Къэзыгъэзэжьыгъэхэм яунагъоу илъэсым къыкIоцI сабыйхэр къызэрыхъухьагъэхэм адэжь шIухьафтынхэр аIыгъхэу де­путатхэр гъэ къэс афэкIох. Мыгъи унэгъуихымэ ащы­Iа­гъэх. Ахэм ащыщых Тхьаухъо зэшъхьэгъусэхэр.

2014-рэ илъэсым Тхьаухъо Абдула илъэс 18 ыныбжьэу Сирием ит къалэу Дамаск пэгъунэгъу адыгэ къуаджэу Мардж аль-СултIан къикIи, Адыгеим псэупIэкIэ къэкIуагъ. ЯлIакъокIэ Тхьау­хъо­хэр шапсыгъэх. Абдула янэ Тумукхэм япхъу, абдзах, ятэ Сирием къыдэнагъ, ышыпхъуитIуи унагъохэр яIэу ащ щэпсэух.
— ТицIыкIугъом къызэрэтфаIотагъэм тетэу тятэжъхэм ячIыгужъ къэзгъэзэ­жьынэу ренэу сыкIэхъопсыщтыгъэ ыкIи ар къыздэхъугъ, — еIо Абдула. — Апэдэдэ сигухэлъ сяни сяти зыщысэ­гъэгъуазэхэм, къыздырагъэштагъ.
Абдула къыфэкъинми, адыгабзэкIэ мэгущыIэ, епIорэр къыгурэIо. ИцIы­кIугъом янэ-ятэхэр унэм адыгабзэкIэ щыгущыIэщтыгъэх. Ау ежьыр еджапIэм кIозэ ыкIи иныбджэгъухэм ахэтызэ зэрэфаем фэдэу ныдэлъфыбзэр къыз­IэкIигъэхьанэу хъугъэп, ащ лъэшэу рыкIэгъожьы. Арэу щытми, бзэр нахь дэгъоу зэрэзэригъэшIэщтым Iоф дешIэ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, мыщ къызэкIо­жьыкIэм урысыбзэр зэримышIэрэм къы­хэкIэу апэ тетрадь ыIыгъэу, нахьыбэрэ ыгъэфедэрэ гущы­Iэхэр ащ дэтхагъэу, телефонымкIэ зэридзэкIыжьыщтыгъэ. Аузэ, мэкIэ-макIэзэ ежь-ежьырэу уры­сыбзэр зэригъэ­шIагъэу рэгущыIэ. Ныбджэгъухэри бэу иIэ хъугъэх, ахэми дэгъоу адэгущыIэ.

— Джыри сыцIыкIоу Сирием тыщы­псэузэ заор къызежьэм, къоджэдэс адыгэхэм къыта­Iуагъ: «Мыр шъо шъуичIыгоп, шъуихым». Ащыгъум а гущыIэхэр шъхьакIо сщыхъугъ ыкIи бэрэ сщымыгъуп-
шэу сыгу илъыгъ. Нэужым сшъхьэ пытэу исыубытагъ сыныбжь зэрикъоу си­чIыгужъ згъэзэжьынэу. Мыщ фэдэ гущыIэхэр Адыгеим къызэрэщысамыIощтым сицыхьэ телъ, — пагэу къыIуагъ Абдула.
ШIэхэу илъэс 12 хъущт Абдула Адыге­им зыщыпсэурэр. А уахътэм къыкIоцI иIахьыл гупсэхэр зэригъэлъэгъунхэу тIо Сирием быбыгъэ. АдыкIэ ыгъэзэжьынэу зы мафи ыгу къихьагъэп ыкIи фаеп. Апэ, Адыгеим къызегъэзэжьым, Абдула псэупIэкIэ Афыпсыпэ зигъэзагъ, ащ илъэситIу фэдизрэ щыпсэугъэу Мые­къуапэ къыгъэзэжьыгъ. Апэ ыш игъусэу псэолъэшIэу Iоф ышIагъ, нэужым шха-
пIэр бэджэндэу къашти, агъэлэжьагъ. Джыдэдэм бэу зыщэфыхэрэм апае Мые­къуапэ дэтэу мыкIодыщт шхыныгъо зэ­фэшъхьафхэр ыкIи хьап-щыпхэр зытелъ тучан бэджэндэу къаIахыгъэу, ятэшыр игъусэу агъэлажьэ. Ежьхэм яунэе маши­нэхэр яIэу товархэр чыжьэу Новороссийск, Ермэлхьаблэ, Краснодар ащэх.
— Илъэси 6 хъугъэ мы лъэныкъомкIэ Iоф зысшIэрэр, ащ кIэухэу къыкIа­кIорэм сегъэразэ. ЦIыфхэм дэгъоу ташIэ хъугъэ, цыхьэ къытфашIы. Шъыпкъэ, сыд фэдэрэ Iофи къин пылъ, анахьэу IофшIэныр зедгъэжьагъэм иапэрэ ма­фэхэр хьы­лъагъэх, ау тыгу дгъэкIодыгъэп, ащ зэ­рэхэдгъэхъощтым тыпылъ, — къыIуагъ Абдула.
Тхьаухъо Абдула джыдэдэм илъэс 30 ыныбжь, илъэсищкIэ узэкIэIэбэжьмэ унэгъо дахэ ышIагъ. Ишъхьэгъусэу Шан ЛIыбзыумэ япхъу, илIакъокIэ абдзах. Япшъэшъэжъыеу Амирэ мэзи 10 ­ыныбжь.
Мы уахътэм зэшъхьэгъусэхэм унэ бэджэндэу къаштагъэу Мыекъуапэ щэ­псэух. Мэфэхьаблэ чIыгу Iахь къащыратынэу агъэгугъагъэх, ау ащ емыжэу псэупIэ къыщэфынэу Абдула мылъку зэIуегъакIэ.
— Адыгеим ныбджэгъухэр бэу щысиIэх, ахэр Кощхьаблэ, Улапэ, Мыекъуа­пэ ащэпсэух. Дагъыстан ыкIи чэчэн кIалэхэми тызэIокIэх. Зыгъэпсэфыгъохэм сиунагъо сигъусэу бгым тэкIо, чIыпIэ дахэхэр зэтэгъэлъэгъу. БэмышIэу Абхъазым сыщыIагъ, ащ тхьамафэ фэдизрэ сыкъэти Адыгеим къызысэгъэзэжьым, сичIыгужъ нахь лъапIэ зэрэщымыIэр зэхэсшIагъ. Мыр сэ сихэгъэгу, сичIыгу, сыщэгупсэфы, — къыIуагъ Абдула.