ЛIакъом щыщхэм, гупсэхэм ямызакъоу, зэрэхэгъэгоу ащызэлъашIэрэ цIыфхэр лъэпкъ пэпчъ къахэкIых. Ащ фэдэ адыгабэми ацIэ къепIон плъэкIыщт.

Хэгъэгу зэошхом советскэ народыр щытекIуагъ. Ау а текIоныгъэр лъыпскIэ къыдахыгъ, нэбгырэ миллионыбэ хэкIодагъ. Зы унагъо щыIэпщтын заом хэлэжьагъэхэр щамыгъэлъапIэу, агу къамыгъэкIыжьэу. ЦIыф къызэрыкIохэу Хэгъэгу зэошхом лIыхъужъныгъэ щызезыхьагъэмэ якъэбар зызэхэпхырэм, лъэшэу уегъэгушIо, етIани а дзэкIолIхэр псаоу зэо машIом къыхэкIыжьыгъэхэ зыхъурэм.
Ахэм ащыщыгъ зигугъу къэс­шIыщт Къошк Исмахьилэ Тыу ыкъоу къуаджэу Хьалъэкъуае къыщыхъугъэр.
Исмахьилэ 1924-рэ илъэсым дунаим къытехъуагъ, илэгъухэм зыкIи атекIыщтыгъэп, ау зы шэн гъэшIэгъон афэ­шъхьа­фэу хэлъыгъ: ицIыкIугъом къыщыублагъэу ятэ дэжь къеблэгъэрэ къо­джэдэсхэм, гъунэгъухэм ыкIи Iахьылхэм къэбарэу, тхыдэжъэу хьакIэщым къыщаIуатэхэрэр ащ ыгу риубытэщтыгъэх, ышъхьэ щызэригъэзэфэжьыщтыгъэх. КIэлэ Iэтахъоу ащ илъэсибл еджапIэр къыухыгъ.

Хэгъэгу зэошхор къызежьэм, ащ лъыпытэу фронтым Iухьаныр фызэшIокIыгъэп, ыныбжь джыри къикIыщтыгъэп, ау ар 1942-рэ илъэсым къыдэхъугъ. 1943-рэ илъэсым имэзэе мазэ младшэ сержантыцIэр ащ къыратыгъ.
Исмахьилэ разведкэм хэтыгъ, нэмыцыдзэхэр зыдэщыт чIыпIэхэр къэзыушыхьатырэ документхэр, топографическэ къэбархэр, картэхэр, схемэхэр зэри­гъэгъотынхэ ылъэкIыгъ.
Бгъэхалъхьэ къыратынэу къызагъэлъа­гъом, ащ фагъэхьазырыгъэ документмэ гъэхъагъэу ышIыгъэхэр ратхагъэх, ахэр ары Исмахьилэ идзэ гъогу зыфэдагъэм ущызыгъэгъуазэхэрэр.
Исмахьилэ комсоргыгъ ыкIи дивизионнэ дзэ къэбарIотэ тхьапэм иредакторыгъ.
Я 353-рэ стрелковэ дивизием ия 902-рэ артиллерийскэ полк хэтэу дзэкIолIыр заощтыгъ. А дивизиер 1941-рэ илъэсым ишышъхьэIу мазэ къалэу Новороссийскэ щызэхащэгъагъ. Рос­тов-на-Дону итемыр лъэныкъо щызаозэ ащ чIэнэгъэшхохэр ышIыгъагъ. Ар рагъэкъу­жьыным фэшI амыгъэсэгъэ дзэкIолI нэбгырэ 2500-рэ дивизием хагъэхьажьыгъагъ, ащ щыщ роти 4-р кавказ лъэпкъыгъэх, урысыбзэр тэрэзэу ашIэщтыгъэп.
1942-рэ илъэсым ибжьыхьэ я 353-рэ стрелковэ дивизиер ТIуапсэ икъэухъу­мэнкIэ операцием хэлэжьагъ. Iоныгъом и 25-м нэмыцхэм язэкIэкIон рагъэжьэгъагъ, а уахътэм дивизиер я 56-рэ армием хэтыгъ, поселкэу Черкасовскэм къыщегъэжьагъэу Старообрядческэм нэс къаухъумэщтыгъ.
