Кощхьэблэ районым ит къуаджэу ХьакIэмзые ичылэгу зэхъокIыныгъэшIухэр щыхъугъэх. Метрэ 300 фэдиз зикIыхьэгъэ лъэсрыкIуапIэ иIэ хъугъэ. ЦIыфыбэ зэолIэрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэр, еджапIэр, культурэм и Унэ, сабый джэгупIэр ыкIи Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъэхэм яшIэжь саугъэт ащ зэрипхыгъэх. «Инициативное бюджетирование» зыфиIорэ къэралыгъо программэмкIэ IофшIэнхэр агъэцэкIагъэх.

— ПстэумкIи сомэ миллиони 2,7-рэ IофшIэнхэм апэIухьагъ. Пчъагъэм щыщэу сомэ мин 200-р цIыфхэм яахъщ, къоджэ псэупIэм иIахьыр сомэ мин 500, адрэр программэм къыкIэкIуагъ. Ащ ыпэкIи къуаджэр программэм хэлэжьэгъагъ. Ащ дэжьым сабый джэгупIэр дгъэуцугъагъ, — къыддэгощагъ ХьакIэмзые зыхэхьэрэ Дмитриевскэ къоджэ псэупIэм ипащэу Пщыжъ Муртаз.
Къэралыгъо программэм къыдыхэлъы­тагъэу ахъщэм рашIэщтыр изыхъухьа­гъэр къоджэдэсхэр ары. Зэхахьэхи, зэхэгущы­Iэжьыхи анахьэу зыфэныкъохэр ыпэ рагъэшъыгъэх ыкIи хэукъуагъэхэп. Лъэс­рыкIуапIэр ашIыгъакI нахь мышIэми, егъашIэм яIагъэм фэдэу чылэдэсхэм къащэхъу. Пчэдыжьрэ пчыхьэрэ къыщакIухьэ, еджапIэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм кIохэрэмкIэ Iэрыфэгъу дэд. Ащ ыпэкIэ гъогубгъум тетынхэ фаещтыгъэмэ, джы щынэгъончъэу, гупсэфэу къыщакIухьэ. Джащ фэдэу тIысыпIэхэри тырагъэуцуа­гъэх, нэжъ-Iужъхэми ныбжьыкIэхэми зэфэдэу язэIукIапI. А пстэумэ афэшъхьафэу къуаджэм щыщэу амал зиIэхэм ягупыкIкIэ автобус уцупIэхэр агъэкIэжьыгъэх, дэхьапIэмрэ дэкIыпIэмрэ чылэм ыцIэ зытетхэгъэ пкъэухэр ащагъэуцу­гъэх.

— Дэхэ дэдэу, гупсэфэу ашIыгъ, — зэдырагъаштэ хьакIэмзыехэм; — чылэгур къыгъэдэхэгъ, Iэрыфэгъу хъугъэ. Тигуап тичылэ итеплъэ нахьышIумкIэ зызэрихъо­жьырэр.
Ащ фэшъхьафэу мыгъэ ХьакIэмзые щагъэцэкIэжьыгъэмэ ащыщ дзюдо бэнэнымкIэ спортзалыр. БлэкIыгъэ илъэсым къуаджэм ыныбжь илъэси 160-рэ зэрэхъу­рэм ихэгъэунэфыкIын АР-м и ЛIышъхьэ къаритыгъэ сомэ миллионитф пэIуагъэ­хьагъ. Псэолъэжъэу уахътэм зэхигъэтэкъуагъэр икIэрыкIэу ашIыжьыгъ ыкIи къоджэ ныбжьыкIэхэмкIэ гупсэфыпIэ хъугъэ. Ари, мэщыт Iупэри мыжъокIэ агъэчъыгъэх. Чылэм щыщ кIалэу ХъокIон Бислъан ар игупыкI. ПсэупIэм дэсхэри къуаджэм щызэхащэрэ IофшIэнхэм чанэу ахэлажьэх, шIыхьафхэр ашIыхэзэ ищыкIа­гъэр агъэкъабзэ, аупкIэ. ЯзэдэIэпыIэжьыныгъэ ихьатыр лъэсрыкIуапIэу яIэ хъугъэри. «Инициативное бюджетирование» зыфиIорэм хэлэжьэнхэшъ, ячылэ агъэ­дэхэным пае шъхьадж фызэшIокIырэ ахъщэр аугъоигъ. КъэкIорэгъыми хэхъоныгъэшIухэр лъагъэкIотэнхэр ягухэлъ: лъэсрыкIуапIэм зырагъэушъомбгъущт, футбол джэгупIэм дэжь автомобиль уцупIэ щашIыщт. ДжырэкIэ лъэсрыкIуапIэу ашIыгъэмкIэ аужырэ IофшIэн мыинхэр къэнагъэх, остыгъэхэр тырагъэуцощтых.
Пщыжъ Муртаз къызэриIуагъэмкIэ, мыщ фэдэ IофшIэнхэр ХьакIэмзые фэшъхьафэу джыри къутырищымэ ащызэшIуахых.

— Къоджэ псэупIэр зэрэиным къыхэ­кIэу, псэупIипшIэу хахьэрэм проектхэр апытлъхьанхэу къытфадагъ. Ау бюджетыр зэкIэми афырикъун ылъэкIыщтэп, арыти, мыгъэ дгъэхьазырыгъэр плIы ыкIи зэкIэри пхырыкIыгъ. Зы псэупIэм — зы проект. Къихьащт илъэсым амалэу тиIэр къыдэтлъытэзэ джыри тфыр хэдгъэхьан тигухэлъ,— еIо Пщыжъ Муртаз.
Мыхэм ащыщ хъущт ХьакIэмзыйи, сыда пIомэ къоджэ псэупIэмкIэ ар цIыфхэр зэзыщэлIэрэ гупчэу щыт. ЦIыфхэм ящыкIэгъэ социальнэ псэуалъэхэр зэкIэ дэт: амбулаторием къыщегъэжьагъэу культурэм и Унэ нэс. Арышъ, зэтегъэпсыхьаныр ищыкIэгъэ дэд.
Анцокъо Ирин.