Сыд фэдэрэ лъэхъани псэолъэшI сэнэхьатым епэсыгъэ шъыпкъэу лъытэныгъэ фашIы. Непэ Адыгеим мыщ щылажьэхэрэм мэхьанэшхо зиIэ Iоф агъэцакIэ. Ахэм яшIуагъэкIэ цIыфхэр зычIэсыщт унэхэр, псэуалъэхэр республикэм къетаджэх, псауныгъэм икъэухъумэн, гъэсэныгъэм, культурэм ыкIи спортым япхыгъэ учреждениякIэхэр бэу тиIэ хъугъэ, цIыф псэупIэхэм ятеплъи зызэрехъокIы.

ПсэолъэшIым и Мафэ ипэгъокIэу гущыIэгъу тыфэхъугъ АР-м ибюджет учреждениеу «Стройзаказчикым» ипащэ иIэнатIэ зыгъэцакIэу, АР-м изаслуженнэ псэолъэшIэу Хьаджымэ Аслъан Нурбый ыкъом.

Аслъан илъэсыбэ хъугъэу гуетыныгъэ­шхо фыриIэу мы сэнэхьатым рэлажьэ. Ащ къызэрэтфиIотагъэмкIэ, ицIыкIугъом еджапIэр ыкIи нэмыкI псэуалъэхэр икъо­джэ гупсэу Улапэ дашIыхьэхэ зэхъум шIогъэшIэгъонэу IофшIакIохэм алъыплъэ­щтыгъ. Ащыгъум ежьми ыгу риубыта­гъэу щытыгъ псэолъэшI хъунэу. Ар къыгъэшъыпкъэжьэу я 8-рэ классыр къызеухым псэолъэшI техникумым чIэхьагъ. Нэужым исэнэхьаткIэ Iоф ышIэзэ псэолъэшI институтыр къыухыжьыгъ. А лъэхъаным ятэшэу Мыхьамэтбый ишIогъэшхо къе­кIыгъэу ары къызэриIорэр. Ар АР-м иапэрэ псэолъэшIхэм ащыщ, АдыгеимкIэ проектнэ институтым иапэрэ пэщагъ. Ащ ынаIэ къытетэу ригъэджагъ, ренэу упчIэжьэгъоу иIагъ. Апэдэдэ, 1982-рэ илъэсым, Улэпэ къоджэ колхозым псэолъэшI участкэм мастерэу иIофшIэн щыригъэжьагъ. Ыгу етыгъэу зыпылъыр ыгъэцакIэщтыгъ, къины къыщыхъугъэп. Дзэм зэкIом псэолъэшI батальоным хэтэу къулыкъур ыхьыгъ, мастерэу Iоф ышIагъ. КъызэкIожьым колхозым иIоф­шIэн щыпидзэжьыгъ. Нэужым Мыекъуапэ псэупIэкIэ зыкъызегъазэм, илъэс зэкIэлъыкIохэм IофшIэн зэфэшъхьафхэр ыгъэцэкIагъэх. Ыгуи, ыпси етыгъэу, исэнэхьат хэшIыкI икъу фыриIэу, ­ищытхъу аригъаIозэ Iоф зэришIэрэм пащэхэм гу лъатыгъ. 2010-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу 2021-рэ илъэсым нэс АР-м ибюджет учреждениеу «Стройзаказчикым» ипащэ игодзагъ. 2021-м къыщыублагъэу непэ къызнэсым пащэм иIэнатIэ егъэцакIэ. ЦIыфхэм цыхьэ къызфаригъэ­шIын ылъэкIыгъ.

