Лъэпкъ журналистикэм фагъэсэщтых
«Лъэпкъ журналистым иеджапI» зыфиIорэ проектыр шышъхьэIум и 1-м къыщыублагъэу Адыгэ Республикэм щагъэцакIэ.
АР-м ижурналистхэм я Союз кIэщакIо зыфэхъугъэ Iофтхьабзэм шъолъыр ахъщэ IэпыIэгъур къыдихыгъ, сомэ миллион 1,5-рэ зыпэIухьэщт Iофтхьабзэр мэзитфым къыкIоцI агъэцэкIэщт.
АдыгабзэкIэ Iоф зышIэрэ журналистхэр зэрэмакIэр къыдилъыти, Урысыем ижурналистхэм я Союз и Адыгэ шъолъыр къутамэ ипащэу ТIэшъу Светланэ проект ыгъэхьазырыгъ. Ащ къыдыхэлъытагъ еджапIэм изэтегъэпсыхьан.
ЕджапIэм ищыкIэгъэщт Iэмэ-псымэхэр, теле ыкIи радио къэтынхэм ягъэхьазырын пае ищыкIэгъэ камерэр, компьютеыр, микрофоныр, макъэр тезытхэрэ камерэр, техыгъэр зэрэзэхэбгъэуцожьыщт Iэмэ-псымэхэр щэфыгъэнхэр шышъхьэIу мазэм къыдыхэлъытагъэх

— Iоныгъо мазэм илъэсыкIэ еджэгъур зырагъэжьэжьыкIэ Лъэпкъ журналистым иеджапIэ щеджэщтхэр къыхэтхыщтых. Ащ пае гъэсакIоу ащ щылэжьэщтхэр дгъэнэфагъэх. ТишъолъыркIэ сэнэхьатым хэшIыкI ин фызиIэ журналист цIэрыIохэм еджакIохэр сэнэхьатым хащэщтых. Мы еджапIэм десэхэр къыщызытыщтхэри, ныбжьыкIэхэр сэнэхьатым фэзыгъэсэщтхэри ахэр ары. Адыгабзэр нахь игъэкIотыгъэу зыщызэрагъэшIэрэ еджапIэхэр къэткIухьэхэзэ я 9 — 11-рэ классхэм арыс еджэкIо анахь дэгъухэр къыхэтхыщтых. Ахэр Мыекъуапэ къэтщэнхэшъ, щедгъэджэщтых. Лъэпкъ факультетым истудентхэм ащыщэу шIоигъоныгъэ зиIэхэри къедгъэблэгъэщтых. Лъэпкъ журналистым иеджапIэ ыпэрапшIэу зытегъэпсыхьагъэр гурыт еджапIэмэ ащеджэрэ ныбжьыкIэхэу сэнэхьатыр къыхэзыхынэу зыпэ илъхэр ары. Пшъэрылъ шъхьаIэу тиIэр тиеджакIохэм лъэпкъ журналист сэнэхьатыр къыхахыныр ары, — къыIуагъ ТIэшъу Светланэ.
Проектым икIэщакIо зэрэхигъэунэфыкIырэмкIэ, мыщ фэдэ екIолIакIэ Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо академическэ лъэпкъ ансамблэу «Налмэсым» ипащэщтыгъэ Къулэ Амэрбый ыгъэфедэгъагъ. Адыгэ къуаджэхэр къакIухьэхэзэ, къэшъуакIэ зышIэрэ ныбжьыкIэхэр къыхагъэщыщтыгъэх. Ахэм къахэкIыгъэх джы непэ зэлъашIэрэ къэшъокIо цIэрыIохэу, лъэпкъ къашъом ижъуагъо хъугъэхэр.
ЕджапIэм икIэлэегъаджэхэу, сэнэхьатым хэшIыкI фызиIэхэр журналист проектым хэлэжьэщтых. ТелерадиокомпаниемкIэ — АР-м изаслуженнэ журналистэу ГъукIэлI Сусан, гъэзетымкIэ — Урысыем ыкIи АР-м язаслуженнэ журналистэу Тэу Замир, радиомкIэ — АР-м изаслуженнэ журналистэу ХьакIэмыз Сусан, блогер Iофым, социальнэ нэкIубгъохэр зэращэным фэзгъэсэщтхэр Адыгэ Республикэм изаслуженнэ артистэу, телерадиокомпаниеу «Адыгеим» ипащэу Ацумыжъ Адам. ГъэсэкIо купым хэтхэм анахь дэгъухэр хашыпыкIыщтых.
