ШышъхьэIум и 9-м тхылъыр зикIасэхэм я Дунэе мафэу хагъэунэфыкIы.

ммэу «Къоджэ псэупIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэм ишIуагъэкIэ къуаджэхэм нахьышIум ылъэныкъокIэ зызэблахъоу рагъэжьагъ. Ащ къыдыхэлъытагъэу къуаджэу Хьаты­гъужъыкъуае культурэм и УнакIэ ща­гъэпсыгъ. 2024-рэ илъэсым тхылъеджапIэ ащ къыщызэIуахыгъ.
— Тхылъым идунай гъэшIэгъон тхылъеджакIохэр хэпщэнхэ фае, — еIо Хьатыгъужъыкъое къо­джэ тхылъеджапIэм ипащэу Иныхъу Мариет. — Тхылъыр зикIасэхэм я Дунэе мафэ ипэгъо­кIэу Iофтхьэбзэ гъэшIэгъон ныбжьыкIэмэ афызэхэтщагъ.
Тхылъым узэрыгущыIэрэ бзэм кIуачIэ къыхелъхьэ, къегъэбаи, дунаикIэ къыпфызэIуехы. ЩыIакIэр зы чIыпIэ итэп. НыбжьыкIэхэм социальнэ хъытыум ит къэбарыр Iэрыфэгъоу агъэфедэ. Ау тхылъым инэкIубгъо пэпчъ мэхьанэшхо зэриIэр лIэужыкIэм зэхебгъэшIэн фае. Ащ акъылыр къегъэущы, гупшысэр зэ­регъэзафэ, лъэпкъ зэхашIэм ыкIи зе­кIокIэ тэрэзым уфещэ.
Мариет иIофшIэн гъогу зэрэщытэу тхылъеджапIэм фигъэхьыгъ. Исэнэхьат зэрэфэшъыпкъэм, хэгъэгум, обществэм шIуагъэ къафихьыным зэрэфэхьазырым къакIэлъыкIоу рэзэныгъэ ыкIи щытхъу тхылъыбэ къылэжьыгъ.
Хьатыгъужъыкъое тхылъеджапIэр шэпхъэшIухэм адештэ, технологиякIэхэр щагъэфедэх. Нахьыжъхэри ныбжьыкIэхэри зэрещалIэх, культурнэ гупчэ шъхьаIэхэм ащыщ. Компьютерхэр чIэтых, дунэе хъытыум щыхэхьанхэ алъэкIы.
— НыбжьыкIэхэм тхылъеджэпIакIэр лъэшэу агу рехьы, бэрэ чIэсых. Проект зэфэшъхьафхэри щагъэхьазырых, гущы­Iэм пае, «Клуб книголюбов» зыфиIорэм тхылъыкIэу зэджагъэхэм щытегущыIэх, тхылъыкIэхэри бэу тиIэх. Илъэсныкъо пэпчъ ахэм ахэтэгъахъо. ПстэумкIи фон­дым тхылъ 5304-рэ чIэлъ, ахэм ащыщэу адыгабзэкIэ тхыгъэ тхылъхэр — 1375-рэ ыкIи ­ныбжь зэфэ­шъхьафхэм ателъытагъ, — къытфиIотагъ Мариет.
Илъэсым къыкIоцI тхылъеджапIэм IофшIэнышхо егъэцакIэ. НыбжьыкIэхэм патриотическэ пIуныгъэ ягъэгъотыгъэным фэшI лIыхъужъхэр зыхэлэжьэхэрэ зэ­IукIэхэр зэхещэх. «Уахътэм илIыхъужъхэр», «Адыгеим илIыхъужъхэр» зыфиIохэрэр, Адыгэ культурэм имафэхэр ригъэкIокIыгъэх. Урысые ыкIи республикэ зэнэкъокъухэм тхылъеджэкIо ныбжьыкIэхэр ахэлажьэх.
— МэщбэшIэ Исхьакъ ыныбжь илъэс 95-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ Iоф­тхьабзэ тхылъеджапIэм бэмышIэу щызэхэтщагъ. Джырэблагъэ Iэнэ хъураеу «Адыгэ чIыпIэшIэныгъэр: непэ изытет, инеущырэ маф» зыфиIорэр щырекIо­кIыгъ, — еIо Мариет.
Адыгабзэм и Мафэ игъэкIотыгъэу илъэс къэс хагъэунэфыкIы, зэIукIэхэр зэхащэх, бзэм пылъ шIэныгъэлэжьхэр, кIэлэегъаджэхэр, кIэлэеджакIохэр ахэм ахагъэлажьэх.
— Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ амал зэфэшъхьафэу бгъэфедэн плъэкIыщтхэм салъыхъузэ, джэгукIэхэм шIогъэшхо къызэратырэр къыхэзгъэщыгъ. Ар непэ сэгъэфедэ. АдыгабзэкIэ занкIэу, дахэу, тэрэзэу гущыIэхэу, ныдэлъфыбзэм рыгупшысэхэу кIэлэцIыкIухэр есэх. Къуа­джэм щыпсэурэ ныбжьыкIэхэр урысыбзм нахь рыгущыIэхэ зэрэхъу­гъэм унагъоми, еджапIэми, тхылъеджапIэми анаIэ нахь тырагъэтын фаеу сэлъытэ, — еIо Мариет.
Тхылъыр зыгу рихьэу къакIохэрэм Мариет адэгущыIэныр икIас, ащ ишIуагъэ къагурыIоным ишъыпкъэу дэлажьэ.