Ащ къыкIэлъыкIоу дивизиер Березнеговато-Снигирёвскэ операцием 1944-рэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ, Одесскэм — 1944-рэ илъэсым имэлылъфэгъу мазэ ыкIи Ясскэ-Кишинёвскэм а илъэс дэдэм ишышъхьэIу мазэ ахэлэжьагъ.
Къошкым пыим идзэ техникэ 15 ыгъэунэфыгъ, тиартиллерие ахэр ыгъэтэкъуагъэх.
Мэзаем и 22-м 1944-рэ илъэсым Никопольскэ-Криворожскэ операцием хэлажьэзэ, стрелковэ дивизием къалэу Кривой Рог шъхьафит ышIы­жьыгъ.
Iоныгъом, 1944-рэ илъэсым я 353-рэ стрелковэ дивизиер апэрэхэм ащыщэу къалэу Софие дэхьагъ ыкIи заор аухыфэ Болгарием итыгъ.
ШышъхьэIум, 1944-рэ илъэсым младшэ сержантэу Къошкыр къуаджэу Плахтеевкэм дэжь пыир щызэхэгъэтэкъогъэ­ным хэлэжьагъ. Ежь ышъхьэкIэ ащ нэмыци 8 ыукIыгъагъ ыкIи румыни 6 гъэрэу ыубытыгъагъ.
ДзэкIолIым къылэжьыгъэ бгъэхалъхьэхэр къыфагъэшъошагъэх: Жъогъо Плъыжьым иорден, Щытхъум иорденэу я II-рэ ыкIи я III-рэ шъуашэ зиIэхэр. Къалэу Кривой Рог шъхьафит зышIыжьыгъэхэм зэрахэтыгъэм ыкIи псэемыблэжьэу зэрэзэуагъэм афэшI Къошк Исмахьилэ Щытхъум иорденэу апэрэ шъуашэ зиIэр къыратынэу къагъэлъэгъо­гъагъ, ау орденым ычIыпIэкIэ, уIагъэ зэрэтелъыгъэм къыхэкIэу, ар отпускым кIэлъэIугъ. ИлъэIуи къыфагъэцэкIэгъагъ.
Ядэжь къызэкIом, зэо хъугъэ-шIагъэ­хэу ынэгу кIэкIыгъэхэмкIэ ичIыгогъухэм адэгуащэ шIоигъоу хъугъэ, усэу ытхыгъэмэ ащыщитIу адыгабзэкIэ лъэпкъ гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» къыщыхаутыгъагъ: «Ганс игъогу» ыкIи «Сэлам шъосэхы».
Зызегъэхъужьым ыуж Исмахьилэ ичасть екIолIэжьыгъ, ТекIоныгъэр къызыдахыми ащ лъыпытэу къыгъэзэжьыгъэп, къулыкъур лъигъэкIотагъ.
Икъоджэ гупсэу Хьалъэкъуае ар къы­зыкIожьыгъагъэр 1949-рэ илъэсыр ары. УблэпIэ классхэм якIэлэегъаджэу Исмахьилэ IофшIэныр ригъэжьэгъагъ. КIэлэегъаджэхэр зэрафимыкъухэрэм къыхэкIэу Едэпсыкъое еджапIэм агъэ­кIуагъ. Ащ илъэс заулэрэ зыщэлажьэм ыуж икъуаджэ къэкIожьыгъ. КIэлэегъа­джэхэр зэрэмакIэхэм къыхэкIэу Ис­махьилэ зэфэшъхьаф предметхэр аригъахьыщтыгъ: литературэр, урысыбзэр, музыкэр ыкIи сурэтшIыныр. Пенсием 1983-рэ илъэсыр ары зытIысыжьыгъэр.
Зэо лъэхъаным къыщегъэжьагъэу ныбджэгъубэ иIагъ. Ахэм къуаджэу Тэхъутэмыкъуае щыщхэри ахэтыгъэх: Ерэджыбэкъо Адбулрэ Бэслъэнэй Ибрахьимэрэ.