— Теуцожь ыкIи Шэуджэн районхэм арыт еджэпIэ хэхыгъэхэу адыгабзэмкIэ зэнэкъокъухэм хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къадэзыхыгъэ еджэкIо анахь лъэшхэр къахэтхыщтых, зыщеджэхэрэм Iоныгъо мазэм тяблэгъэщт. Пстэури адыгабзэкIэ дэгъоу тхэхэу ыкIи гущыIэхэу щытынхэ фае. Гъэпсэфыгъо мафэхэм еджакIохэр къалэм къытфащэхэзэ ашIыщт. Репортаж зэрэтепхыщтым, зэдэгущыIэгъур зэрытептхэщтым, къэтыныр монтаж зэрэпшIыщтым, нэмыкI лъэныкъохэм десэхэр афэгъэхьыгъэщтых. Гъэзетэу «Адыгэ макъэм» исоциальнэ нэкIубгъоу «Хэкум ымакъ» зыфиIорэр зезыщэрэ журналистэу Анцокъо Иринэ телевидением Iоф щишIагъ, джы лъэпкъ гъэзетым щэлажьэ. Ащ видео тырехы, зэхегъэуцожьы, етхыжьы, монтаж ешIыжьы. Непэ журналистым IофшIэныбэ зэригъэцакIэрэм нэIуасэ фэтшIыщтых. Тызыхэт уахътэм дэлъэбэкъонхэм фэдгъэсэщтых, — еIо ТIэшъу Светланэ.
Ацумыжъ Адам блогерхэм яIофшIэн зэрэзэхащэрэм нэIуасэ фишIыщтых. ЗэлъашIэрэ блогерхэм ренэу зыгорэм сурэт тырахы, матхэх ыкIи Интернетым иамалхэр къызфагъэфедэхэзэ, янэкIубгъохэм узэджэн, узэплъын плъэкIыщтхэр къарагъахьэх. Мыхэм сыдигъуи телефоныр аIэмычIэ чIэлъ, ар агъэфедэзэ къэбархэр аугъоих. Ахэр къекIокIых, шъолъыр зэфэшъхьафхэм арэхьэх. Къэбарэу къагъотырэр нэмыкIхэм анагъэсыжьмэ ашIоигъоу амалыкIэхэр ренэу къызфагъэфедэх.
Проектым ипрограммэ къыдыхэлъытагъэу теорие ыкIи практикэ лъэныкъохэмкIэ еджакIохэм Iоф адашIэщт. Ащ шIуагъэ пылъ, зы лъэныкъомкIэ, ахэм шIэныгъэ куухэр агъотыщтых, ятIонэрэмкIэ, шъолъыр журналистикэм хэшIыкIышхо фыряIэщт. Егъэджэнхэм яшIуагъэкIэ адыгабзэм имэхьанэ ныбжьыкIэхэм нахь зэхашIэщт.
— АР-м IофшIэнымрэ социальнэ хэхъоныгъэмрэкIэ и Министерствэ лъэшэу тыфэраз мы проектыр игъоу зэрилъытагъэмкIэ. Ащ проектыр къыхихыгъ, иосэшI куп хэтхэм лъэпкъ журналистыкIэхэр Адыгеим ищыкIагъэхэу алъыти, къыддырагъэштагъ. Проектыр зытыухыкIэ, ащ къикIырэп еджапIэр зэфэтшIыжьынэу. Мы проектым еджапIэм игъэпсын къыдилъытэрэр. Ар зыщызэхэтщэщтыр чIыпIэ КъТРК-у «Адыгеир» ары. Зэхахьэхэр ыкIи егъэджэнхэр ащ щыредгъэкIокIыщтых. Мы мафэхэм ныбжьыкIэхэм афызэхащэгъэ «Адыгэ хабз» зыфиIорэ лагерым тыщыIагъ. Ащ тиеджапIэ лъэтегъэуцо щыфэтшIыгъ, ар ныбжьыкIэхэм ашIогъэшIэгъон зэрэхъугъэм гугъэпIэшIухэр къетых, — къыIуагъ Светланэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.