ЫгукIи ыпсэкIи илъэпкъ готыгъ
Сыд фэдэрэ лъэхъани обществэмкIи, ащ щыпсэурэ цIыфхэмкIи анахь мэхьанэ зиIэхэм ащыщых искусствэр, музыкэр ыкIи художественнэ литературэр. Ахэм яхьатыркIэ, цIыф акъылышIо ялыехэр, щэIэфэхэ зигупшысэ хьалэлэу народым фэлэжьэщтхэр къэхъух, щыIэныгъэ хъугъэ-шIэгъабэр, тарихъ уахътэр зыфэдагъэхэр емызэщыжьхэу ягупшысэкIэ къызэкIатхыхьэу, агъэунэфэу. Ахэм ащыщыгъ, ипIалъэ къэси, тхэкIошхо хъугъэ КIэрэщэ Тембот.
Илъэс пшIы пчъагъэу адыгэ литературэм зыщылэжьагъэм, адыгэхэр зыфэдэ шъыпкъэр, ядунэееплъыкIэ ыкIи ядунэегурыIуакIэ зэрэгъэшIэгъон дэдэр, зэрэпсэемыблэжьхэр, зэрэнэфэIуаIохэр, щтэр зэрамышIэрэр, псэр атызэ, напэр зэращэфырэр, ихудожественнэ произведениехэм — рассказхэм, повестьхэм, романхэм, тхыдэхэм, новеллэхэм узIэпищэу къащыриIотыкIыгъ. Я ХХ-рэ лIэшIэгъум ия 20-рэ илъэсхэм къащежьэу, я 80-рэ илъэсхэм анэсыжьэу, адыгэ къуаджэм щыIэкIакIэр къызэрэдэхьагъэр, жъымрэ кIэмрэ зэрэзэхъулIагъэр, шIур ем зэрэтекIорэр ипроизведениехэм къащыригъэлъэгъукIыгъ. Анахь бгъэшIагъо икъурэр, ахэм адыгэ лъэпкъыр зэряхъулIагъэр къыригъэлъэгъукIыныр зэрэфызэшIокIыгъэр ары.
Романхэу «Насыпым игъогу», «Типшъашъэхэр», «Куко», «Шыу закъу», «Шапсыгъэ пшъашъ», мыхэм анэмыкI ипроизведениябэу КIэращэм икъэлэм къычIэкIыгъэхэр лъэпкъым ихабзи, ибзыпхъи, ишъхьалъытэжь ини уащыгъозэнымкIэ мэхьанэшхо зиIэх.

Ежь КIэрэщэ Тембот нэмыкI цIыфыбэм къызэрахэщыгъэр гупшысэкIо-тхэкIо гъэшIэгъонэу къызэрэчIэкIыгъэр ары. ТхакIор охътэ бырсыр хьазыр къызхэхъухьагъэр, империалистическэ заохэр ыкIи нэмыкI щыIэныгъэ зэмызэгъыныгъэхэр, гур агъэушкъоеу зыщыIагъэх. Ау а зэкIэм ямылъытыгъэу, ежь Тембот имурад ин — еджэн-гъэсэныгъэм фэкIон ылъэкIыгъ. Сыдигъуи дунаим щыхъурэ тарихъ хъугъэ-шIагъэхэм ащыгъозагъ, гъэсэныгъэ дэгъум цIыфыр зэрипсыхьэрэр къыгурыIощтыгъ, Урысыем ипэрыт творческэ интеллигенцие игукъэкIхэм защигъэгъозэн фызэшIокIыгъ, адыгэ лъэпкъ жэрыIо творчествэм ипсынэкIэчъ къаргъо зырипхын ыкIи урыс классическэ литературэм пэблагъэ зишIыныр, а зэкIэм, уахътэ тешIи, амал ин къыратыгъ КIэрэщэ Тембот игупшысэкIэ илъэпкъ щэIэфэ фэлэжьэныр.

