – 2019 гг (к 90-летию Института)» зыфиIорэм изы Iахь ин, зэлъашIэрэ шIэныгъэлэжьышхоу М. Бэджанэм наукэм иIахьышIу зэрэхилъхьагъэр къыщыIотагъ.
ОсэшIу зиIэ IофшIагъ тхылъэу «Одной судьбой, одной дорогой» зыфиIоу авторым шъыпкъэр зылъэпсэ IэубытыпIэхэр ышIыхэзэ Пшызэ ыкIи Адыгеим язэкъо­шныгъэ-зэпхыныгъэхэр къызщыриIотыкIыгъэхэр. Тхылъыр адыгэ лъэпкъымрэ пшызэ къэзэкъхэмрэ язэкъошныгъэ фэгъэхьыгъ.
Къыхэмыгъэщын плъэкIыщтэп
М. Бэджанэм имонографиеу «Россия и Северный Кавказ: межнациональные отношения на пороге XX-го века» зышъхьэр. Мы IофшIагъэр зэрэщытэу цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэу Темыр Кавказым щызэдэпсэухэрэм ашъхьэ къырыкIуагъэр, тарихъ гъогууанэу къызэпачыгъэм зэрехъулIагъэхэр, хъурэм ыкIи мыхъурэм ушъхьагъу афэхъугъэ экономикэ, политическэ кризисыр къызхэкIыгъагъэр къыщиIотыкIыгъ.
Гу зылъыуегъатэ къыдэкIыгъоу «Быть верным России» зыфиIорэм. Мыщ къы­щызэIухыгъэх Урысыем, Адыгэ Респуб­ликэм якъызэтегъэнэнкIэ щыIэныгъэ Iофыгъо шъхьаIэ хъугъэхэр.
Экспозицием чIыпIэ щигъотыгъ Бэджэнэ Мурат икъуаджэ фэгъэхьыгъэ тхылъэу «Сквозь века прошедший мой аул» зыфиIорэм. Ащ икъоджэгъухэм, ичIыпIэгъухэм охътэ зэблэкI лъэхъанхэм апэкIэкIыгъэ пстэур, ау ялIыгъэрэ яцIыфыгъэрэ къаухъумэу, къиным пэшIуе­кIохэзэ, щыIэкIэкIэ тынчыр, нэфынэр зэрагъэпсыгъэр къыщыIотагъ.
ШIэныгъэлэжьэу, тхакIоу, цIыф Iушэу Бэджэнэ Мурат ищыIэкIагъэр, иIофшIэкIагъэр, игупшысэкIагъэр зышIэмэ зышIоигъохэр АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ къыщызэIуахыгъэ мэфэкI къэгъэлъэгъо­ным рагъэблагъэх, ар Iоныгъом ыкIэм нэс зэIухыгъэщт.
Мамырыкъо
Нуриет.