УФ-м культурэмкlэ и Министерствэ «Культурэм иземскэ lофышl» зыфиlорэ программэ ыштагъ, къэралыгъо программэу «Культурэм ихэхъоныгъэ» ар хэхьэ. Программэм игъэцэкIэн 2025-рэ илъэсым рагъэжьагъ. Звукорежиссерэу Адыгэ радиом щылэжьэрэ Амиран Одилшеровыр къэралыгъо программэм хэлэжьагъ.

Программэм ишIуагъэкIэ культурэм иIофышIэхэу къуаджэхэм афимыкъухэрэр арагъэгъотынхэр къэралыгъом имурад. Ащ елъытыгъэу къуаджэхэм е къэлэ гъэпсыкIэ зиIэ псэупIэхэм Iоф ащызышIэнэу кIощтхэм сомэ миллиони 2 (КъокIыпIэ Чыжьэм, Донбасс ыкIи Новороссием) ыкIи сомэ миллион (нэ­мыкI шъолъырхэм ащылэжьэщтхэм) аратыщт.
Адыгеир сомэ миллион зыщаратыщт­хэм къахеубытэ. Программэм хэлэжьэщтым хэушъхьафыкIыгъэ сэнэхьат иIэн фаеу шэпхъэ гъэнэфагъэ пылъ. Орэд къэIонымкIэ, лъэпкъ Iэмэ-псымэхэм къягъэIогъэнымкIэ, къэшъонымкIэ ыкIи нэмыкI музыкальнэ сэнэхьатхэр зиIэ ныбжьыкIэхэр ары IэпыIэгъур къызфэзыгъэфедэн зылъэкIыщтхэр.
— «Культурэм иземскэ lофышl» зыфиlорэ программэм сыхэлэ­жьагъ, сомэ миллион къысатыгъ. Программэм къыдилъытэрэ шап­хъэхэр згъэцэкIагъэх ыкIи мы мазэм Iоф­шIэныр езгъэжьагъ. Теуцожь районым ит къуаджэу Очэпщые культу­рэм и Унэу дэтым Iоф щысшIэнэу сагъэкIуагъ. СиIофшIэгъу­хэр фабэу къыспэгъокIыгъэх, ащыщ шъыпкъэ сыхъугъ. Музыкэр языгъэ­хьырэ кIэлэегъаджэхэр зэримыкъу­хэрэр сэшIэти, IофшIэпIэ чIыпIэ зэрэзгъотыщтым сицыхьэ те­лъыгъ. Шапхъэхэм къызэрэдалъы­тэу, сомэ миллионым хьакъулахь хагъэкIыгъэп ыкIи узэрэфаеу бгъэфедэн плъэкIыщтыгъ, къысаты­гъэм хэзгъахъуи, псэупIэ зэзгъэгъотыгъ, — еIо тигущыIэгъу.
ТIуапсэ пэмычыжьэу, шапсыгъэ чылэу Псыбэ Амиран къыщыхъугъ. 2007-рэ илъэсым кIалэм иунагъо Адыгеим къэкIожьыгъ. Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэ музыкальнэ колледжым ар щеджагъ. Звукорежиссерэу Адыгэ радиом щылэжьагъ. Анахь шIу ылъэгъурэ мэкъамэм Iоф дишIагъ. Амиран мегрел кIал, адыгэбзэ къабзэкIэ мэгущыIэ. Ар усакIо, орэдыIу, пщынау, лъэпкъ Iэмэ-псымэ зэфэшъхьафхэм къарегъаIо ыкIи Адыгеим иныбжьыкIэ кIэлэ гъэшIэгъон. Орэд къыIоным сыдигъуи фэщагъ. Орэд ыкIи мэкъэмэ 200-м ехъу ныбжьыкIэм ирепертуар хэт. Ижъырэ мэкъамэхэри, джырэ лъэхъаным диштэхэрэри егъэфедэх. Адыгэ орэдыкIэхэр тыритхэнэу егъэхьазыры. Iэмэ-псымэ 18 фэдизмэ къаригъэIон елъэкIы: баяныр, аккордеоныр, осетин пщынэр, адыгэ пщынэр, гитарэр, мандолинэр, домрэр, балалайкэр, фортепианэр, флейтэр, ксилофоныр, вибрафоныр, нэмыкIхэри.
