Пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыгхэм адэлэжьэгъэныр адыгэхэмкIэ Iоф къызэрыкIуагъэп, ар шъхьэлъытэжьым иIахьыгъ. Адыгэ цIыф пэпчъ епIожьын имыщыкIагъэу чъыг къэгъэкIыным хэшIыкIышхо фыриIагъ, зэрэбгъэтIысхьащтыри, укъызэрэдекIокIыщтыри ышIэщтыгъ, а зэкIэ лIэужхэми алъагъэIэсыгъ. Адыгэ чъыгхатэхэм ялэжьынкIэ непи республикэм IофшIэнышхо щагъэцакIэ.

ЛIыIэпIэ Ибрахьимэ апэ фирмэу «Синдика-Агро», ащ ыуж илъэс 16 тешIагъэу «Маарис» («МыIэрыс») зыфиIохэрэр Теуцожь районымкIэ Джэ­джэхьаблэ щызэхищагъэх. Италием щыщ Пьерпаоло Лодиджиани чъыг къэгъэкIыныр шIогъэшIэгъон хъуи, фирмэм изегъэушъомбгъун иIахь къыхилъхьагъ, зэдэлэжьэнхэу зэгохьагъэх.
«МыIэрысэм» нэбгырэ 22-рэ щэлажьэ. Лэжьыгъэр зыщыIуахыжьырэм нэбгыри 100 фэдиз къырагъэблагъэ. Фирмэм ипащэр Аскъэ­лае щыщ Тыгъужъ Рэ­мэзан. КIэ­лэ ныбжьыкIэм ячылэ дэт гурыт еджапIэм ыуж Пшызэ къэралыгъо мэкъумэщ университетыр къы­ухыгъ. Iоф­шIэныр псэолъэшI участкэм ипащэу Краснодар щыригъэ­жьагъ. Фирмэу «Мы­Iэрысэр» зызэхащэм ащ ипащэ игуадзэу рагъэб­лэгъагъ. ЛIыIэпIэ Алый иIэнатIэ зы­IокIыжьым ащ ычIыпIэ рагъэхьагъ, илъэси 9 хъугъэу IофшIапIэм щэлажьэ.

Джэджэхьаблэ къыщагъэкIырэ чъыг­хатэм тыщыIагъ, ащ Iоф щызышIэхэрэм тахэхьагъ. Чъыгхэр сатыр-сатырэу гъэтIысхьагъэх, «капельное орошение» зыфаIорэм тетэу псыр акIакIэ. Уахътэм къыздихьыгъэ шIыкIэхэр агъэфедэхэзэ ахэм яшIушIэх, псы акIагъахъо, уц шIойхэм, хьацIэ-пIацIэхэм ащаухъумэх.
МыIэрысэм идэхагъэ дгъэшIагъо и­къугъ. Пащэм тыкъырищэкIызэ яIофшIагъэхэр тигъэлъэгъугъ, къагъэкIыгъэм ызыныкъо фэдизыр зэраугъоижьыгъахэм, зэкIэмкIи тонн 1200-рэ фэдиз къахьыжьынэу зэрэщыгугъыхэрэр къытиIуагъ.