Ишъхьэгъусэу Джантыгъэрэ Исма­хьилэрэ сабыиплI зэдапIугъ: шъэуищрэ зы пшъашъэрэ.
Ипшъашъэу Мерэм ятэ игъогу ры­кIуагъ, ар кIэлэегъаджэ хъугъэ, ишъаоу Щамилэ инженер-псэолъэшI сэнэхьатыр къыхихыгъ, ащ къыкIэлъыкIорэ Арамбый летчик. Ятэ иунэ къинагъэр Аскэрбый, ари псэолъэшIыным фэгъэзагъ.
Исмахьилэ 1992-рэ илъэсым идунай ыхъожьыгъ. Ащ ишIэжь къоджэдэсхэм, игупсэхэм, иныбджэгъухэм агъэлъапIэ. Къошкхэм къакIэхъухьэгъэ лIэужхэм афэгъэхьыгъэ къэбарыр сыугъоизэ, сэ сегупшысагъ: заом илIыхъужъ къылъэгъужьыгъэмэ икъорэлъф-пхъорэлъфхэр зэрэхъугъэхэр игушIуагъо гъунэ иIэныгъэп.
Ипхъорэлъфхэми, ахэм япхъорэ­лъ­фыжьхэми агукIэ зыфэе сэнэхьатхэр зэрагъэгъотыгъ. Къошк Тимур Аскэрбый ыкъом Пшызэ мэкъумэщ университетыр къыухыгъ, ПАО-у «Россети» ибригадэу Теуцожь районым щыIэм щэлажьэ.
Къошк Заремэ Арамбый ыпхъум Пшызэ къэралыгъо университетым романно-германскэ филологиемкIэ ифакультет къыухыгъ, ышэу Къэплъан Донской къэралыгъо техническэ университетым щеджагъ, гъучIхэм адэлэжьэрэ инженер. А чIыпIэ дэдэм автотранспортнэ отделым ипащэу Iоф щешIэ.
Нэгъой Артур Къэплъан ыкъом АКъУ-м июрфак къыухыгъ, мэкъумэщышIэ-фермер хъызмэтшIапIэу «Нагоев» зыфиIорэм ипащ. Нэгъой Асиет Къаплъан ыпхъуми АКъУ-м июрфак къыухыгъ, Пшызэ къэралыгъо университетым иректорат иинспектор шъхьаI.
Къошк Бэллэ Щамил ыпхъур Инэм къэлэ псэупIэм иадминистрацие июридическэ отдел ипащ. Къошк Руслъан Щамил ыкъом МКъТИ-р къыухыгъ, Тэхъутэмыкъое районым иадминистрацие финансхэмкIэ игъэIорышIапIэ Iоф щешIэ.
Къошк Саидэ Аскэрбый ыпхъур АКъУ-м экономикэмкIэ ифакультет щеджагъ. Федеральнэ казначействэм икъутамэу Адыгэ Республикэм щыIэм щэлажьэ. Къошк (ХъуакIо) Фатимэ Аскэрбый ыпхъум Пшызэ къэралыгъо университетым экономикэмкIэ ифакультет дэгъу дэдэкIэ къыухыгъ, ащ ыуж теологием феджагъ, теологием имагистрэ хъугъэ, джы КъурIаным иеджэнкIэ кIэлэегъадж, Тэхъутэмыкъуае щэлажьэ.
Ятэжъ ишIэжь гъэлъэпIэгъэнымкIэ, ащ фэгъэхьыгъэ къэбархэр къэугъоижьыгъэнхэмкIэ IофшIэнышхо зыгъэцэкIагъэр Исмахьилэ ипхъорэлъфым ипхъорэлъфыжьэу ШъхьапцIэжъыкъо Зарет Аскэрбый ыпхъур ары. Адыгэ Республикэм псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Министерствэ ар июрист.
Хэгъэгу зэошхом лIыхъужъныгъэ щызэрихьэзэ хэлэжьэгъэ Къошк Исмахьилэ Тыу ыкъом иунэгъо шэн-хабзэхэр джащ тетэу къыкIэлъыкIогъэ лIэужмэ лъагъэ­кIуатэ, щыIэныгъэм пытэу хэуцуагъэх.
АкIэгъу Разиет.