Амиран исэнэхьаткIэ гъэхъэгъэшIу­хэр ышIынхэм, Iоф зыдишIэрэ кIэлэцIыкIу­хэм апэрэ мафэм къыщегъэжьагъэу цыхьэ къызэрэзфаригъэшIыщтым, шIу зызэраригъэлъэгъущтым апылъ.
— СыгукIэ сызфэщэгъэ музыкэм ныбжьыкIэхэр фезгъэджэнхэу, шIэныгъэу сIэкIэлъымкIэ садэгощэнэу амал зэрэсиIэм сыкIэгушIу. Нахьыжъхэм сакIырыплъызэ сиIоф­шIэн зэхэсэщэ. Шъыпкъэ, укIэлэ­егъэджэ ныбжьыкIэу джырэ кIэлэеджа­кIохэм уахэтыныр, зы­къябгъэштэныр IэшIэхэп. Непэрэ мафэм удэлъэбакъозэ улэжьэн фае. Сиегъэджэн сыхьатхэр гъэшIэгъо­нэу зэрэзэхэсщэщтхэм сыпы­лъыщт, — еIо Амиран.
Уисэнэхьат шIу умылъэгъоу, кIэлэцIыкIухэм уафэмыщагъэу IофшIэныр бгъэцэкIэн плъэкIыщтэп. КIэлэеджакIо пэпчъ Амиран екIолIэкIэ гъэнэфагъэ къыфегъоты. ХэушъхьафыкIыгъэ программэм тетэу орэдкъэIонымкIэ егъэ­джэнхэр зэхещэх.
— Къалэм сыкъыдэкIыжьи къуа­джэм сыкъызэрэкIожьыгъэм зы мафи сырыкIэгъожьыгъэп, сиIоф­шIэн ыпэкIэ лъыкIотэным сыпы­лъыщт, — еIо Амиран.
Гурыт еджапIэр къэзыухыхэрэм культурэм епхыгъэ сэнахьат бэмэ къы­хахырэп. Аужырэ илъэсхэм культурэмкIэ апшъэрэ еджапIэхэм макIэ ачIахьэрэр. Сэнэхьат зиIэхэри къуаджэм агъэзэжьынэу фаехэп. НыбжьыкIэхэм Iоф адэзышIэн щыIэп. Режиссерхэм, хореографхэм, музыкантхэм районхэм адэт культурэм иунэхэр ащэкIэх.
— Теуцожь районыр пстэумэ анахьыбэу мыщ фэдэ IофышIэхэм афэныкъу. Культурэм ныбжьыкIэхэр щылэжьэнхэмкIэ мы программэм ишIуагъэ къэкIонэу тэгугъэ. Амиран тадэжь къызэрэкIуагъэм лъэшэу тигъэгушIуагъ. Джы художественнэ пащэ тищыкIагъ, специалистым тыкIэлъэIущт, — къыIуагъ Очэпщые культурэм и Унэу дэтым ипащэу Апэзэо Ну­риет.
Программэм ишIуагъэкIэ шъолъырым Iоф щашIэнэу специалистхэм зэзэгъыныгъэхэр адашIыщтых, къуаджэхэм Iоф­шIэпIэ чIыпIэхэр ащарагъэгъотыщтых.
Культурэм иIофышIэ ныбжьыкIэхэм программэр къызфагъэфедэн амал зэрэщыIэм мэхьанэшхо зэриIэр тигущыIэгъу кIэухым къыхигъэщыгъ. Ащ къыдыхэлъытэгъэ зэзэгъыныгъэу илъэситфым телъытагъэр зыкIокIэ, культурэм и Унэ къыIунэщтыми джыри теубытагъэ иIэп, ау непэрэ мафэмкIэ зэрэфыкIэмыгъожьырэр ыкIи исэнэхьат нахь гъэ­шIэгъон щымыIэу зэрилъытэрэр къыхигъэщыгъ.