Бжьахъохэм яIофшIэн бжыхьэм ижъотыпIэ дэд. Къуаджэу Пщычэу щыщ КIэрэщэ Шумафэ илъэс 65-рэ ыныбжь. Инженер-псэолъэшIэу игъашIэм лэжьагъэ, ащ дакIоу бжьэхъо Iаз.

КIэрэщэ Шумафэ шъоум ыIэ зыхэ­лъыр ицIыкIугъом къыщегъэжьагъ, ятэшэу Батырбый игъусагъ, бжьэматэхэр ди­уплъэкIущтыгъэх, шъоу дыкIищыщтыгъ. Арышъ, бжьэхэм ядунай ащ дэгъоу къыгурэIо. Ахэр ыхъунхэмкIэ ищыкIэгъэ псэуалъэхэр зэригъэгъотыгъэх, бжьэматэхэр, бжьэхэр ыщэфыгъэх.
— Бжьэхъуныр Iоф псынкIэп, Iофыгъуабэ пылъ: бжьэхэм узэрадэзекIощт шIыкIэхэр бгъэнэфэнхэр, шъоур къэзыхьыхэрэм щэнаут зэфэшъхьафхэм зэрар къарамыхыныр, узхэм ащыухъумэгъэн­хэр, бжьэматэхэр мэзхэм ыкIи нэмыкI чIыпIэхэм ащыгъэуцу­гъэнхэр, нэмыкIхэри. Илъэсым къыкIоцI гъэпсэфыгъо уимыIэу уапылъын фае. Гъэтхапэм бжьэхэр нахь чаных, ялэжьэн уахътэ аублэ. Къэгъагъ зэмылIэ­ужыгъоу къэкIыхэрэм шъоу дэгъу къыхахы. Ащ цIыфым ипсауныгъэкIэ мэхьанэшхо иI, уз зэфэшъхьафхэм яIэзэгъэнымкIэ бгъэфедэн плъэкIыщт, — къеIуатэ Шумафэ.
Непэ Шумафэ бжьэмэти 120-рэ фэдиз иI, ахэм япчъагъэ джыри хигъэ­хъон имурад. Пчэдыжьым жьэу регъа­жьэшъ пчыхьэ нэс ащ Iоф ешIэ, бжьэхэр сымаджэ мыхъунхэм фэшI пэшIоры­гъэшъ Iофтхьабзэхэр адызэрехьэ, шъоур кIещы, бжьэматэхэр еукъэбзых.

Шъоу къэзыхьырэ бжьэхэр къэмысымэджэнхэм лъыплъэгъэныр, Iэзэгъу уцхэр гъэфедэгъэнхэр Iофыгъо шъхьаI. Шъоу къэзыхьырэ бжьэ лъэпкъышIухэр, бжьэхъунымкIэ амалыкIэу щыIэхэр къы­хэхыгъэнхэм Шумаф апылъ. БамыкIхэм къапыкIырэ узыр ары нахьыбэм бжьэхэм къяуалIэрэр. Ахэм апэшIуекIорэ Iэзэгъу уцыр Шумаф зэрегъэгъоты ыкIи ежь- ежьырэу бжьэхэм яIазэ.
— ЧIыпIэ дэгъухэм бжьэматэхэр ащытэгъэуцух нахь мышIэми, бжьэхэр лIэхэу къы­хэкIы. Бжьэ­хэм шъоущыгъу ясхьылIэрэп. КIымафэм афэ­хъущт Iусыр бжьэматэхэм къафыдэсэгъанэ. Бжьэхэр зыкIа­лIэ­хэрэр губгъохэм къащагъэкIырэ лэжьыгъэхэм химиекIэ зэряшIу­шIэхэрэр ары. Мэкъумэщ хъызмэтшIапIэхэм ащ фэдэ Iоф­тхьабзэхэр зырагъэ­кIокIыхэкIэ, бжьэхъуным пылъхэм макъэ къытагъэIурэп. Джы ащ фэдэ къысэмыхъулIэным пае бжьэхэр дэсщынхэм ыпэкIэ къэбарэу щыIэм сыкIэупчIэ,— еIо ти­гущыIэгъу.
Бжьэхъуным хэшIыкIышхо фызиIэ IэпэIасэм къызэриIорэмкIэ, жъоныгъуа­кIэм кIащырэ шъоур ары зэкIэмэ анахь Iэзэгъур, сыда пIомэ мы уахътэм къэгъагъ зэмылIэужыгъоу къыхиубытэрэр бэ дэд.
— ЖъоныгъокIэ шъоур пIуакIэ ыкIи ымэ IэшIу. Ар зэкIэми анахь Iэзэгъоу алъытэ. Уц зэщымыщыбэмэ къахахыгъэ кIырцэм цIыфым иузибл егъэхъужьы. Шхъомчым ыкIи гречкэм акIэщыгъэ шъоур итеплъэкIэ нахь чIыпцI, нахь Iужъу, нахь дыдж. Рапсым хэшIыкIыгъэм мэ иIэп, ау шIэхэу Iужъу мэхъу. Тыгъэ­гъазэм кIэщыгъэр гъожьыбз, Iужъу, мэшхо пыурэп. Бзыфыр (липа) зыщыкъэгъагъэрэм къыхахырэ шъоум апчым фэдэу укIоцIырэплъы. СигъашIэм бжьэхэм сапылъ, ядунай сыщыгъуаз. Сэ жъоныгъокIэ шъоум нахьи бжыхьэ шъоур нахь сикIас, сыгу нахь рехы, – еIо Шумафэ.
Бжьэхэм анахь лэжьакIо дунаим зэрытемытыр тигущыIэгъу хигъэунэфыкIыгъ. Мышъхьахыхэу километрэ пчъагъэ непэ къызэрабыбыхьэрэр илъэсыбэм инэрылъэгъу.
— Мыгъэрэ жъоныгъокIэ шъоум сырыраз. Бэрэ къызэрещхыгъэм иягъэ къэкIон сшIошIыгъ. КIырцэу бжьэмэ шъоу къызпахырэмэ уаер ягоуагъ нахь мышIэми, дэгъоу шъоур кIэтщыгъ. Джы тыгъэгъазэми къыхахыщт шъоум ащ нахьыбэкIэ сыщэгугъы, — еIо бжьахъом.
Iанэм шъоур сыдигъуи тетын фаеу Шумаф елъытэ. Шъоу шакор Iэзэгъу дэдэу еIо.
— Адыгэхэм акIуцI шъыпкъэ щыщ хъугъэу шъоур сэлъытэ. ИжъыкIэ къыщыублагъэу шъоумрэ адыгэ къуаемрэ хьакIэхэм апагъохыщтыгъэх. КIэлэцIыкIухэр шъоупсым рагъашъощтыгъэх, псауныгъэмкIэ ар Iэзэгъоу алъытэщтыгъ. Шъоур кIышъом псынкIэу хэхьэшъ, ар витаминхэмкIэ егъэбаи, еукъэбзы,— еIо бжьахъом.
Лъэпшъыкъо Фатим.