— Чъыгхатэр загъэтIысхьагъэр 2016-рэ илъэсыр ары, зэкIэмкIи гектари 100 мэхъу. ГъэрекIо елъытыгъэмэ, мыгъэ тыугъоижьыгъэм лъэшэу къыщыкIагъ. Зиегъэшхо къытэкIыгъэр ом изытет ары. КIымафэм мэфэ фабэу щыIагъэхэм къахэкIэу чъыгхэр псынкIащэу къэтIэмыгъагъэх, гъатхэм мэфэ чъыIэу къыхэ­фагъэхэм чъыгыбэмэ якъэгъагъэхэр ыстыжьыгъэх, — къытиIуагъ Рэмэзан.
МыIэрысэу къыпачыхэрэр тракторхэм апышIэгъэ прицеп кIыхьэхэм атет бжъэ къэмланхэм арызхэу къыдблащыгъэх. Пащэм къызэрэтиIуагъэмкIэ, мыIэрысэр ащэчышъ, гъэтIылъыпIэм ращалIэ.
— Пшъэрылъ шъхьаIэу тиIэр кIэзыгъэ фэмыхъоу лэжьыгъэр тыугъоижьыныр, игъом IудгъэкIыныр ары. МыIэрысэм иугъоижьын тызфежьагъэр шышъхьэIу мазэр ары. Нахь пасэу зигъо хъугъэхэр Iутхыжьыгъэх, IудгъэкIыгъэх, джы ахэм къакIэлъыкIохэрэм ауж тит. Зэрэшъу­лъэгъоу тичъыгхэр лъагэхэп. МыIэрысэр къыпачы зыхъукIэ тыркъо зимыIэхэр ащ лъыпытэу шъхьафэу къэмланхэм аралъхьэ. Адрэхэр чIыгум рагъэтэкъохы. ЕтIанэ ахэри, ежь-ежьырэу къефэхыгъэ­хэри къашыпыжьхэшъ, нэмыкIхэм аралъхьажьых, ахэм сок ахашIыкIынэу ащ фэгъэзэгъэ комбинатым фэтэщэ. Апэрэ сортым хэхьэрэ мыIэрысэхэр щэфакIо­хэм ятэщэ, ятIонэрэм къыхиубытэхэрэр нахь пыутэу тэщэ, — еIо Рэмэзан.

Гъэмэфэ лъэпкъхэр пштэмэ, джырэ уахътэм тонн 500 къаугъоижьыгъах. Мы лъэхъаным къагъэкIырэ мыIэрысэ лъэпкъ­хэу «ред делишес», «голден делишес», «гала», «новелла», «ред фри» зыфиIохэрэм якъэгъэкIынкIэ амалыкIэхэр агъэфедэх.
— Iоф зэдгъашIэхэрэр, мыIэрысэм иугъоижьын пылъхэр зэкIэ районым ит къуаджэхэм къарэкIых. ЦIыфхэм мыIэры­сэр къыпачы, зэхашыпыкIы. ГумэкIыгъо шъхьаIэр къуаджэхэм адэс ныбжьыкIэхэр угъоижьыным къызэрэмыкIохэрэр ары. Зыщылэжьэнхэ ямыIэми, мыIэрысэм иIухыжьын дэшъхьахых. Ау ныбжьыкIэ чанхэр къещэлIэгъэнхэм тыдэлажьэ, — къеIуатэ пащэм.
Цуекъо Азмэт илъэсиплI хъугъэу мыIэрысэм иугъоижьын пылъ.

— Къуаджэхэм адэсхэм Iэрыфэгъу щыIакIэ яIэнымкIэ фирмэм IофшIэнышхо ешIэ. МыIэрысэм иугъоижьын фытегъэпсыхьэгъэ итальянскэ техникэр Iоф­шIапIэм егъэфедэ. Тэ къыт­фанэрэр чъыгым мыIэрысэр мыкъу­тэу къыпытчыныр ыкIи зэхэтыдзыныр ары. СэгушIо тызщылэжьэн чIыпIэхэр зэрэтиIэхэм. IофшIэным угукIэ уфэщагъэмэ, мыщ ущылэжьэныр къинэп, — къы­Iуагъ Цуекъо Азмэт.
Пащэхэм «МыIэрысэм» зырагъэушъом­бгъун гухэлъ яI, цумпэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэм якъэгъэкIын зыфагъэзэнэу рахъухьэ. Непэрэ мафэм ащ дэлажьэх, цумпэ культурэхэм афэгъэхьыгъэ зэхахьэхэм ахэлажьэх, егъэджэнхэр акIух, шапхъэхэр зэрагъашIэх.
МыIэрысэр адыгэ къуаем, къое хьалыжъом, нэмыкI шхыныгъоу зыцIэ чыжьэу Iугъэхэм ахэхьагъ.
Лъэпшъыкъо
Фатим.