Адыгэ къуаем ия XIV-рэ фестиваль республикэм игъэкIотыгъэу зыфегъэхьазыры. ЖъотыпIэ хэтхэр ащ хэлэжьэщтхэ закъохэр арэп. МэфитIу мэфэкIыр зыщыкIощт Дахъо гъэхъунэми псэолъэшIын IофшIэнхэр щызэпыухэрэп.

Районхэм ящагухэм, щэпIэ чIыпIэхэм, пщэрыхьапIэхэм, тIысыпIэхэм, сценэм ягъэпсын ащыдэлажьэх. А пстэумэ язэшIохын афэгъэзэгъэ Алъэскъэр Заремэ къызэриIуагъэмкIэ, блэкIыгъэ илъэсым егъэпшагъэмэ, мыгъэ нахьыжьэу гъэхъу­нэм изэтегъэпсыхьан аублагъ.
— Ары, гъэрекIо елъытыгъэмэ, мыгъэ тхьамэфитIу фэдизкIэ нахьыжьэу Дахъо гъэхъунэм тихьагъ, псэуалъэмэ яшIын едгъэжьагъ. ТымыгуIэжьэу ахэм ягъэуцун игъом едгъэхъулIэныр тимурад. Дгъэуцурэ псэуалъэ пэпчъ электричествэр етэщалIэ. Гъэхъунэм щыдгъэуцухэрэм зэхъокIыныгъэшхохэр афэтшIышъурэп, сыда пIомэ иинагъэ зэхъокIырэп, ау тIысыпIэхэр мы илъэсым нахьыбэщтых. БлэкIыгъэ мэфэкIхэм такIырыплъыгъ, цIыфхэри ахэм къакIэлъэIугъэх, — тыщигъэгъозагъ Заремэ.

Республикэм ирайонхэу фестивалым хэлэжьэщтхэм ялIыкIохэри непэ гъэ­хъу­нэм щэлажьэх. Ящагухэм ягъэпсын Iоф дашIэ. Ахэр зыфэдэщтхэр къэшIэгъуае, зы шэпхъэ гъэнэфагъэ щыIэп. Шъхьадж игукъэкI ар елъытыгъэщт, ау нафэр зы — хьакIэхэмкIэ ахэр гъэшIэгъоныщтых. ДжырэкIэ Дахъо гъэхъунэм Шэуджэн районым игъэлъэгъуапIэ ще­гъэпсы.

Культурэм Iоф щызышIэрэ хъулъ­фыгъэхэр, пчэдыжьым жьэу къакIо­хэмэ, пчыхьэ кIасэм кIожьыхэзэ псэуалъэхэм ягъэуцун тхьамафэ хъугъэу дэлажьэх. Шэуджэн районым культурэмкIэ и Гъэ­IорышIапIэ ипащэу Къэрэбытэ Айдэмыр къызэриIуагъэмкIэ, охътабэ зыхьыгъэр чIыгу гъугъэм кIэсэнхэр хэгъэуцогъэнхэр ары. Джы пкъымрэ шъхьэмрэ адэлажьэх.

— Мыгъэ итхъухьэгъэ гъэлъэгъуа­пIэр блэкIыгъэм фэмыдэу нахь иныIоти, тхьамафэкIэ нахьыжьэу шъофым тыкъихьагъ. Тхьаегъэпсэух, пэрыохъу къытфэхъугъэхэп. Адыгэ нэшанэхэри европейскэ шIыкIэхэри зэхэгъэщагъэхэу мыгъэ район щагур тшIыщт. МэфэкI мэфитIур тыгъэшхоу мэхъушъ, ар къыдэтлъыти, ышъхьэ ухъумэгъэнэу итхъухьагъ. Щагур зэрэщытэу жьаупIэ тшIынэу ары. Джащ фэдэу джэгукIэ гъэшIэгъонхэр зэхэтщэщтых, тиIэпэIасэхэм Iоф ашIэщт, шхыныгъо зэфэшъхьафхэр тыупщэрыхьыщтых, — къыддэгощагъ Айдэмыр.

Шъыпкъэр пIощтмэ, Шэуджэн районым игъэлъэгъуапIэ унэ шIыгъакIэр угу къегъэкIы. Илъэсишъэрэ щытынэу агъэуцурэм фэдэу, лъэгури идзагъэу пытэу чIыгум зыхиубгъуагъ. Пхъэ кубометрэ заулэ хэхьагъ. КIогъу заулэ ашIызэ псэолъапхъэр районым къыращыгъ. Ащ фэшъхьафэу къамылым хэшIыкIыгъэ чэу зэтегъэпсыхьагъэхэр культурэм иIофы­шIэхэм агъэхьазырыгъ.
Ахэм къаготыщт Мыекъопэ районым илIыкIохэми ягъэлъэгъуапIэ зыщагъэ­псыщт чIыпIэр къаплъыхьэу тытефагъ. Ахэми псэуалъэхэр цIыкIу-цIыкIоу шъо­фым къыращалIэх. Мы къэблэгъэрэ мафэхэм адрэ районхэри къекIолIэщтых.

Адыгэ къуаем имэфитIу фестиваль республикэм игъэкIотыгъэу зызэрэфигъэхьазырырэр ушъхьагъунчъэп. Аужырэ илъэсхэм къушъхьэлъэ Адыгеим ихъугъэ-шIэгъэ инхэм ащыщ ар хъугъэ. Дунэе мэхьанэ зиIэ хъугъэ гастрономическэ мэфэкIышхор ифэшъуашэу регъэ­кIокIыгъэным шъолъырым кIуачIэу иIэр рихьылIагъ. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщырэмкIэ, цIыфхэм ящынэгъончъагъэ гъэлъэшыгъэу анаIэ тырагъэтыщт, ау ащи изакъоп.
— ХьакIэхэм яшIоигъоныгъэхэр къыдэтлъытэзэ, илъэс къэс фестивалым изэхэщэн нахьышIу хъуным тыдэлажьэ. Ныбжь зэфэшъхьаф зиIэхэм ашIогъэшIэгъоныщт культурнэ программэм изэмылIэужыгъуагъэ хэдгъэхъоным тыпылъ. Автомобиль уцупIэхэр, мобильнэ зэпхыныгъэр, цIыфхэр зезыщэщтхэ автобусхэр тынаIэ зытед­гъэтыхэрэм ащыщых, — къыщиIуагъ ащ ителеграм-нэ­кIубгъо.
Ащ къызэрэщытыгъэмкIэ, мыгъэрэ мэфэкIым пае Iоныгъом и 13 ыкIи и 14-м автобус 12-мэ ыпкIэ хэмылъэу Iоф ашIэщт. Мыекъуапэ иурамэу Шоссейнэм тет уцупIэу «Восходым» мафэм сыхьатыр 12-м ыныкъом ахэр IукIыщтых. Мафэм сыхьатыр 2-м къыщегъэжьагъэу пчыхьэм 7-м нэс Дахъо гъэхъунэм цIыфхэр къыращыжьыщтых. Ежь-ежьырэу мэфэкIым еблэ­гъэн амал зимыIэхэмкIэ ар хэкIыпIэшIу, автомобилэу щызэблэкIырэр гъэмэкIэгъэнымкIи зы екIолIакI.
Шъугу къэдгъэкIыжьын. БлэкIыгъэ илъэсым адыгэ къуаем имэфэкI нэбгырэ мин 50-м нахьыбэ къыугъоигъ. Мыгъи ащ къыхэмыхъощтмэ, нахь макIэ зэрэмыхъущтыр гъэнэфагъэ.
Анцокъо Ирин.