ОхътакIэу къакIорэм ежь игеройхэр иIэнхэ фэягъ — ахэр гукъэкIыкIэхэмкIэ ыкIи цIыфыгъэ шэпхъэ-хабзэхэмкIэ ушъэгъагъэх. Уахътэм удиштэныр ищыкIэгъагъ, ащ паекIэ шIэныгъэ-гъэсэныгъэр — апэрэигъ, уилъэпкъыкIэ пфэлъэкIыщтыр къызтемыгъэнэныр, народым ыгу уигущыIэкIэ, уицIыфыгъэкIэ улъыIэсыныр лъэшэу ищыкIэгъагъэх. ТхакIом ипшъэрылъ иныр узыкIыры-
плъын плъэкIыщт героир къытыныр ары. Ащ тетэу романэу («Насыпым игъогу») Биболэт, ДэгъотлIыкIо, Нэфсэт, Шумафэ, Сасэ, Саидэ ыкIи Наташэ (романэу «Типшъашъэхэр)», Куко (романэу «Куко») къащигъэлъэгъуагъэх.
КIэрэщэ Тембот адыгэ литературэм иклассик, тхэкIо IэпэIасэу зыцIэ тикъэралыгъошхуагъэу Советскэ Союзым имызакъоу, нэмыкI хэгъэгубэми ащызэлъашIагъ. ТхакIом щэIэфэ, зэпыуи зэпычи имыIэу, адыгэхэр зыфэдэхэр — яцIыфгъэпсыкIэ, яIофшIакIэ, яшъхьалъытэжь идраматургическэ пьесэхэм-
кIэ, ипроизведениехэмкIэ къыригъэлъэгъукIыгъ. Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым ыкIи Къэрэщэе-Щэрджэсым ятеатрэхэм ахэр ащагъэуцугъэх. ТхакIом ыгу зэрэщытэу зыIыгъыгъэр иадыгэ лъэпкъ ынэпэ къабзэ, иадыгэ хэбзэ гъэшIэгъон тхылъеджэ минхэм, ежь адыгэхэм ямызакъоу, урысхэм, къэзэкъхэм, таджикхэм, узбекхэм, къалмыкъхэм, нэмыкIхэм алъигъэIэсыныр ары. ЫкIи тхэкIо Iуш губзыгъэм егъэлыягъэу щымытэу, бгъэшIагъоу, узIэпищэу, ижъыкIэ адыгэ лъэпкъым ышъхьэ къырыкIуагъэр, уахътэм дэкIуатэу, кIэдэIукIэу, лъэпкъыр зэрэщыIэр итарихъ прозэкIэ афыриIотыкIыгъ.
КIэрэщэ Тембот щэIэгъэшхо зэрэхэлъыгъэм ищыс узышхом зэрэзэкIиIулIагъэу, итворческэ IофшIэнышхо мыпшъыжьэу, узIэпищэу зэрилэжьыгъэр, илитературнэ щыIакIэ готэу, общест-
веннэ IофшIэнышхори ыгъэцакIэщтыгъ, иадыгэ лъэпкъ игумэкIи игушIуагъуи зэхишIэщтыгъ. Щытхъум паеп ащ фэдизэу зыкIэулэущтыгъэр, илъэпкъ щыIэкIэшIу ыгъотыным пай. ТхакIор псаузэ, адыгэ литературэм иклассикэу алъытагъ, джащ фэдэу, Темыр КавказымкIэ апэрэу, СССР-м и Къэралыгъо шIухьафтын илауреат хъугъэ, икъэлэмыпэ къычIэкIыгъэ произведениехэм апаекIэ къэралыгъо шIухьафтыныбэ къыфагъэшъошагъ, лъэпкъым анахь икIасэу, ыгъашIоу къырыкIорэ тхакIу Тембот.

Уахътэр къэмыуцоу мачъэ, къэхъугъэр мэлIэжьы хабзэ, ау ишIушIэгъэ иныкIэ тарихъ шIэжьым зыцIэ къыханэрэр насыпышIу — КIэрэщэ Тембот илъэпкъ илъэпIэ цIыф. ШIоу ылэжьыгъэр адыгэхэм гушъхьэгъомылэ ин афэхъу. ТхэкIошхом игъэшIэ ыкIи итворческэ гъогу зэгъэфагъэу къизыIотыкIырэ КIэрэщэ Тембот илитературнэ музей ипчъэхэр зэIухыгъэх, ар цIыфкIуапI — еджакIохэр, студентхэр, тикъалэ хьакIэу къакIохэрэр щызэблэкIых, лъэпкъым къыхэкIыгъэ тхэкIошхом ягуапэу зыфагъэнэIуасэ, адыгэхэр, ахэм яшэн-хабзэхэр ыкIи ежь КIэрэщэ Тембот итворчествэ нахь ашIэ мэхъу. Къызыхъугъэ мафэр зыкIи ащыгъупшэрэп, агъэлъапIэ.
Мамырыкъо Нуриет.