ЗэIукIэ гъэшIэгъонхэр
Тхылъыр зикIасэм ащыщых джащ фэдэу джы зигугъу къэсшIыщтхэр. «Тхылъедж» зыфиIорэ литературнэ клубым изэхэщэн АР-м ибзылъфыгъэ­хэм я Союз кIэщакIо фэхъугъ. Филологие шIэныгъэхэмкIэ кандида­тэу, журналистэу ыкIи тхакIоу МатIыжъ Аминэт зэхахьэм ипащ.
Тхылъыр зикIасэхэр, шIэныгъэлэжьхэр, культурэм иIофышIэхэр, журналистхэр, тхэным фэщагъэхэр ащ иIофшIэн хэлажьэх. Нэбгырэ 60 фэдиз хэт. АдыгабзэкIэ еджэныр зикIасэхэм язэIукIэгъу гъэрекIо мэлылъфэгъу мазэм апэрэу зэхащагъ ыкIи илъэсым къыкIоцI Iоф­тхьэбзэ гъэшIэгъоныбэ къыкIэлъы-­
кIуагъ. Клубым пшъэрылъэу иIэр адыга­бзэм имэхьанэ къэIэтыгъэныр, худо­жественнэ произведениехэм яамалкIэ творческэ гупшысэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэныр ары.
НыдэлъфыбзэкIэ тхыгъэхэм яджэ­хэрэм япчъагъэ нахьыбэ хъуным, культурнэ-гъэсэныгъэ Iофтхьабзэхэр зэхэщэгъэнхэм япхыгъэ Iофыгъохэм зэха­хьэм къекIуалIэхэрэр атегущыIэх.
— Тиклуб Адыгеим ис бзылъфыгъэхэу тхылъеджэныр зикIасэхэр зэ­фищагъэх. Ащ иIофшIэн чанэу къыхэлажьэх АР-м ибзылъфыгъэхэм я Союз ипащэу Вэрэкъо Хьалимэт, шIэныгъэлэжьхэу Унэрэкъо Рай, Хъуажъ Нуриет, Хьамырзэкъо Нуриет, АР-м ижурна­листхэм я Союз итхьаматэу ТIэшъу Светлан, Адыгэ телерадиокомпанием иIофышIэхэу Гъазый Бирамхъан, Хьа­кIэмыз Сусан, Нэгэрэкъо Саниет ыкIи нэмыкIхэр. ТхэкIо цIэрыIохэр зыхэлэжьэхэрэ зэIукIэгъу гъэшIэгъонхэр зэхэтэщэх. Тызэджэгъэ тхылъхэм татегущыIэ, гупшысэ гъэшIэгъо­нэу тагъэшIыгъэхэр зэхэтэфых. А пстэуми упчIэ гъэшIэгъонхэр гум къырагъэтаджэ, ахэм яджэуапхэр къэтэгъотых, — къеIуатэ МатIыжъ Аминэт.

АР-м изаслуженнэ журналистэу Хьа­кIэмыз Сусанэ зэIукIэм къыщаIуагъэр диктофоным тыретхэ, нэужым радио­эфирымкIэ къетыжьы. Къэтыным уедэIу­жьынкIэ гъэшIэгъон дэд.
— Илъэсым къыкIоцI тхылъипшI те­джагъ, я 11-р едгъэжьагъ. Еутых Аскэр итхыгъэу «Зы бзылъфыгъэ итхыд» зыфиIорэм тытегущыIагъ. Унэрэкъо Рае зыхэлэжьэгъэ зэIукIэм иповестьхэмрэ ирассказхэмрэ тащытегущыIагъ. Джащ фэдэу тхакIом игухэлъхэмрэ еджакIом игупшысэхэмрэ гъэшIэгъонэу ащ щызэIукIагъэх. Пэнэшъу Сэфэр итхыгъэу «Псы къаргъом ­ычIэгъ», Къуекъо Налбый итхылъэу «Къушъхьэ ябг», Кощбэе Пщымафэ иповестэу «Мэфибл уай», «ЧIыфэ» зыфиIохэрэм тяджагъ ыкIи зэхэтфыжьыгъэх. МэщбэшIэ Исхьакъ ироманэу «ГъэритIу», Цэй Ибрахьимэ итворчествэ, Сихъу СултIан иповестэу «Ашыкъым иджэгу» татегущыIагъ. Ащ нэмыкIэу тхакIохэу Мамрыкъо Фатимэ, Ацумыжъ Мариет япрозэ нэIуа­сэ зы­фэтшIыгъ. Джы ГъукIэлI Нурбый итхылъхэу «Аужырэ оркъ» ыкIи «Амазонка» зыфиIохэрэм тяджэ, гъубджым щыIэщт зэIукIэм ахэм тащытегущыIэщт, — къеIуатэ тигущыIэгъу.
Ныдэлъфыбзэм, лъэпкъ шэн-хабзэхэм, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим изэхъо­кIыныгъэхэм яхьылIэгъэ тхылъхэр гъэшIэгъоных. Ахэм щыIэныгъэм ущагъэгъуазэ, къэпкIугъэ гъогум уфызэплъэ­кIыжьын фаеу чIыпIэ урагъэуцо.
Бзэр лъэпкъым ыпсэу зэрэщытыр ныбжьыкIэмэ агурыгъэIогъэным клубыр дэлажьэ. Ащ хэтхэр зэджэрэ тхылъхэр къызэрыкIохэп, ахэм дунаим уфызэрагъэплъэкIыжьы, блэкIыгъэ лъахъаным ухащэ, щыIэныгъэр икъоу зэхыуагъашIэ.
НэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр Лъэпшъыкъо Фатим.