Адыгабзэр къэухъумэгъэныр ыкIи ягъэшIэгъэныр, еджа­пIэм джыри мыкIорэ кIэлэцIыкIухэр ныдэлъфыбзэкIэ гущы­Iэшъунхэр, кIэлэегъаджэхэр гъэхьазырыгъэнхэр — ахэр ыкIи нэмыкI Iофыгъохэр ары Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ дэжь адыгабзэмкIэ щызэхэщэгъэ Советым изэхэсыгъо зыщатегущыIагъэхэр. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ зэрэфишIыгъэм тетэу Iоф­тхьабзэр зэрищагъ АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур.

Адыгабзэр къэухъумэгъэным, хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным ыкIи зэлъягъэшIэгъэным фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэхэр зэрэзэхащэрэм фэгъэхьыгъэ псалъэ къышIыгъ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэ иапэрэ гуа­дзэу Пэрэныкъо Сусаннэ.
НепэкIэ республикэм икIэлэцIыкIу IыгъыпIэ 51-мэ адыгабзэр ащызэра­гъашIэ. «Пилотнэ проекткIэ» заджэхэрэм ишIуагъэкIэ ахэм ащыщ IыгъыпIэ 36-мэ адыгабзэкIэ пIуныгъэ IофшIэныр ащызэхащэ. Республикэм ис кIэлэеджакIохэм япроцент 60 фэдизмэ адыгабзэмрэ литературэмрэ еджапIэхэм ащызэра­гъашIэ. Мыекъуапэ иеджэпIи 4-мэ гъэлъэшыгъэ шIыкIэм тетэу, куоу адыгабзэр ащызэрагъашIэ.
Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, а 1-рэ классым къыщегъэжьагъэу я 11-м нэс адыгабзэмкIэ зэреджэщтхэ тхылъхэу республикэм щызэхагъэуцуагъэхэр игъэ­кIотыгъэу къызфагъэфедэх, джащ фэ-
дэу адыгэ литературэмкIэ я 5-рэ классым къыщыублагъэу я 11-м нэс адыгабзэкIэ зэреджэщтхэ тхылъхэр къызфагъэфедэх. Ахэр зэкIэ федеральнэ спискэм хагъэхьагъэх. Ащ нэмыкIэу а 1 — 4-рэ классхэм апае литературэмкIэ ыкIи адыгабзэмкIэ зэреджэщтхэ тхылъхэр зэхагъэуцуагъэх, тхылъэу «Лъэныкъо гупсэм итарихъ. Адыгэ Республикэр» зыфиIоу я 5 — 7-рэ классхэм атегъэ­псыхьагъэри еджапIэхэм аща­гъэфедэ.
Адыгабзэм нахьыбэ хэщэгъэным, ащ нахь фэгъэчэфыгъэнхэм апае респуб­ликэм зэнэкъокъухэр, олимпиадэхэр, лекциехэр ренэу ащызэхащэх, тхакIохэм, усакIохэм ыкIи шIэныгъэлэжьхэм творческэ зэIукIэгъухэр адашIых. Ащ нэмыкIэу адыгабзэмрэ литературэмрэ языгъэхьырэ кIэлэегъаджэхэм IэпыIэгъу ятыгъэным епхыгъэ Iофтхьабзэхэр нахь игъэкIотыгъэу зэшIуахых. ГущыIэм пае, 2022-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу урысые зэнэкъокъоу «Адыгабзэмрэ литературэмрэкIэ кIэлэегъэджэ анахь дэгъур» зыфиIорэр зэхащэ.
Теуцожь районымкIэ кIэлэцIыкIу Iыгъы­пIэу «Насыпым» ипащэу ЕмтIылъ Римэ къыIотагъ еджапIэм джыри мыкIорэ кIэлэцIыкIу куп гъэнэфагъэхэм адыга­бзэр зэрарагъашIэрэм фэгъэхьыгъэу. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Насыпыр» ны­дэлъфыбзэм изэгъэшIэнкIэ проектыр пхырыщыгъэным фэгъэзэгъэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ащыщэу апэрэу хэлэжьагъэхэм ахэхьэ. 2024-рэ илъэсым къыщыублагъэу гъэсэныгъэ зыщарагъэгъотырэ организациехэу адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ проектэу «Билингвальное образование и воспитание в поликультурной среде» зыфиIорэм хэлажьэхэрэм ащыщ.