Аслъан къызэриIотагъэмкIэ, гъэIорышIапIэу «Стройзаказчикым» АР-м псэолъэшIынымкIэ и Министерствэ епхыгъэу Iоф ешIэ. Къэралыгъо заказхэм афэгъэзагъ. Мы аужырэ илъэси 5-р пштэмэ, Iофэу зэшIуахырэр хэпшIыкIэу нахьыбэ хъугъэ. Гъэсэныгъэ ыкIи медицинэ учреждениеу, спорт псэуалъэу ашIыхэрэм япчъагъэ хэхъуагъ. ГъэрекIо ыкIи мыгъэ сомэ миллиарди 7,7-рэ зытефэрэ IофшIэнхэр агъэцэкIагъэх. Рес­публикэ мэхьанэ зиIэ псэолъэ 17 ­ашIыгъ ыкIи игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр арашIылIагъэх. Сомэ миллиарди 5-рэ миллион 466,3-м ехъу зытефэгъэ псэолъи 9-мэ яшIын аухыгъ.
Ахэм ащыщых Тэхъутэмыкъое районым ипромышленнэ парк къыхиубытэу котельнэр зычIэтыщт псэуалъэр, къутырэу Гавердовскэм дэт IэзэпIэ амбулаториер, тилъэпкъэгъухэм апае Мэфэхьаблэ униплIэу щагъэпсыгъэр, проектэу «ГъэшIэ кIыхьэ чан» зыфиIорэм хахьэу зыныбжь хэкIотагъэхэм ыкIи сэкъатныгъэ зиIэхэм апае унэ зэтегъэпсыхьа­гъэр, чIыпIэ 1100-мэ ателъытэгъэ гурыт еджа­пIэу Мыекъуапэ ирайон цIыкIоу Восходым дэтыр, поселкэу Инэм щыIэ IэзапIэр, псырыкIуапIэхэм ягъэкъэбзэн, гъэстыныпхъэ шхъуантIэм, псым, электричествэм ярыкIуапIэхэм язэтегъэ­псыхьан, автомобиль гъогухэм ягъэцэкIэжьын, республикэм ит псэуалъэхэм яинфраструктурэ изэтегъэпсыхьан, нэмыкIхэри.
Мыхэм анэмыкIэу псэолъи 8-мэ яшIын рагъэжьагъэу мы мафэм Iоф адашIэ. Ахэр Мыекъопэ районым ит поселкэу Победэм, Афыпсыпэ, къутырэу Северо-­Восточные Сады, Красногвардейскэ районым ит селоу Садовэм, Абдзэхэхьаблэ, поселкэу Краснооктябрьскэм, къуа­джэу Щынджые IэзэпIэ амбулаториехэр ащыгъэпсыгъэнхэр. Ащ нэмыкIэу экокурортэу «Лэгъонакъэ» иинженер инфраструктурэ (псыр ещэлIэгъэныр ыкIи зэбгырыщыгъэныр) игъэпсын.
— Аслъан, уищыIэныгъэ сыда анахь шъхьаIэу къыхэбгъэщырэр?
— СэркIэ анахь шъхьаIэр зэфагъэ, цIыфыныгъэ пхэлъыныр ары. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэры­лъэу къытфишIырэр дэх имыIэу зэрэ­дгъэцэкIэщтым тыпылъ. Анахь проект дахэхэр къызэрэхихыщтым ар пылъ. Мы мафэхэм зэхэсыгъоу тиIагъэм проект дэхэ дэдэм Iоф дэтшIэнэу ЛIышъхьэм пшъэрылъ къытфишIыгъ. Къэралыгъо заказым хахьэу Мыекъопэ къэлэ сымэджэщым ищагу хирургическэ комплекс зэтегъэпсыхьагъэ къыдэтшIыхьащт. Мыщ пэIухьащт ахъщэр къатIупщыгъ, охътабэ темышIэу псэолъэшI IофшIэнхэр едгъэжьэщтых, 2027-рэ илъэсым къедгъэхъулIэнэу ары пшъэрылъэу тиIэр. Ащ нэмыкIэу гъэрекIо къыщыублагъэу зекIо комплексэу «Лэгъонакъэ» иинфраструктурэ изэтегъэпсыхьан Iоф дэтэшIэ, псыр етэщалIэ, ащ сомэ миллиарди 2,5-рэ пэIухьащт. Тхьэм ыIомэ, ари 2027-рэ илъэсым къэтыухынэу тэгугъэ.
— Непэрэ псэолъэшIхэм сыд фэдэ уаса афэпшIырэр?
— Мы мафэхэм псэолъэшIхэм шIыкIакIэхэр агъэфедэх. Ащ къыхэкIэу псэуалъэу ашIыхэрэм язытет нахь дэгъу ыкIи яархитектурэр бэкIэ нахь дахэ хъугъэ. Ащ нафэ къешIы республикэм нахьышIум ылъэныкъокIэ зызэрэзэрихъо­кIырэр. Ар зэкIэ зишIушIагъэр ти ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат. Тыфэраз! Рес­публикэм псэолъэшI IофшIэнэу щагъэцакIэхэрэр инэплъэгъу ригъэкIырэп, пIалъэм къедгъэхъулIэнэу ыкIи изытет дэгъунэу къытфегъэпытэ.
— УиIофшIэнкIэ анахь узэрэгушхорэр къэпIон плъэкIыщта?
— Бэ ащ фэдэу къэсIон слъэкIыщтыр. Ау анахьэу къахэзгъэщымэ сшIоигъор сиIахьышIу хэлъэу стадион дахэ ыкIи нэмыкI спорт псэуалъэхэр Адыгэ Респуб­ликэм зэрэщытшIыгъэхэр ары, ащ сегъэ­гушхо.
— ТапэкIэ джыри гухэлъэу шъуиIэхэм тащыгъэгъуазэба?
— ЫпшъэкIэ къызэрэсIуагъэу, хирургическэ комплексым нэмыкIэу кушъхьэфэчъэ гупчэм ишIын гухэлъэу тиIэхэм ащыщ.
— Непэрэ ныбжьыкIэхэм псэолъэшI сэнэхьатыр аIэкIэзыгъэу пIон плъэ­кIыщ­та?
— Ары, мы лъэхъаным юрист, экономист, программист зыфэпIощт сэнэхьатхэр нахьыбэу ныбжьыкIэхэм къыз­IэкIагъахьэх. Арэу щытми, сицыхьэ телъэу къэсIон слъэкIыщт псэолъэшI сэнэхьатыр анахь дэгъухэм, тищыкIагъэ­хэм зэращыщыр. Сыда пIомэ, псэолъэшIыныр щымыIэу экономикэм хэхъоныгъэ ышIыщтэп. Адыгеим ипсэолъэшIхэм яIэпэIэсэныгъэ ишIуагъэкIэ республикэм зэхъокIыныгъэшIухэр фэхъух, инновацион­нэ технологиехэр, IофшIэным изэхэщэнкIэ щыIэныгъэм диштэрэ пэрыт екIолIакIэхэр ахэм агъэфедэх.
— Уисэнэхьат епхыгъэ мэфэкIымкIэ уиIофшIэгъухэм сыда узэрафэлъаIомэ пшIоигъор?
— Проект гъэшIэгъонхэм ренэу Iоф дашIэнэу, республикэм шIуагъэ къыфахьэу, щыIэкIэшIу яIэнэу ары.
КIАРЭ Фатим.