ЕджапIэм джыри мыкIорэ куп 12 проектым хэлажьэ. Гъэсэныгъэ ягъэ­гъотыгъэнымкIэ программэм къыде­лъытэх джэгукIэхэр, гупшысэн-зэхэфын Iофтхьэбзэ цIыкIухэр, творческэ нэшанэ зыхэлъ Iофыгъохэр ыкIи нэмыкIхэр. Театральнэ студиеу мыщ Iоф щызы­шIэрэм адыгабзэкIэ Iофтхьэбзэ зэ­фэшъхьафхэр зэхещэх: къэгъэлъэгъон цIыкIухэр, ижъырэ шэн-хабзэхэр зы­щагъэфедэрэ джэгукIэхэр, орэдхэр, къашъохэр.
Адыгабзэр нэмыкI лъэныкъохэм япхыгъэу, ахэм яшIуагъэ къакIозэ ягъэ­шIэгъэным къыдыхэлъытагъэу сурэтшIыныр, орэдкъэIоныр, пластилиным хэшIыкIыгъэнхэр къызфагъэфедэх. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм лъэпкъ къашъохэм якружок щызэхащагъ, физкультурэм иурокхэм адыгэ лъэпкъ къашъохэр, дунаим щыпсэурэ цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэм яджэгукIэхэр ащагъэфедэх, лъэпкъ музей цIыкIуи къыщызэIуахыгъ.
Проектнэ офисэу я 6-рэ илъэс хъугъэу гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым иIэпыIэгъу хэлъэу гъэцэкIагъэ хъурэм къепхыгъэх кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмрэ еджапIэхэм-
рэ ащызэшIуахырэ проектхэр зэкIэ. Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ рес­публикэ институтэу Т. М. КIэращэм ыцIэкIэ щытым ипащэу ЛIыIужъу Адам Проектнэ офисым Iофэу ышIэрэм къытегущыIагъ.
Офисым адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ курсхэр зэхещэх, ренэу Iоф зышIэрэ ХьакIэщым тегъэпсыхьагъэу ныбжьыкIэхэм апае Iэнэ хъураехэр рекIокIых, ныбжьыкIэ этнокультурнэ лагерэу ­«Адыгэ Хабзэр» зыфиIорэр псэупIэу Каменномостскэм гъэмафэрэ щызэхащэ, Адыге­им, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэухэрэр ащ къыщызэрэугъоих. Гъэмафэу блэкIыгъэм къыщегъэжьагъэу а Iофтхьабзэм дунэе мэхьанэ иIэ хъугъэ, адыгэхэу Тыркуем щыпсэухэрэм ялIыкIохэри апэрэу ащ хэлэжьагъэх.
НэмыкI лагерэу «Адыгленд» зыфиIоу кIэлэеджакIохэм апае зэхащэрэм мы илъэсым дунэе мэхьанэ иIэ хъущт. Ятфэ­нэрэу ар Адыгэ къэралыгъо университетым зэхещэ. Лагерым Iофэу ышIэрэм ыкIи апшъэрэ еджапIэм сэнэхьатым фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьа­бзэхэу еджапIэхэм ащызэшIуихыхэрэм афэгъэхьыгъэу къыIотагъ Адыгэ къэралыгъо университетым адыгэ филологиемкIэ ыкIи культурэмкIэ ифакультет идеканэу Ахъмэт Джулетэ.
Зэхэсыгъом икIэуххэр зэфихьысыжьхэзэ АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ агу къыгъэкIыжьыгъ мы Iофым ыгъэгумэкIырэ пстэуми кIэлэ­егъаджэхэм ыкIи ны-тыхэм, адыгабзэмрэ культурэмрэ яхэхъоныгъэ фэлэжьэрэ пстэуми акIуачIэ зэгъэуIугъэныр пшъэ­рылъ шъхьаIэхэм ащыщэу Адыгеим и ЛIышъхьэ зэрилъытэрэр.
«КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмрэ еджапIэхэмрэ ныдэлъфыбзэм фэгъэхьыгъэ IофшIэгъэшхоу яIэхэм нэIуасэ афэшIыгъэнхэ, нахь игъэкIотыгъэу зэлъягъэшIэгъэн, ны-тыхэм Iоф адэшIэгъэн, шIэныгъэлэжьхэр ыкIи IофышIэхэм ащыщхэр ащкIэ къызфэгъэфедэгъэнхэ фае. Пшъэ­рылъэу тиIэр адыгабзэмрэ культурэмрэ кIэлэцIыкIухэм икъоу анаIэ атырягъэ­дзэгъэныр, ащ изэгъэшIэн фэщэгъэнхэр ары. КIэлэцIыкIухэм гуетыныгъэрэ шIоигъоныгъэрэ яIэ зыхъукIэ, ягуапэу яныдэлъфыбзэ зэрагъэшIэщт». — къы­Iуагъ КIэрэщэ Анзаур.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ
Тхаркъохъо Сафыет.